Jumyssyzdyq kórsetkishi 4,9% deńgeıinde saqtaldy.
COVID-19 pandemıasynan keıin 2021 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstannyń eńbek naryǵynda kórsetkishterdiń turaqty jaqsarýy baıqalady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
«Ótken jyly jumys kúshi men jumyspen qamtylǵan halyq sany óse tústi, jumyssyzdyq kórsetkishi eki jyl ishinde 4,9% deńgeıinde saqtaldy, azamattardyń eńbekaqysy ósti», - delingen Eńbekmıni baspasóz qyzmetiniń habarlamasynda.
Resmı statısıkaǵa sáıkes, 2021 jyly jumys kúshiniń sany 9,26 mıllıon adamdy qurady, bul ótken jylmen salystyrǵanda 76 myńǵa artty. Dınamıka jumyspen qamtylǵandar sanynyń 2020 jylǵy 8,73 mln-nan ótken jyly 8,81 mln adamǵa deıin ósýimen sıpattalady. Negizinen ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyq sanynyń óskeni baıqaldy. Jyl ishinde olardyń sany 2,5%-ǵa (51,5 myń) artyp, 2,1 mln adamdy qurady.
«Ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyqtyń qurylymynda 2020 jylmen salystyrǵanda nátıjeli jumyspen qamtylǵandar sany 71 myń adamǵa kóbeıdi, al nátıjesiz jumyspen qamtylǵandar sany 19 myńǵa qysqardy, bul rette ózin-ózi jumyspen qamtyǵandardyń jalpy sanyndaǵy nátıjesiz jumyspen qamtylý úlesi 9,7% - dan 8,5% - ǵa deıin tómendedi. Bul úrdis ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyqtyń tabysy bóligindegi oń ózgeristerdi kórsetedi. Sondaı-aq jaldamaly jumysshylar sany bir jylda 23,5 myńǵa artyp, 6,71 mln adamǵa jetti», – dedi «Eńbek resýrstaryn damytý ortalyǵy» AQ Basqarýshy dırektory Aleksandra Molchanovskaıa.
Bilim deńgeıi boıynsha jumyspen qamtylǵandar arasynda orta arnaıy bilimi bar adamdardyń úlesi basym (jalpy el boıynsha 43%). Almaty, Shymkent jáne Nur-Sultan qalalary joǵary bilimi bar jumyspen qamtylǵandardyń eń joǵary úlesimen (64-74%) jáne mektep bilimi barlardyń eń az sanymen (1-2%) erekshelenedi.
Kásipter bólinisinde jumyspen qamtylǵandardyń jartysynan kóbi (53% nemese 4,67 mln adam) 2021 jyly daǵdylardyń ortasha deńgeıi talap etiletin jumys oryndarynda jumys istedi, úshten biri (29% nemese 2,58 mln adam) – daǵdylardyń joǵary deńgeıimen jáne 17% (1,46 mln adam) biliktiligi tómen jumys oryndarynda jumys istedi.
Ekonomıkalyq qyzmet túrleri boıynsha taldaýǵa sáıkes, taýarlar óndirisi salalary (aýyl sharýashylyǵy, ónerkásip jáne qurylys) el boıynsha barlyq jumyspen qamtýdyń úshten bir bóligin (33%) ǵana qalyptastyrdy. Al jumys isteıtin qazaqstandyqtardyń 2/3-i qyzmet kórsetý sektorynda jumys istedi, olardyń sandyq ósimi (jıyntyǵynda) jylyna 54,5 myń adamdy qurady. Bul rette jumyspen qamtylǵandar úlesiniń eń kóp ulǵaıýy jyljymaıtyn múlikpen operasıalar (+6,3% nemese 10 myń adam), ózge de qyzmetter kórsetý (+5,5% nemese 17 myń adam) jáne densaýlyq saqtaý (+2,6% nemese 13,5 myń adam) salalarynda baıqaldy.
Mundaı kórinis pandemıanyń álsireýi, Úkimet qabyldaǵan azamattar men bıznestiń qajettilikterine jaýap berý jónindegi ıkemdi jáne tıimdi sharalar sıaqty birqatar faktorlardyń arqasynda qalyptasty.
«Birinshiden, halyqqa turǵyn úı satyp alý úshin zeınetaqy aýdarymdaryn merziminen buryn alý múmkindigin berý jyljymaıtyn múlik naryǵyna serpin berdi, bul tıisinshe osy sektordaǵy mamandar sanynyń ósýine áser etti. Ekinshiden, qyzmetterdiń kóptegen túrlerine shekteý sharalaryn jeńildetý sulýlyq salondary, atele jáne basqa da jeke qyzmet túrlerine ıe bıznes ıelerine jumys personalyn kóbeıtýge múmkindik berdi.Úshinshiden, pandemıa kezinde salynǵan densaýlyq saqtaý salasynyń rezervtik qýaty mamandardy qabyldaýdy qajet etedi, sondyqtan osy saladaǵy jumyspen qamtý arta berdi», – dedi Aleksandra Molchanovskaıa.
Ekonomıkanyń 6 salasy boıynsha jumyspen qamtý tómendedi: kásibı jáne ǵylymı qyzmet (-2,9% nemese 7,3 myń adam), óner jáne oıyn-saýyq (-2,7% nemese 3,7 myń adam), qarjy jáne saqtandyrý (-2,2% nemese 4,1 myń adam), turý jáne tamaqtaný (-1,4% nemese 2,8 myń adam), kólik (-1,3% nemese 8 myń adam), memlekettik basqarý (-1,1% nemese 5,2 myń adam).
«Pandemıa kezinde jumystyń jańa formattarynyń taralýyn eskere otyryp, qashyqtan nemese qashyqtyqtan jumys isteıtinderdiń statısıkasyn júrgizý qajettiligi týyndady. Máselen, 2021 jyly elimizde qashyqtyqtan jumyspen qamtý 54 myńǵa jýyq adamǵa jetti, olardyń 71%-y qalada turady, bul birinshi kezekte aýyldaǵy jumyspen qamtý qurylymymen, sondaı-aq qalada neǵurlym damyǵan aqparattyq-kommýnıkasıalyq ınfraqurylymnyń bolýymen baılanysty. Sonymen qatar, qashyqtyqtan jumys isteıtinder – bul áıelder (66%), sonymen qatar olardyń jeke baılanys quraldary bar (86%)», – dep atap ótti ERDO sarapshysy.
Jaldamaly qyzmetkerlerdiń ortasha aılyq ataýly jalaqysy 2021 jyldyń 12 aıynda naqty mánde 8,3%-ǵa ulǵaıyp, shamamen 249 myń teńgeni quraǵanyn atap ótken jón.
Jalaqy boıynsha kóshbasshylar batys óńirler – Atyraý (aıyna 412 myń teńge) jáne Mańǵystaý (349 myń teńge) oblystary, sondaı-aq Nur-Sultan qalasy (341 myń teńge) jáne Almaty qalasy (293 myń teńge) bolyp qalýda. Al eldiń birinshi tórttikke kirmeıtin basqa óńirlerindegi ortasha aılyq jalaqy jalpy respýblıkalyq kórsetkishke jetpeıdi jáne 187-den 240 myń teńgege deıin túrlenedi.
Ózin-ózi jumyspen qamtyǵan halyqtyń ál-aýqaty jaqsarýda. Osylaısha, jıyntyq tabysy eki eń tómengi kúnkóris deńgeıinen asatyn ózin-ózi jumyspen qamtyǵandardyń úlesi 2020 jylǵy 71%-dan 2021 jyly 81%-ǵa deıin ósti.
Qazaqstanda jalpy jáne jastar jumyssyzdyǵynyń kórsetkishteri esepti kezeńde ózgergen joq, 2021 jyldyń qorytyndysy boıynsha tıisinshe burynǵy 4,9% jáne 3,8% qurady. Bul sandyq mánde aıtarlyqtaı ózgeristerdiń bolmaýymen baılanysty: barlyq jumyssyzdardyń ósýi tek 0,8 myń adamdy qurady, al jumyssyz jastardyń sany tipti 2,8 myńǵa azaıdy.
Sonymen qatar, jumyssyzdyqtyń eń joǵary deńgeıi (respýblıkalyq mánnen joǵary) Almaty qalasynda (5,2%), Túrkistan oblysynda (5,1%) jáne Shymkent qalasynda (5%) baıqaldy. Jumyssyzdyqtyń eń tómengi kórsetkishteri Qaraǵandy oblysynda (4,5%) jáne Nur-Sultan qalasynda (4,6%) tirkelgen.
2021 jyldyń sońynda el boıynsha tirkelgen jumyssyzdyq deńgeıi 1,7% (153 myń adam) qurady. Búginde Elektrondyq eńbek bırjasy (Enbek.kz) arqyly jumyspen qamtylmaǵan azamattar úshin jumyssyz retinde tirkelý jáne jumysynan aıyrylý boıynsha járdemaqy tóleýge ótinim berý qyzmeti qoljetimdi. Sondaı-aq, EEB-da búginde túrli baǵyttar men mamandyqtar boıynsha 95 myń belsendi bos jumys orny usynyldy.
Jumysqa ornalastyrý boıynsha keshendi qoldaýdy qajet etetin azamattar úshin Kásipkerlikti damytý jónindegi ulttyq joba sheńberinde jumyspen qamtýǵa járdemdesýdiń belsendi sharalary kózdelgen: jumys berýshilerdiń ótinimderi boıynsha, jumys ornynda nemese Skills Enbek (skills.enbek.kz) platformasynda onlaın formatta qysqa merzimdi oqytý, memleket sýbsıdıalaıtyn jumys oryndaryna jumysqa ornalastyrý (qatysý úshin enbek.kz arqyly onlaın ótinim berý múmkindigi bar), a sondaı-aq Business Enbek (business.enbek.kz) portaly arqyly ótinim berý arqyly bıznes-ıdeıalardy iske asyrýǵa granttar berý.