Qazaqstan sý resýrstaryn basqarý júıesin reformalaýda eleýli qadam jasady. Bul ózgerister sýdy turaqty jáne tıimdi paıdalanýǵa, sondaı-aq klımattyń ózgerýi jaǵdaıynda qaýipsizdikti qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. 2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha sholýlar toptamasy aıasynda Primeminister.kz saıty elimizdiń sý sharýashylyǵynyń bolashaǵyn qalyptastyratyn negizgi bastamalar týraly tolyǵyraq tarqatady.
Prezıdenttiń «Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵdary» atty halyqqa Joldaýynda sý resýrstaryna qol jetkizý jáne sapasy máselesine basa nazar aýdaryldy. Sý tapshylyǵy problemasy halyq sany men ekonomıkanyń ósýi aıasynda ózekti bola túsýde.
Qazaqstan transshekaralyq sý kózderine táýeldi bolyp qala beredi, bul teńgerimdi sý saıasatyn júrgizý qajettiligin kúsheıtedi. Prezıdent «Eýrazıa qurlyǵyndaǵy ózender men kanaldar – barshamyzǵa ortaq tabıǵat baılyǵy, osy sý kózderi bizdiń halyqtarymyzdy, ekonomıkamyzdy jaqyndastyrady», dep atap ótip, kórshiles memleketter bul máselede ózara tıimdi sheshimderdi izdeýi keregin aıtqan bolatyn.
2024 jyl Qazaqstannyń sý sektoryn reformalaý men damytýdaǵy mańyzdy kezeń boldy. Úkimet sýmen jabdyqtaý jáne sý burý ınfraqurylymyn jedel jańǵyrtýǵa baǵyttalǵan jumys júrgizdi.
Qazaqstan transshekaralyq sý kózderine táýeldi bolyp qala beredi, bul teńdestirilgen sý saıasatyn júrgizý qajettiligin shıelenistiredi. Prezıdent «Eýrazıa qurlyǵyndaǵy ózender men kanaldar – barshamyzǵa ortaq tabıǵat baılyǵy, osy sý kózderi bizdiń halyqtarymyz ben ekonomıkamyzdy jaqyndastyrady» dep atap ótip, bul máselede kórshi memlekettermen ózara tıimdi sheshimderdi únemi izdeý keregin aıtqan bolatyn.
2024 jyl Qazaqstannyń sý sektoryn reformalaý men damytýdaǵy mańyzdy kezeń boldy. Úkimet sýmen jabdyqtaý jáne sý burý ınfraqurylymyn jedel jańǵyrtýǵa baǵyttalǵan jumysty qolǵa aldy. Mańyzdy mindetterge jańa sý qoımalaryn salý, jumys istep turǵan obektilerdi rekonstrýksıalaý, sıfrlyq tehnologıalar men sý únemdeý sheshimderin engizý jatady. Sý resýrstaryn basqarý salasyndaǵy reformalardy iske asyrýdy jalǵastyrý, sý únemdeý arqyly aýyl sharýashylyǵynyń tıimdiligin arttyrý, sondaı-aq sý sektory úshin ǵylymı bazany keńeıtý jáne mamandar daıarlaý mańyzdy jańalyq boldy.
Infraqurylymdy jańartý jáne sýarý
Elimizde aýyl sharýashylyǵy jerlerin turaqty sýarýdy qamtamasyz etetin sý qoımalaryn, bógetter men kanaldardy qosqanda, 13 myńnan astam gıdrotehnıkalyq qurylystar bar. 2024 jyly elimizdiń ońtústik aımaqtaryndaǵy sýarmaly jerlerge 10,9 km3 sý jiberildi, ol sýarmaly egistikke arnalǵan sý qabyldaýdyń jalpy kóleminiń 97%-yn quraıdy. Talas jáne Shý ózenderi boıynsha kórsetkishter aıtarlyqtaı jaqsardy, bul sýmen jabdyqtaý jáne sýarý boıynsha iske asyrylyp jatqan is-sharalardyń tıimdiliginiń aıǵaǵy. Bıyl Shardara sý qoımasyna 4,8 mlrd m3 sý keldi, ıaǵnı, 2023 jylmen salystyrǵanda 2 ese kóp.
Memleket basshysy jedel den qoıýdy talap etetin birqatar negizgi baǵyttardy atap ótti. Olardyń ishinde – sý ınfraqurylymyn jańǵyrtý, tarıftik saıasatty qaıta qaraý, sý únemdeý tehnologıalaryn engizý jáne zańnamalyq bazany jetildirý isi bar.
Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi qurylǵannan beri elimizdiń sý sharýashylyǵy salasyn túbegeıli ózgertýge baǵyttalǵan aýqymdy reformalardy bastady. Jańa normatıvtik-quqyqtyq bazany ázirleý boıynsha úlken jumys atqaryldy: jańa Sý kodeksiniń jobasy ázirlendi, Májiliste alǵashqy tyńdaýlar ótkizildi, 2030 jylǵa deıin sý resýrstaryn basqarý júıesin damytý tujyrymdamasy bekitildi, sondaı-aq 2028 jylǵa deıin sý salasyn damytýdyń keshendi jospary jáne 2026 jylǵa deıin sý únemdeý jónindegi Jol kartasy ázirlendi.
Bul qujattar sý salasyn jańǵyrtýǵa, sý únemdeý tehnologıalaryn engizýge jáne klımattyń ózgerýiniń saldaryna ornyqtylyqty qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Sondaı-aq mańyzdy qadam Sý sektoryn damytý boıynsha seriktesterdiń úılestirý keńesin qurý boldy, ol ózekti máseleler men ınovasıalyq sheshimderdi talqylaý úshin negizgi alańǵa aınalady.
Sý qoımalaryn jáne ırrıgasıalyq júıelerdi jańǵyrtý baǵdarlamasy sheńberinde 20 jańa sý qoımasyn salý, sondaı-aq 14 myń shaqyrymnan astam ırrıgasıalyq kanaldardy qosqanda, jumys istep turǵan 15 sý qoımasyn rekonstrýksıalaý josparlanǵan.
Bul bastamalar sý qoımalarynyń syıymdylyǵyn edáýir arttyrýǵa jáne sý resýrstaryn basqarýdy jaqsartýǵa múmkindik beredi. Sýarý arnalaryn jańartý tasymaldaý kezinde sýdyń joǵalýyn 50%-dan 25%-ǵa deıin azaıtýǵa kómektesedi, Bul aýyl sharýashylyǵynyń qajettiligi úshin qosymsha sý kólemin qamtamasyz etedi.
Osy jylǵy kórsetkishter aıtarlyqtaı ilgerileýdi kórsetedi: 2024 jyly Qazaqstanda 93 gıdrotehnıkalyq qurylysqa zertteý júrgizildi, jalpy uzyndyǵy 592,9 km 260 bóget salynyp, nyǵaıtyldy.
Jańa Sý kodeksiniń negizgi prınsıpteri
Kodeks sý resýrstaryn basqarýdyń ózekti máselelerin sheshýge, sý tapshylyǵynyń aldyn alýǵa jáne klımattyń ózgerýi jaǵdaıynda ekojúıelerdi saqtaýǵa baǵyttalǵan. Qujat bes negizgi qaǵıdaǵa negizdelgen:
- Sýdy tirshilik pen ekonomıkalyq damýdyń negizi retinde taný;
- Sý resýrstarynyń ekonomıkalyq qundylyǵyn esepke alý;
- Jer ústi jáne jer asty sýlaryn keshendi paıdalaný;
- Utymdy paıdalaný jáne sýdy únemdeý;
- Sý resýrstaryn basqarý máselelerine jurtshylyqty tartý.
Qujatta halyq pen ekonomıkany sý tapshylyǵy men sý obektileriniń lastaný qaýpinen qorǵaýdy qamtıtyn sý qaýipsizdigi uǵymy alǵash ret engizildi. Sondaı-aq – «ekologıalyq aǵyn» – ózenderdiń, kólder men teńizdiń ekojúıelerin qoldaý úshin saqtalatyn sýdyń eń az kólemi jaıly da uǵym endi. Bul sý obektileriniń sarqylýyn jáne degradasıasyn boldyrmaıdy.
Sý kodeksi 121 bapty, 14 taraýdy jáne 6 bólimdi qamtıdy. Ol tabıǵatty paıdalanýǵa, agroónerkásiptik keshenge, qurylysqa jáne energetıkaǵa baılanysty 4 kodekske (ekologıalyq, kásipkerlik, azamattyq jáne jer) jáne 9 zańǵa ózgerister engizýdi kózdeıdi.
Sý resýrstaryn basqarý júıesin sıfrlandyrý
Sý sektoryn reformalaý sheńberindegi negizgi baǵyt sý resýrstaryn esepke alý, basqarý jáne boljaý úshin sıfrlyq tehnologıalardy engizý bolyp sanalady.
2025 jyly Sý resýrstarynyń ulttyq aqparattyq júıesin iske qosý josparlanyp otyr, ol sý aıdyndarynyń naqty ýaqyttaǵy jaı-kúıine monıtorıń júrgizýdi, sondaı-aq sý tasqyny men qurǵaqshylyqty boljaýdy qamtamasyz etedi.
Memleket basshysynyń 2024 jylǵy 1 sáýirdegi tapsyrmasyn oryndaý úshin Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi ekologıa jáne tabıǵı resýrstar, sý resýrstary jáne ırrıgasıa, tótenshe jaǵdaılar mınıstrlikterimen birlesip yqtımal tótenshe jaǵdaılardy modeldeýge, strategıalyq sheshimder qabyldaý úshin tıisti boljamdar jasaýǵa múmkindik beretin «Tasqyn» sý tasqynyn boljaý men modeldeýdiń aqparattyq júıesin ázirleýde.
Sonymen qatar Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha elimizdiń 3,5 myń km sýarý jelilerin sıfrlandyrý jumystary júrgizilýde.
Atap aıtqanda, Qyzylorda oblysynda Jańashıeli, O-2, Kelintóbe, Áıtek jáne Sýnaqata sıaqty bes arnada sýdy esepke alýdyń avtomattandyrylǵan júıesin ornata otyryp, sý jınaý stansalaryn qaıta qurý jobasy iske asyrylýda.
Jetisý, Túrkistan jáne Jambyl oblystarynda – 2024 jyldan 2026 jylǵa deıin 16 sýarý kanaly avtomattandyrylady.
Sondaı-aq Qyzylorda oblysynda 16 magıstraldy jáne sharýashylyqaralyq kanaldardy avtomattandyrý úshin jobalaý-smetalyq qujattama ázirlenýde. Bul jobalardy iske asyrý merzimi 2026 jyldan 2027 jylǵa deıin, Islam damý bankiniń qarajaty esebinen júrgiziledi. Olardy iske asyrý nátıjesinde sýarýǵa arnalǵan sý shyǵynyn jylyna 0,5 km3 tómendetý josparlanýda.
Arnalardy avtomattandyrý sýdyń sapaly jáne dál esebin qamtamasyz etedi. Sý resýrstarynyń Aqparattyq-taldaý ortalyǵynda uıymdastyrylǵan ahýaldyq ortalyq bazasynda úzdiksiz monıtorıń jasalady.
2024 jylǵy shildede Qazaqstan Úkimetiniń qaýlysymen «Qazagromelıosýshar» respýblıkalyq ádistemelik ortalyǵy» RMM memlekettiń júz paıyz qatysýymen «Sý resýrstarynyń aqparattyq-taldaý ortalyǵy» KEAQ bolyp qaıta quryldy. Ortalyqtyń qyzmeti kelesi baǵyttarǵa baǵyttalatyn bolady:
- sý paıdalanýshylardyń esep berý júıesin jetildirý;
- sý sharýashylyǵy salasyndaǵy barlyq derekterdi jınaý jáne óńdeý;
- sý tasqynyn qysqa jáne uzaq merzimdi boljaý jáne modeldeý;
- sý tapshylyǵy qaýpi týraly habarlaý;
- basqarýshylyq sheshimder qabyldaý úshin ýákiletti organǵa óńdelgen derekterdi udaıy usyný jáne basqalar.
Sý sektoryn sıfrlandyrý tótenshe jaǵdaılarǵa jedel den qoıýǵa yqpal etedi jáne sý qorlaryn ornyqty paıdalaný úshin jaǵdaı jasaı otyryp, basqarýdyń ashyqtyǵyn kúsheıtedi.
Sýdyń «kóleńkeli naryǵyna» qarsy kúres
Mınıstrlik sý resýrstaryn basqarýdaǵy buzýshylyqtarǵa qarsy kúresti bastady. Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrliginiń İshki aýdıt departamenti «Qazsýshar» fılıaldaryna aýdıt júrgizdi.
Sý kodeksiniń jobasyna sý qoryn qorǵaý jáne paıdalaný salasyndaǵy memlekettik baqylaýdyń jańa túri – tergeý engiziledi. Bul shara sý qoryn qorǵaýdy kúsheıtýge jáne buzýshylyqtar úshin jaýapkershilikti arttyrýǵa arnalǵan.
Baseındik ınspeksıa qyzmetkerleriniń sany 1,5 ese ósti. Eger buryn olardyń sany 98 adam bolsa, qazir Qazaqstannyń baseındik ınspeksıalarynyń jalpy shtaty 242 adamdy quraıdy. Bul respýblıkanyń árbir oblys ortalyǵynda baseındik ınspeksıalar bólimderin ashýǵa múmkindik berdi.
Sý dıplomatıasy jáne kórshi eldermen yntymaqtastyq
Qazaqstan sý dıplomatıasyn belsendi damytýdy jalǵastyrýda. Osy jyly elimiz Halyqaralyq Araldy qutqarý qoryna úsh jyldyq tóraǵalyq etýdi bastady ári kórshilermen sýmen jabdyqtaý máseleleri boıynsha mańyzdy kelissózder júrgizdi. Jyl basynan beri Qytaımen, Reseımen jáne Ortalyq Azıa elderimen transshekaralyq ózender boıynsha 35-ke jýyq otyrys ótkizildi.
Qyrǵyzstanmen jáne Ózbekstanmen Shý, Talas jáne Syrdarıa transshekaralyq ózenderi arqyly Qazaqstanǵa sý berý týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi. Qytaımen 20-dan astam ózen, sonyń ishinde Ertis jáne İle ózenderi boıynsha kelissózder júrgizilýde.
Transshekaralyq sý resýrstaryn ádil bólýge yqpal etetin Halyqaralyq sý aǵyndaryn keme qatynasynan basqasha paıdalaný túrleriniń quqyǵy týraly BUU Konvensıasyna Qazaqstannyń qatysýy mańyzdy qadam boldy.
Sýarmaly jerlerdi keńeıtý jáne sýdy únemdeý tehnologıalary
Sý resýrstarynyń negizgi kólemin jer ústi sýlary ortasha kópjyldyq kólemde 106 km3 qamtamasyz etedi, onyń 55,7%-y elimiz aýmaǵynda qalyptasady, qalǵan 44,3% – Qytaı, Ózbekstan, Reseı jáne Qyrǵyzstannan keletin transshekaralyq ózenderge tıesili.
Barlyq sý resýrstarynyń shamamen 60%-y aýyl sharýashylyǵy úshin paıdalanylady, bul Qazaqstandy aýyl sharýashylyǵynda sýdy paıdalaný boıynsha Ortalyq Azıadaǵy sýdy kóp qajet etetin elderdiń birine aınaldyrady. Bul sýarmaly sý sheshýshi ról atqaratyn agrarlyq óndiristiń sıpatyna baılanysty.
Qazaqstannyń aýyl sharýashylyǵy klımattyń ereksheligi men sý tapshylyǵyn eskere otyryp, sýarýdyń tıimdi ádisterin qajet etedi. Bul turǵyda sý únemdeý tehnologıalaryn engizý jalǵasýda jáne sýarmaly jerlerdiń kólemi 2024 jyly 312,2 myń gektardan 462,2 myń gektarǵa deıin ulǵaıdy. Tamshylatyp sýarý men jańbyrlatý júıelerin engizýge erekshe nazar aýdaryldy. Bul ádister sýdy únemdeýge ǵana emes, sonymen qatar daqyldardyń ónimdiligin aıtarlyqtaı arttyrady. Atap aıtqanda, tamshylatyp sýarý arqyly fermerler sýdy tutynýdy 40-50%-ǵa azaıtyp, daqyldardyń ónimdiligin 1,5-2 ese kóbeıte alady.
Úkimet sonymen qatar sý únemdeý tehnologıalaryn engizý úshin aýyl sharýashylyǵy óndirýshilerin sýbsıdıalaýdy ulǵaıtty. Qarjylandyrý baǵdarlamalary men fermerlerdi oqytý sýarýdyń ozyq ádisterin taratýǵa kómektesti, bul óz kezeginde agrarlyq sektordaǵy ekonomıkalyq kórsetkishterdiń jaqsarýyna ákeldi.
Eldi mekenderdi sýmen jabdyqtaý
2024 jylǵa Qazaqstanda 324 sýmen jabdyqtaý jobasyn iske asyrýǵa 218 mlrd teńge bólindi. Bul somanyń 106 mlrd teńgesi qalalardaǵy 122 jobaǵa, al 112 mlrd teńgesi aýyldyq eldi mekenderdegi 202 jobaǵa baǵyttaldy. Osy is-sharalar sheńberinde bıylǵy 10 aıda 39 aýyl ortalyqtandyrylǵan sýmen jabdyqtaldy, 166 aýylda keshendi blok-modýlder ornatyldy, al 49 aýylda respýblıkalyq búdjet esebinen tozǵan sý qubyry jelilerine rekonstrýksıa jasaldy.
2024 jyly halyqty sapaly aýyz sýmen qamtamasyz etý kórsetkishi qalalarda 99,5%, al aýyldarda – 97,8%-dy quraıdy. Ótken jylmen salystyrǵanda bul qalalarda 0,6% jáne aýyldyq jerlerde 1,2% ósimge sáıkes keledi.
Bolashaq josparǵa oraı eldi mekenderdiń 100%-yn 2025 jyldyń sońyna deıin sapaly sýmen jabdyqtaý qyzmetterimen tolyq qamtamasyz etý kózdelgen, bul elimizdiń aýyldyq jáne qalalyq aýmaqtarynda turmys sapasy deńgeıin edáýir arttyrýǵa múmkindik beredi.
Sý tasqynyn basqarý júıeleri jáne shuǵyl sharalar
Elimizdiń sý sharýashylyǵy obektileri sýdy ótkizý mindetin oıdaǵydaı oryndady, sýdy ekojúıeler men aýyl sharýashylyǵyna baǵyttaı otyryp, sý qoımalaryn toltyrýǵa múmkindik berdi. Ekonomıka salalarynyń qajettilikteri úshin paıdalanylǵan 12 mlrd m3 astam sý jınaldy. Eger ótken jyly sý qoımalarynan jalpy sý jiberý búkil sý tasqyny kezeńinde shamamen 13 mlrd m3 qurasa, bıyl 1 aıda sý qoımalarynan jalpy sý jiberý 36 mlrd m3 astam qurady, bul bıylǵy sý tasqynynyń aýqymdylyǵyn kórsetedi.
Jyl basynan beri Balqash kóline 15,2 mlrd m3 sý jınaldy, onyń ishinde 3,3 mlrd m3 sý tasqyny kezinde quıyldy. Jyl basynan beri Kaspıı teńizine 17,1 mlrd m3 sý keldi. Batys Qazaqstan oblysynyń Qamys-Samar kólderine 80 mln m3 sý jiberildi. Ulytaý oblysynan Qyzylorda oblysyna 839 mln m3 sý keldi. Osynyń arqasynda, alǵash ret atalǵan sý kólemi Sarysý ózeni arqyly Qyzylorda oblysynyń kól júıelerine jetti.
Memleket basshysynyń 2024 jylǵy 1 sáýirdegi tapsyrmasyn oryndaý úshin Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi ekologıa jáne tabıǵı resýrstar, tótenshe jaǵdaılar, sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrlikterimen birlesip «Tasqyn» sý tasqynyn boljaý men modeldeýdiń aqparattyq júıesin ázirleýde. Bul júıe yqtımal tótenshe jaǵdaılardy modeldeýge jáne strategıalyq sheshimder qabyldaý úshin tıisti boljamdar jasaýǵa múmkindik beredi.
Sý obektilerindegi sý shyǵyny boljamdary gıdrotehnıkalyq qurylystardaǵy tógindilerdi retteý jáne qolaısyz gıdrometeorologıalyq jaǵdaılar kezeńinde qorshaǵan ortaǵa júktemeni azaıtý jónindegi is-sharalardy júrgizýge negiz bolyp sanalady. Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrliginiń tarapynan ádisteme sý qoımalarynda jáne sý sharýashylyǵy júıelerinde sýdy paıdalaný rejımderin taldaý jáne túzetý maqsatynda júrgiziledi, sondaı-aq sýdy jedel bólý úshin jasalatyn jedel ári boljamdy sý sharýashylyǵy balanstarynyń esebin reglamentteıdi. Aqparattyq júıeni iske qosý osy jyldyń sońyna deıin josparlanǵan. Aldaǵy ýaqytta múddeli memlekettik organdar men uıymdardyń ókilderi úshin oqytý semınarlaryn ótkizý josparlanǵan.
Instıtýsıonaldyq ózgerister jáne jańa ǵylymı mekemeler qurý
2024 jyl sý resýrstary salasyndaǵy ınstıtýsıonaldyq ózgerister turǵysynan mańyzdy jyl boldy. Atap aıtqanda, sý resýrstaryn basqarý júıesinde Ulttyq gıdrogeologıalyq qyzmet qalpyna keltirildi, ol sý qorlaryn baqylaý men basqarýdyń sapasyn jaqsartýǵa, sondaı-aq sýmen jabdyqtaý qaýipsizdigin arttyrýǵa múmkindik berdi. Bul qyzmet sý resýrstarynyń jaı-kúıin baǵalaýda jáne olardy utymdy paıdalaný jónindegi is-sharalardy ázirleýde sheshýshi ról atqarady.
Sonymen qatar Qazaqstannyń 9 óńirinde gıdrotehnıkalyq qurylystardy paıdalaný boıynsha mamandandyrylǵan uıym quryldy. Atalǵan uıymdar gıdrotehnıkalyq obektilerdi paıdalaný jáne tehnıkalyq qyzmet kórsetý sapasyn arttyrýǵa baǵyttalǵan, ol óz kezeginde apattyq jaǵdaılar men sýdy joǵaltý qaýpin azaıtady.
Mańyzdy ınstıtýsıonaldyq reformalardyń ishinde balyq sharýashylyǵy fýnksıalaryn Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginen Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine berýdi atap ótýge bolady. Bul ózgeris balyq sharýashylyǵy salasyndaǵy qyzmetti úılestirýdi jáne balyq ónerkásibi úshin sý resýrstaryn paıdalanýdy jaqsartýǵa múmkindik beredi.
Sý sektorynda ǵylymı men bilim berýdi damytý
2024 jyly Qazaqstanda jańa ǵylymı jáne bilim berý mekemelerin qurý arqyly sý sektoryn damytýda mańyzdy qadam jasaldy. Kaspıı teńiziniń Qazaq ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń qurylýy óńirdiń ekologıasy men sý resýrstaryn turaqty paıdalanýdy zertteýge eleýli úles boldy. Bul ınstıtýtta zertteýler júrgizilýde, jańa tehnologıalar ázirlenýde jáne Kaspıı ekojúıesiniń jaı-kúıine monıtorıń júrgizilýde. Sondaı-aq Qazaq ulttyq sý sharýashylyǵy jáne ırrıgasıa ýnıversıteti quryldy, ol ekologıa jáne sý resýrstaryn basqarý salasynda mamandardy belsendi daıarlaıdy, bul salanyń kadrlyq bazasyn nyǵaıtýǵa yqpal etedi. 2025 oqý jylynda ýnıversıtet «Gıdroekologıa» mamandyǵyn engizýdi josparlaýda. Bul bilim salasy ásirese sý resýrstarynyń lastanýy, klımattyń ózgerýi jáne sý obektilerin utymdy paıdalaný qajettiligi jaǵdaıynda ózekti bolyp otyr.
Sý sektory mamandarynyń biliktiligin arttyrý úshin Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligi birqatar sharalardy júzege asyrýda. 2024 jyly «Qazsýshar» qyzmetkerleriniń jalaqysy edáýir kóbeıdi, bul osy saladaǵy jumystyń tartymdylyǵyn yntalandyrdy. Sonymen qatar sý mamandyqtary «Bolashaq» baǵdarlamasyna engizildi, bul mınıstrlik mamandaryna shetelde oqýǵa ótinish berýge múmkindik berdi. Qabyldanǵan sharalardyń qorytyndysy boıynsha sý salasynyń 450-den astam qyzmetkeri biliktilikti arttyrý kýrstarynan ótti.
Stýdentterge sý sharýashylyǵy uıymdarynda óndiristik praktıkadan ótýge múmkindik bergen 9 ýnıversıtetpen yntymaqtastyq ta mańyzdy element sanalady.
Qazaqstan sý sharýashylyǵy salasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyqty da belsendi damytýda. Atap aıtqanda, Taraz óńirlik ýnıversıteti men Tashkent ırrıgasıa ınjenerleri ınstıtýty stýdentterge eki eldiń dıplomdaryn alýǵa múmkindik beretin qos dıplomdy bilim berýdiń birlesken baǵdarlamasy týraly kelisimge qol qoıdy.
Kásibı biliktilik boıynsha salalyq keńes qurý jáne «Gıdrotehnıkalyq melıorasıa» sıaqty kásibı standarttardy ózektendirý mamandardy daıarlaý sapasyn edáýir jaqsartty. Nıderlandymen halyqaralyq yntymaqtastyq aıasynda sý resýrstaryn basqarý boıynsha semınarlar men trenıńter ótkizildi, bul qazaqstandyq mamandardyń biliktiligin arttyrýǵa yqpal etti.
QHR-men birlesken jumys nátıjesinde 2025 jyly sý salasynyń 100-den astam mamanyn oqytýǵa jiberý týraly kelisimge qol jetkizildi.