Almaty-akshamy.kz saıtynda búgin jaryq kórgen jańalyqtarǵa sholý – kún kerýeni
Jemqorlyqqa qarsy kúres
Qazaqstan men Reseı yntymaqtastyǵy nyǵaıyp keledi.
«Biz Agenttiktiń jumysynda aldyn alý jáne qylmystyq-quqyqtyq quraldardyń teńgerimin sanaly túrde qamtamasyz etýge tyrysamyz, jemqorlyqsyz qoǵam qurý maqsatynda azamattarmen belsendi qarym-qatynas jasaımyz. Biz ózara is-qımyl úshin ashyqpyz jáne birlesken jobalardy iske asyrýǵa daıynbyz», dedi QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń Tóraǵasy A.Jumaǵalı.
Ekijaqty kezdesýdiń qorytyndysy boıynsha eki eldiń organdary arasynda ózara túsinistik týraly Memorandýmǵa qol qoıyldy.
Rybakına Dýbaıdaǵy týrnırden bas tartty
Tenısshi asqazan-ishek joldarynyń aýrýyna qatysty osyndaı sheshim qabyldaǵan.
«Qatarynan 3 týrnırde óner kórsetý ońaı emes. Organızm sharshaǵandyqtan jaraqat alyp qaldy. Barlyǵy oıdaǵydaı bolsa 6 naýryzda bolatyn Indıan-Ýells jáne 19 naýryzdaǵy Miami Masters týrnırine qatysady», – dedi tenıs federasıasynyń baspasóz hatshysy Asqar Aǵataev.
Jer shynymen silkindi
Búgin Almatyda josparly seısmıkalyq jattyǵý ótti. Almaty turǵyndary jattyǵý kezinde bolǵan jer silkinisin sezdi. Qala turǵyndary kezekti dúmpýler týraly habarlamalardy áleýmettik jelilerde bólise bastap edi, keıinnen resmı aqparatty QR TJM seısmıkalyq stansıalar jelisi de rastady.
«Jer silkinisiniń oshaǵy Almatydan ońtústik-shyǵysqa qaraı 259 km jerde, Qytaı aýmaǵynda ornalasqan. Aftershok qaıtalandy. Jer silkinisiniń energetıkalyq klasy 11.8. MPV magnıtýdasy 5.2», - delingen habarlamada.
Eks-prezıdent 7-orynǵa tústi
Prezıdenttiń 2024 jylǵy 13 aqpandaǵy № 481 Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik hattamasynyń jańa redaksıasy bekitilip, laýazymdy tulǵalardyń osy tizimdegi oryndary belgili boldy.
Buryn 1990, 1992, 1996, 1999 jáne 2006 nusqalary jumys istegen (sońǵysy 2013 jyly jańartylǵan).
Ýaǵyz aıtyp júrgen kim?
«Islam ekstremızmge qarsy» atty halyqaralyq ǵylymı-tanymdyq konferensıaǵa qatysqan Qazaqstan musylmandary Dinı basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı Naýryzbaı qajy Taǵanuly Hazret teris aǵymda júrgenderdi ońaltý úshin múftıat tarapynan birqatar aksıa ótip, nátıjesinde 1265 adamǵa oń yqpal jasalǵanyn aıtty. Al jaýapty dinı ońaltý sýbektilerdiń birlesken qorytyndysy boıynsha 285 adam ońalyp, destrýktıvti dinı aǵym ıdeologıasynan bas tartqan.
«Destrýktıvti aǵymdar qoǵamǵa iritki salyp, otbasylyq qundylyqtar men adam densaýlyǵyna qaýip tóndiredi. Olar qazaq ultynyń jáne elimizdegi basqa ulttardyń ádet-ǵurpyna, salt-dástúrine qarsy shyǵady. Jat aǵymnyń jeteginde ketkenderdiń ustanymynan osy atalǵandardy baıqaımyz. Olar bul álemdi óz qalaýyna qaraı ózgertýge tyrysady, dástúrli qundylyqtardy tolyǵymen joıyp jibergisi keledi. Radıkalızm men ekstremızmge jeteleıdi. 2020 jyly biz «Dinı ońaltý» bólimin ashtyq. Qudaıǵa shúkir, destrýktıvti dinı ıdeologıa shyrmaýynan tolyq bas tartyp jatqandar barshylyq. Naqty aıtar bolsaq, múftıattyń dinı ońaltýǵa jaýapty mamandary ótken jyly 11 092 jeke yqpal etý aksıasyn, ıaǵnı jeke kezdesýlerdi júzege asyrdy», dedi N.Taǵanuly.
Svet! Kamera! Motor...
Osy komandadan ári qaraı júzege aspaı qalǵan 103 jobaǵa «Ulttyq kınony qoldaý ortalyǵy» 5 jyl boıy qarjy bólip kelgen.
Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń saıtynda memleketten qarjylaı qoldaý alyp, aqshasyn aqtamaǵan fılmder tizimi shyqty.
Mınıstrlik júrgizgen taldaý nátıjesi boıynsha, kınogerlerdiń deni sapaly ónim shyǵarýǵa jáne ony nasıhattaýǵa múddeli emes.
«Osyǵan baılanysty vedomstvo osy ındýstrıany damytý tásilderin ózgertý jáne kınematografısterge qoldaý kórsetý sharttaryn qaıta qaraý týraly sheshim qabyldady. Sondaı-aq konkýrstyq irikteý kezinde fılm avtorlary men kınokompanıalardyń kórermenge kórsetilgen jobasynyń sapasy men nátıjesi eskeriletin bolady. Mınıstrliktiń negizgi mindeti – fılmder shyǵarý kezinde zańdylyq pen tártipti qamtamasyz etý. Vedomstvo shyǵarmashylyq erkindikti qurmetteıdi, biraq zań men tártip bárine ortaq jáne sózsiz saqtalýy kerek», delingen QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti taratqan aqparatta.
Ǵylymdaǵy sensasıa!
Jasandy ıntellekt te qazaqsha sóıleıtin bolady
EUÝ ǵalymdary ChatGPT-diń qazaqsha prototıpin jasady. EUÝ ǵalymdary memlekettik tildegi jasandy ıntellekt júıesin 5 aıdyń ishinde ázirledi. ChatGPT chat-botynyń qazaqstandyq úlgisi úlken kólemdegi derekterdi taldaı alady, suraqtarǵa jaýap beredi, mátinder qura alady, sonymen qatar qazaq tiliniń barlyq morfologıalyq jáne sıntaksıstik erejelerin biledi.
Álemniń jartysy qyzylshamen aýyrýy múmkin
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy ókilderiniń málimdeýinshe, jyl sońyna deıin álem turǵyndarynyń jartysynan astamyna qyzylshadan úlken qaýip tónip tur. Bul indettiń órshýine jol bermeý maqsatynda shuǵyl sharalar qabyldanýy kerek. Qyzylshanyń beleń alýyna koronavırýs pandemıasy kezinde, ınfeksıaǵa qarsy ekpe salý jumystarynyń toqtap qalýy sebep. Bul vırýsqa qarsy salynǵan eki dozaly vaksına 2000 jyldan beri 50 mıllıonnan astam adamdy ólimnen qutqarǵan.
Kim kóp ómir súredi?
Erler men áıelderdiń ómir súrý uzaqtyǵynyń alshaqtyǵy joıylýda. Bul baǵyttaǵy zertteý nátıjesi adam ǵumyrynyń edáýir uzarǵanyn jáne genderlik aıyrmashylyqtyń joıylǵanyn kórsetip berdi.
Ispanıadaǵy Alkala ýnıversıtetiniń ekonomıka jáne bıznesti basqarý profesory Devıd Atans bastaǵan ǵalymdar osyndaı tujyrymǵa kelgen eken. Bul taraptaǵy zertteý 190-nan astam eldi qamtydy. 1990 jyly áıelderdiń ortasha ómir súrý uzaqtyǵy 77,17 jas bolsa, erlerdiki 72,23 jasty qurady. 2010 jyly bul kórsetkishter áıelder úshin 83,10-ǵa jáne erler úshin 78,37-ge deıin ósip, ómir súrý uzaqtyǵynyń alshaqtyǵy shamamen 0,2 jylǵa qysqarǵan.
Júz myńǵa jýyq mysyqtyń qujaty bar
Elimizdiń barlyq óńirlerinde úı janýarlarynyń esebi júrgizilýde. Byltyrǵy esep boıynsha aqparattyq júıelerde 304 708 ıt pen 94 974 mysyq tirkelgen.
2023 jyldyń 1 qyrkúıeginen bastap ıt, mysyqtardy biryńǵaı esepke alý bazasynda tirkeý mindetti sanalady.
Balabaqshadaǵy býllıng
Almatydaǵy №51 balabaqshada kishkentaı balany óz qatarlastary uryp, teýip tastaǵan. Balalardy qaraýsyz qaldyrǵan balabaqsha tárbıeshisine qatań sógis jarıalandy. Zardap shekken balanyń ata-anasy óz shaǵymyn áleýmettik jelige jarıalady. Olar mundaı oqıǵa buryn osy balabaqshada bolǵanyn atap ótti. Almaty qalasynyń bilim basqarmasy atalǵan jaǵdaıǵa baılanysty túsinikteme berdi.
«№51 bóbekjaı-balabaqshasynyń tárbıeshi oqys oqıǵa kezinde balalarǵa túski as alyp jatqanyn, basqa bólmede bolǵanyn aıtty. Sondyqtan balalardyń is-áreketin baqylaı almady. Balabaqsha ákimshiliginiń buıryǵymen tártip buzýshylyqtar úshin tárbıeshige qatań sógis túrinde tártiptik jaza qoldanyldy. Baqylaý jasamaǵany úshin balabaqsha meńgerýshisi de tártiptik jazaǵa tartyldy», delingen Almaty qalasy bilim basqarmasynyń habarlamasynda.