El úshin tynym tappaǵan

Qyzmet babynda Nursultan Ábishulyn alǵash kórgen kezimnen bú­ginge deıin qyryq jylǵa taıap qalypty. 1982 jyly Almaty oblysynyń Kúrti aýdanyndaǵy Toqash Bokın atyndaǵy keńsharda bólimshe meńgerýshisi bolyp jumys isteıtinmin. Osy tusta óńirge saparmen kelgen kezinde birinshi ret ushyrasqan edim. Sodan keıin partkom hatshysy, keńshar dırektory, aýdan ákimi qyzmetterin atqarǵannan Almaty, Jambyl oblystarynyń ákimi, Aýyl sharýashylyǵy mınıstri, Prezıdenttiń İs basqarýshysy, Májilis depýtaty bolǵan kúni keshege deıin Memleket basshysynyń el ıgiligin kózdegen tapsyrmalaryn oryndaýshylardyń biri boldym.

Osy atalǵan laýazymdyq mindet­ter­den-aq baıqaýǵa bolady: Tuńǵysh Pre­zıdent maǵan óte jaýapty qyzmetterdi senip tapsyrdy. Árkimniń peshenesine buıyra bermeıtin mundaı úlken senim menen árdaıym jaýapkershilik bıiginen kórine bilýdi talap etti. Men óne boıy osy uǵymdy basshylyqqa aldym. Osy uǵym maǵan da, birge qyzmet etken seriktesterime de ustanym boldy.

Oraıy kelgende aıtpasqa bolmaıdy, 1999 jyldyń aqpanynda Jambyl óńirine ákim bolyp kelgen kezimde oblys búdjeti bar bolǵany alty jarym mıllıard teńge eken, al jalaqy jóninen muǵalimder men dárigerlerge jarty jylǵa jýyqtaǵan qaryz ben aldy bir jarym jylǵa ulasyp ketken áleýmettik járdemaqy boıynsha bereshek úsh mıllıardty qurady. Sol tustaǵy ólshem boıynsha bul óte úlken soma. Táýelsizdiktiń alǵashqy jeti-segiz jylynda ótpeli kezeńniń jaǵdaıattarymen qordalanyp qalǵan mundaı qarajatty birer jylda jınaqtaı qoıý múmkin emes­teı kóringeni ras edi.

«Prezıdent erteń: «Jigitter, ne boldy, eshteńe shyǵara almadyńdar ma?», - dese, ne aıtamyz? - dedim men orynbasarlaryma. – Oılastyraıyq, ár saladan jol izdeıik».

Áýeli óndiris oryndaryn qaıta tiriltýge kúsh saldyq, endi ǵana óneıin dep kele jatqan shaǵyn kásipkerliktiń tynysyn ashtyq, jumys oryndaryn kóbeıtýge kóp mán berdik, hımıa kásiporyndarynyń jumysyn jan­dandyrýǵa kúsh-jiger qostyq. Prezı­denttiń tikeleı qoldaýy arqyly túrli sebeptermen jabýly jatqan Amangeldi gaz kenishin ıgerdik. Salyq túsimi arta bastady. Jabylyp qalǵan bilim, mádenıet oshaqtaryn qaıta ashtyq, rýhanı tynys keńeıdi, munyń ózi halyqqa dem berdi. Eń bastysy, ynta-jigerimizge sengen jaıdary, jasampaz Jambyl jurtshylyǵy ıgilikti isterdi órbitip áketti. Nátıjesinde, bas-aıaǵy 1-1,5 jyldyń ishinde búdjettiń barlyq beresheginen arylyp, óńir ekonomıkasy turaqty ilgerileý jolyna tústi. Halyq táýelsizdiktiń tátti dámin endi seze bastady.

Nursultan Ábishuly aýyq-aýyq tikeleı ózi baılanysqa shyǵyp, oblys­taǵy jaǵdaıdy turaqty nazarda ustap, ortalyqtan jan-jaqty qoldaý jasatyp otyrdy. Úkimetke, mınıstrlerge naqty tapsyrmalar berip, oryndalýyn baıandap turýdy júktedi.

2003 jyly mamyr aıynda Turar Rysqulov aýdanynda bolǵan kúshti jer silkinisi kóp zardap ákeldi, tur­ǵyn úılerdiń, mektepter men aýrýha­nalardyń, ár túrli baǵynystaǵy ǵımarattardyń basym kópshiligi jaramsyz bolyp qaldy. Zilzala bolǵan kúni tańerteń Nursultan Ábishuly ózi habarlasyp, aldyn ala esepteýler bo­ıynsha shamamen qansha qarajat qajet bolatynyn surap, qarjy tabý joldary qarastyrylatynyn aıtty. Kómek lezde kelip jetti. Biz de kúni-túni tynym tapqan joqpyz. Bas-aıaǵy alty aıdyń ishinde búkil aýdan jańa kelbetke ıe boldy.

Sodan bir jyl buryn, 2002 jyly qyrkúıek aıynda, Tarazdyń 2000 jyl­dyǵy halyqaralyq deńgeıde atap ótildi. Bul rette de Tuńǵysh Prezı­den­timizdiń el tarıhyna, óńirdiń ál-aýqa­tyn arttyrýǵa degen shynaıy qamqor­lyǵyn sezindik. Prezıdent Jambyl jerine kelgende, jurtshylyq ortalyq alańǵa syımaı ketetin.

Men ózimmen qyzmettes bolǵan oryn­­basarlarym Aleksandr Savchen­koǵa, Jumabek Saparálıevke (mar­qum), Keńesbek Demeshke, Bóribaı Jeksem­bınge, Kerimjan Bıjanovqa, qala, aýdan ákimderine, basqarma basshylaryna, soǵys jáne eńbek ardagerlerine, jalpy, óńir halqyna qıyndyǵy kóp kezeńde ıgi­likti isterdi birge atqarǵanymyz úshin qashan da rızashylyǵymdy bildi­rip otyramyn.

Jambylda júrgenimde bir kúni Merkege baryp, aýdannyń jańa ákimin tanystyryp turǵanmyn. Dál sol kezde Nursultan Ábishuly telefon soǵyp, el-jurttyń hal-jaǵdaıyn surady. Men maǵlumat berdim. Sózimdi tyńdap bol­ǵan soń: «Serik, seni Almaty obly­syna qaıtarsam dep oılap edim. Baıqaımyn, Jambyl jeri, ardagerler ázirshe jiber­gisi kelmeıtin sıaqty. Jaraıdy, qyz­metińdi atqara ber. Elge menen sálem aıt», - dedi.

Sodan keler jyly Aýyl sharýa­shy­lyǵy mınıstri bolyp taǵaıyndaldym, 2005 jyly Almaty oblysynyń ákimi bolyp bekitildim. Mine, osy kezeńde de Prezıdenttiń ár salaǵa, ár óńirge tereń kóńil bóletinin, jergilikti jerlerdegi problemalardy jaqsy biletinin kór­dik, tıisinshe, biz de ár aýdannyń, ár aýyldyń máselelerine barynsha úńi­lýge den qoıdyq.

Elbasynyń kindik qany tamǵan týǵan ólkesi – jer jannaty Jetisý jerinde qyzmet etken jyldarym (2005 – 2011) ata-babamyz ańsaǵan táýelsizdikke qol jetkizgen nebári on bes-jıyrma jyl ishinde el ekonomıkasy aıaǵynan tik turyp, eńsemizdi endi tikteı bastaǵan shaq edi. Indýstrıalyq-ınnovasıalyq baǵdarlama qolǵa alynǵan osy tus bolatyn. Memleket basshysy búkil el kóleminde, onyń ishinde Almaty oblysynda serpindi jobalardyń iske asyrylýyn turaqty túrde qadaǵalap otyrdy. Osy baǵdarlamany, Jol kartasyn júzege asyrý arqyly jyl saıyn myńdaǵan jumys oryndary ashylyp otyrdy.

«Serik, jumys oryndaryn kó­beı­tińder, ásirese, halyqty turaqty jumys oryndarymen qamtamasyz etýge kúsh salyńdar. Bul úshin ónim shyǵaratyn jańa óndiristerdi iske qosý kerek, sol úshin de myna ındýstrıalyq-ınnovasıalyq baǵdarlamaǵa pármen berip otyrmyz. Baıandap tur», - degen tapsyrmasy bizdiń basty jol baǵdarymyz boldy. Osynaý serpindi jobalardy iske asyrý arqyly óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq kórsetkishteri, halyqtyń jan basyna shaqqandaǵy tabysy, túptep kelgende, ál-aýqaty arta tústi.

Ótpeli kezeńderdiń bolmaı qoı­maı­tyn qıynshylyqtaryn bastan ótkerip, qulazyńqyrap qalǵan Taldyqorǵan qalasy biz sóz etip otyrǵan kezeńde zamanǵa laıyq kelbeti bar kórikti de keń tynysty oblys ortalyǵyna aınaldy.

Ómir bolǵan soń jetistikter men qıyndyqtar qatarlasyp qalatyn jaǵ­daılar bolady. 2010 jyly naýryz aıynda úsh kún boıy tolassyz jaý­ǵan jaýynnyń saldarynan Aqsý aýdanyna qarasty Qyzylaǵash aýyly aýmaǵyndaǵy sý qoımasy jarylyp, etekte oryn tepken eldi mekendi sý shaıyp ketken edi. Ókinishtisi, apattan adam shyǵyny bolyp, aýyldaǵy turǵyn úıler túgeldeı derlik qırap qaldy. Biraq bul joly da respýblıka basshylyǵy eldi mekendi, aýdandy, oblysty tótennen kelgen qasiretpen jalǵyz qaldyrǵan joq.

Memleket basshysy qıyndyqty tezirek eńserýimiz úshin moraldyq turǵydan da, ortalyqtan qarjylaı kómek kórsetý turǵysynan da barynsha qoldaý jasady, eldi mekendi qalpyna keltirý jumystaryn baqylaýda ustap otyrdy. Biz onyń salqyn túsetin qońyr kúzge deıin aýyl adamdaryn turǵyn úımen qamtamasyz etý jónindegi tapsyrmasyn ýaqtyly oryndadyq. Qyzylaǵashta túgeldeı aýyz sýy, qorasy, maly, sharbaǵy, jıhazy, kóshesinde joly bar jańa úıler salyndy, bylaısha aıtqanda, zamanaýı eldi meken boı kóterdi.

Keler jyly kóktemde Prezı­dent ózi kelip, eldi mekendi aralap, jurt­shy­lyqpen júzdesti. Sý tasqynynan opat bolǵandarǵa arnalǵan eskertkishtiń ashylýynda sóz sóılep, memlekettiń qa­shanda halyqty qıyndyqpen jal­ǵyz qaldyrmaıtynyn, jańasha qul­pyr­ǵan Qyzylaǵash sonyń bir kórinisi ekenin atap kórsetip, bir jeńnen qol, bir jaǵadan bas shyǵara bilgen jurtshy­lyqqa, oblys aktıvine rızashylyǵyn bildirdi.

Sóıte tura, arada ýaqyt ótken soń, Memleket basshysynyń, Úkimettiń pár­menimen, tikeleı qoldaýymen el-jurt bolyp bárimiz birge atqarǵan ortaq saýapty isti  «men bitirdim» dep jeke ıelenýshi «batyrlar» shyqty.

Osyǵan qosa aıta keteıin, eshbir ákimdi aıyrma jol, qaıyrma jol, aınalma jol saldy, qar tazalady, qubyr tartty, qum septi, gúl ekti dep dáripteýdiń qajeti joq, ol buǵan óz qaltasynan aqsha jumsap jatqan joq qoı. Bul jumystar onyń qyzmettik mindetteriniń bir bóligi, sol úshin oǵan halyqtan jıǵan salyqtan aılyq tólenedi. Másele sol jumystardyń ýaqtyly, sapaly oryndalýyn, zańǵa sáıkestigin qamtamasyz etýde, halyqqa birinshi kezekte ne qajettiligin
aıyra bilýde bolý kerek dep bilemin. Qala berdi, irili-kishili kópshilik úshin mańyzdy ister Elbasynyń, Pre­zı­denttiń, Úkimettiń tapsyrmasymen, na­zarda ustaýymen júzege asyrylyp jatady. Qaı deńgeıdegi bolsyn ákim birinshi kezekte ol memlekettik tapsyrmalardyń oryndalýyn uıym­das­tyrýshy, úılestirýshi, sol úshin de joǵarǵy basshylyq pen halyq aldynda jaýap beretin tulǵa ekenin umytpaýy kerek.

Elbasymen kún saıyn qoıan-qoltyq, tym-tyǵyz aralasyp ketkenim joq, biraq alys ta jaqyn, jaqyn da alys qashyqtyqta júrip, onyń taǵylymynan kóp nárseni oıǵa túıdim. Sonyń biri - osy aıtyp otyrǵan el aldyndaǵy jaýapkershilikti bárinen joǵary qoıýdy óz mindetime shegelep aldym.

Bardy baǵalaı bilý, ár nárseniń qadirine jete bilý, jaqsy men jamandy tarazylaı bilý áste de ár azamatty da, memleketti de abyroı bıigine jetelese kerek. Búgingi kún turǵysynan qarasaq, táýel­sizdikpen tań atyryp kele jatqan otyz jyl ishinde Tuńǵysh Prezıdentimiz – Elbasynyń basshylyǵymen Qazaq eli buryn-sońdy bolmaǵan jetistikterge jetti.

Osy jyldar ishinde Qazaqstan búkil álem tanyǵan, ilgerileý jolymen qada­myn nyq basqan, demokratıalyq, zaıyrly, quqyqtyq memleketke aınaldy. Túbegeıli áleýmettik-ekonomıkalyq reformalar júzege asyryldy. Ortalyq Azıadaǵy qýatty memleketke aınaldy.

Respýblıkamyz ulttyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýde aıtarlyqtaı tabys­tarǵa qol jetkizdi. Eldi qorǵaýǵa qa­biletti Qarýly Kúshter quryldy, quqyqtyq tártip pen ulttyq qaýipsizdik organdary quryldy.

Qazaqstan shekarasynyń zańdyq turǵydan shegendelip, mejelenýi memleketimizdiń durys baǵyttaǵy halyqaralyq saıasatynyń jáne Tuńǵysh Prezıdentimiz – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń tikeleı jeke bedeli men kúsh-jigeriniń arqasynda múmkin boldy. Osy sózderdiń mán-mańy­zyna úńile qarasaq, bul degenimiz táýelsizdik jyldarynda qol jetkizil­gen el tarıhyndaǵy baǵa jetpes jetis­tikterdiń biregeıi bolyp tabylady.

Qazaqstannyń túrli halyqaralyq uıymdarǵa múshe bolyp, tóraǵalyq etýi, ıadrolyq qarýǵa qarsy qozǵalystyń kóshbasshylary qatarynda bolýy – onyń joǵary bedeliniń aıǵaǵy.

Jyldan-jylǵa kórkeıip, qarqyndy damyp kele jatqan elordamyz Táýelsiz Qazaqstannyń jerjúzi moıyndaǵan maqtanyshy bolyp tabylady.

Munyń bári Elbasymyzdyń ulan-ǵaıyr eńbegimen tyǵyz baılanysty ekeni daýsyz aqıqat.

«Qazaqstan Respýblıkasy mem­le­kettik táýelsizdiginiń jıyrma jyl­dyǵy» kitabyn (qurastyrýshy-avtor K.Demesh) paraqtaı otyryp, abyz aǵala­rymyzdyń biri Myrzataı Jol­dasbekov jazǵan myna joldarǵa kózim tústi: «Arǵy-bergi zamanda qazaqtyń basyna mundaı baq qonǵan joq. Qudaıshylyǵyn aıtý kerek, qazaq halqy eshqashan qazirgideı mamyrajaı ómirdi de basynan keshken emes. Ár halyqtyń, ár memlekettiń damý jolynda altyn dáýir degen bolady. Qazaq halqy qazir sol altyn dáýirdi basynan keship otyr. Altyndy aıaqqa teppeı, barymyz ben baǵymyzdy baǵalaı bilgenimiz, jaqsy men jamandy saralaı bilgenimiz jón».

El úshin tynym tappaǵan, ult yntymaǵyn saqtaǵan, abyroıyn asyrǵan Tuńǵysh Prezıdentimiz – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń basshylyǵymen Táýelsizdiktiń otyz jyly ishinde Qazaq eli qol jetkizgen jetistikter jónindegi osynaý aqıqat sózdermen árkim-aq kelisedi dep bilemin.

Táýelsizdik – babalardyń aqtalǵan amanaty. Elbasy esimimen etene baılanysty egemen eldigimizdiń asqaq belgisi – Kók baıraǵymyz máńgi bıikte jelbireı bersin!