Jaıaý júrý: sán be, qajettilik pe?

^{Qazir jaıaý júrý ómir saltyna dendep engen ádet. Bireýler júrý úshin taýǵa shyqsa, endi bireýler úıiniń janyndaǵy trotýardy tańdaıdy. Tańerteńgi rıtýal bireý úshin densaýlyqqa paıdaly ádet bolsa, keı adam buǵan sán retinde qaraıtyn sıaqty. Jaıaý júrý týraly aıtylatyn ár túrli mıf te kóp.}

^{10 000 qadam degen qaıdan shyqqan?}

^{Kúnine 10 000 qadam júrý kerek degen aqparat qazir bárine tanys. Bul san nege negizdelgen, qaıdan shyqqan? Ǵylymı negizi bar ma? Osy suraq jaıaý júretin adamnyń bárin oılandyrady. Derekterge júginsek, bul sandy ǵalymdar emes, marketologtar oılap taýypty. 1964 jyly Tokıoda ótken Olımpıada oıyndarynyń aldynda japon kompanıasy «Kúnine 10 000 qadam júreıik» degen uranmen qadam sanaǵysh satýdy bastaǵan, bul sol kezden qalǵan túsinik eken.}

^{Bul taqyrypta keıinirek túrli zertteý jasalǵanymen, dál osy sannyń densaýlyqqa erekshe paıdasy bar ekenin dáleldeý múmkin bolmapty. Biraq jaıaý júrýdi zertteý nysany etken ǵalymdar egde jastaǵy áıelderdi tórt jyl boıy baqylap mynadaı qorytyndyǵa kelgen:
    kúnine kem degende 4400 qadam júrgen áıelderdiń ólim-jitim deńgeıi kúnine 3000 qadamnan az júrgenderge qaraǵanda 41% tómen bolǵan;
    qadam sany artqan saıyn áıelderdiń densaýlyǵy jaqsara túsken, biraq 7500 qadamnan keıin paıdasy shamamen turaqtalǵan.}

^{Taǵy bir zertteýde 60 jastan asqan adamdar arasynda kúnine 6000–9000 qadam júrgenderdiń júrek jáne qan tamyr aýrýlaryna shaldyǵý qaýpi bar-joǵy 40–50%-ǵa tómen bolǵany anyqtalǵan.}

^{Osy zertteýden keıin ǵalymdar densaýlyqqa paıdaly bolýy úshin kúnine shamamen 7500 qadam júrý jetkilikti, tipti 4000 qadamnyń ózi aǵzaǵa oń áserin tıgizedi degen qorytyndy shyǵarǵan.}

^{Kúndelikti jaıaý júrýdiń paıdasy}

^{Júrek-qan tamyr júıesin nyǵaıtady.
Qandaǵy qant deńgeıin tómendetedi.
Qozǵalys kezinde býyndarǵa qajetti suıyqtyq túziledi, ol býyndardyń durys jumys isteýine yqpal etedi.
Imýnıtetti kúsheıtedi. Kún saıyn taza aýada serýendeıtin adamdar sırek aýyrady. Sonymen qatar olarda tynys joly ınfeksıalary da az.
Energıany arttyrady.
Kóńil-kúıdi jaqsartady.
Shyǵarmashylyqty arttyrady.}

^{Dene tártibi bar adamda sana tártibi de bolady}

^{4 jyldan beri kúndelikti jaıaý júrýdi ádetke aınaldyrǵan almatylyq Indıra Qazbekqyzy bylaı deıdi:}

^{«Jaıaý júrýdi bireýler densaýlyqqa paıdaly eken dep bastaıdy, bireýler tipti sánnen qalmaý úshin de júretin sıaqty. Tań atpaı betine bes batpan boıaý jaǵyp alyp júrýge shyǵatyn qazdardy da baıqaımyn, osylar endi sán úshin júretin shyǵar dep oılaımyn. Jeke basyma kelsem, ózimde jasap kóreıinshi degen qyzyǵýshylyq, artyq emosıadan, qajetsiz aqparattan arylsam eken, ózgerýim kerek degen maqsat boldy. Ózimde psıhologıalyq turǵydan emosıa tym kóp boldy, sony basatyn jalǵyz qural – osy jaıaý júrý edi. Men júrmeý úshin syltaý izdemeımin, jańa jyl merekesinde de júrýdi toqtatqan emespin. Jaıaý júrý degen de kez kelgenniń qolynan kele bermeıdi, buǵan da kúsh-jiger kerek, sebebi bárimizde birdeı dene tártibi joq, al dene tártibi durys adamnyń sanasy mindetti túrde tártipti bolady, sanasyn tártipke baǵyndyrǵan adam jetistikke jetetini aıtpasa da belgili. Al 10 myń qadam degen marketıń shyǵar, sebebi ómiri jaıaý júrmegen adam 10 myń qadam jasaı almaıdy, ózim 3-4 myń qadamnan bastadym. Jaıaý júrý adamnyń ishki halin ózgertedi, tobyqtaǵy energıa júrgen qadamyńyzǵa qaraı joǵary kótirile beredi, solaı quıymshaqqa jetken energıa kózi omyrtqa arqyly kóteriledi de boıymyzdaǵy kórý, estý, ıis sezý, jaqsy sóıleý, taktılnost sıaqty 5sezim múshemiz ashylady. Adamnyń sanasynda tynyshtyq ornaıdy, erekshe túsinik keledi. Jaıaý júrýdiń paıdasyn aıtyp taýysa almaımyz, ózimniń emosıam basylyp, basym aýyrmaıtyn boldy. Jaıaý júrgen adamǵa neshe túrli ıdeıa da kelgish bolady, al ıdeıa degenimiz – aqsha.»}

^{Jaıaý júrgisi keletinderge keńes:}

^{Serýendi qyzyqty etý úshin aýdıokitap, mýzyka tyńdańyz nemese jaqyndaryńyzdy birge júrýge shaqyryńyz.
Múmkindik bolsa, jumysqa jaıaý baryńyz. Eger alys bolsa, kólikti alysqa qoıyp, ne avtobýstan birneshe aıaldama erterek túsip qalyńyz.
Lıfttiń ornyna baspaldaqty tańdańyz, birneshe qabatqa jaıaý kóterilý paıdaly.
Uzaq serýenge shyqqanda tabany jumsaq, tireýishi bar yńǵaıly aıaq kıim kıińiz.
 Serýen kezinde jetkilikti mólsherde sý ishýdi umytpańyz, bul aǵzany sýsyzdanýdan qorǵaıdy.}

^{Eger jaıaý júrýdi kún tártibine engizý qıyn bolsa, aptasyna birneshe ret sportzalǵa barý, toptyq jattyǵýlarǵa qatysý, baseınge júzý sıaqty belsendi qozǵalysty tańdańyz.}