Olaı deýge sebep - Qazaqstan ózi de shetelge kofe satatyn bolǵan.
Kofeniń qalalyqtardyń ómirine dendep enip ketkeni sonshalyq, buryn kofeni ózge elderden ımporttap kelsek, endi ózimiz eksporttaýǵa kóshken ekenbiz, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz-ke silteme jasap.
Aıbek Ahanov, kofe festıválderin uıymdastyrýshy:
Búkil álemde kofe tutynýshylardyń sany ósip, kofe bıznesiniń óokendeý tendensıasy baıqalady. Mysaly, Qazaqstanda bul kásip jyl saıyn 20 paıyzǵa ósip jatyr. Soǵan sáıkes halyqtyń tutyný kórsetkishi de joǵarylaýda.
Bul sýsynǵa jurt tolyq úırendi desek bolady. Desek te, kofeni ishý tártibi men mólsherin bilip, keri áser etýine jol bermeıik deıdi mamandar.
Farıza Sembaeva, nýtrısıolog:
Kofeni negizi tańerteńgi ýaqytta 9.30-11.30-dyń arasynda ishý kerek. Tek ashqarynǵa ishýge bolmaıdy. Mindetti túrde tańǵy aspen. Qan qysymy joǵary kisilerge, júkti áıelderge, 14 jasqa deıingi balarǵa múlde qoldanýǵa bolmaıdy.
Elordada qazir 692 kofehana jumys istep tur. Al sáýir aıynda eki gıs qosymshasynan bul oryndardy izdeýshilerdiń sany 415 myńnan asqan. Aı saıyn bul kórsetkish kóbeımese, azaımaıtyn syńaıly. Sondyqtan bolar elimizde kofe ımporty da ósipti.
Dálirek aıtsaq, 2023 jyly Qazaqstan basqa elderden 3100 tonna kofe satyp aldy. Birinshi orynda Reseı – 1100 tonna, ekinshi orynda Brazılıa – 823 tonna, odan keıin Italıa – 426 tonna, Nıderlandy – 122 tonna, Germanıa - 88, Kolýmbıa – 60, Efıopıa – 58 tonna. Bul 2022 jylmen salystyrǵanda 5,5 paıyzǵa artyq kórsetkish. Tipti shıkizatty satyp alyp, óz elimizde óndiretin shaǵyn zaýyttar da jumys isteıdi. Sondaı óndiristiń biri eń alǵash ret 2009 jyly Qaraǵandy qalasynda ashylypty.
Pavel Serıkov, kofe óndiretin kompanıa dırektory:
Kofe ekvatorlyq aımaqtarda ósetindikten biz shıkizatty eýropalyq ımporttaýshylardan satyp alyp, daıyn ónimge aınaldyryp, kofkhanalar, mkıramhanalar, tipti jeke adamdarǵa jetkizemiz. Biz Qazaqstandaǵy alǵashqy óndirýshilermiz. Qaraǵandyda shyǵaramyz. Sońǵy 5-6 jylda qatarymyz kóbeıip ketti. Túrli qalada, ortalyq qana emes, óńirlerde de bar.
Al sońǵy jyldary Qazaqstan tek kofe ımporttaýshy emes, az kólemde bolsa da Reseı, Qyrǵyzstan, Ózbekstan, Ázerbaıjan, Mońǵolıa sekildi elderge eksporttaýshy elge de aınalǵan. Mysaly, 2023 jyly Qazaqstannan jalpy quny 829 myń dollarǵa 70 tonna kofe satyldy.