Byltyr Almatyǵa 1 800 000 týrıs kelgen
Osydan birsypyra ýaqyt buryn Memleket basshysy sheteldik ınvestorlardy tartý arqyly týrısik ınfraqurylymdy damytýǵa qajetti jaǵdaı jasaý mańyzdylyǵyn atap aıtqan. Bul sharýa elimizdiń búkil tirshiligine qan júgirtip, ekonomıkasyn órge bastyrý úshin qajettilikten týyndap otyr. Bastama byltyr shahar basshysy men bıznes qaýymdastyqtyń kezdesýinen bastalǵan bolatyn. Almaty qalasynyń ákimi Erbolat Dosaev pen «Atameken» UKP basqarma tóraǵasy Raıymbek Batalovtyń kezdesýinde týrızm jónindegi keńes qurý qýattalǵan-tyn.
Shahardaǵy «Atameken» UQP baspasóz qyzmeti habarlaǵandaı, taıaýda ótken atalmysh keńestiń birinshi otyrysynda, týrısik salalardyń, Almaty qalasy men oblysy jáne Jetisý oblystary memlekettik organ ókilderiniń basqosýynda jan-jaqty talqylanyp, mámilege kelgen. Almaty qalalyq UKP tóraǵasy Áýez Taıymbetovtiń aıtýynsha, óńirlerdiń týrısik salalarynda týyndaǵan birqatar máseleler úkimettik deńgeıde ǵana sheshimin tabady. Mine, osy máseleler endi sheshimin taýyp kele jatqandaı.
«Bizdiń bastamany memlekettik organdar, ulttyq park jetekshileri men úsh óńir qaýymdastyǵy qoldap otyrǵany qýantady», – deıdi Á.Taıymbetov.
Qalalyq UKP tóraǵasy Almaty aglomerasıasyn oblystyń bes óńiri – Eńbekshiqazaq, Jambyl, İle, Qarasaı men Talǵar aýdandary, sondaı-aq Qapshaǵaı qalasynyń aýmaqtyq bóligi men bolashaqtyń qalasy Gate City (G4 city) quraıtynyn eske salady. Bul tóńirek – 1,5 saǵattyq kólikpen jetýge bolatyn jer, ári 110 shaqyrymnan aspaıtyn magıstraldyq jol qatynasynyń mańy nemese Almatydan 75 shaqyrymǵa deıingi ózge aýmaqtar.
Osy kezgi atalǵan memlekettik tizilim (reestr) málimetine súıensek, elimizde jumys isteýge ruqsaty bar 380 týroperator bar. Olardyń ishindegi 34 týroperator ǵana elimizden syrtqa shyǵyp jumys isteıdi, qalǵany ishki jáne syrttan kelgen týrıserge qyzmet kórsetýdi júzege asyrady. Burynyraqta memlekettik tizilimde qaǵaz ben elektrondyq formattaǵy 1240 týroperator sanatta turdy. Solardyń kóbi qyzmetin toqtatsa da, tizilimde qala bergen. Búgingi zańdylyqqa sáıkes kelmeıtin qujattyq áreket lısenzıa ıeleriniń, sondaı-aq jergilikti atqarý organdardyń aralasýymen toqtatyldy.
Palata tóraǵalarynyń málimdeýinshe, byltyr Almatyǵa 1 800 000 týrıs kelgen. Bul aldyńǵy jylmen salystyrǵanda, 48%-ǵa artqandyqty bildiredi. Sonyń ishinde, sheteldikter – 417 353 kisi (bul 2,5% artqan). Kórsetilgen qyzmet kólemi ornalastyrylýyna oraı, 56,1 mlrd teńge quraǵan.
Qazaqstan týrısik qaýymdastyǵynyń tóraıymy Rashıda Shaıkenova týrızm baǵyty ár alýan, solardyń árbirin bólek qarastyrý qajet dep málimdedi. «Týrızm segmenti óte kóp. Bul saladaǵy másele men problema bir-birinen ózgesheleý. Máselen, qoǵamdyq tamaqtandyrý, ekologıalyq týrızm, ulttyq parkpen jumys degendeı... Sondyqtan keńes kezinde komıtettermen durys sheshim qabyldap, jumysty bólisip atqarýǵa bolady. Munyń ózi ishki máselelerdi sheshýge, ózekti máselelerdi anyqtaýǵa múmkindik beredi», – deıdi R.Shaıkenova.
Jıynǵa qatysýshylar sózine súıensek, saladaǵy belsendilerdiń basym bóligi Almaty qalasynda eken. Al olardyń qyzmeti jańa óńirlermen tyǵyz ózara qarym-qatynasta iske asady. Kaz Aipine Ciub qaýymdastyǵynyń tóraǵasy Talǵat Dúısenǵalıev qatysýshylarǵa qaýymdastyq músheleriniń jobasyn júzege asyrý úshin birqatar naqty usynystar baryn jaıyp saldy. Klýb atynan sóılegen ol keńes quramyna kásibı álpınıser, JOO týrızm kafedrasy ǵalymdary, týrızm salasy ardagerleri men ekotýrızm ókilderi kandıdatýralaryn qosýdy usyndy.
Taqyrypqa oraı
Qarakóz SÚLEIMENOVA, ánshi, telejúrgizýshi: Týrızmnen túsken tabys – 16 mıllıon dollar
Osy kúni qazaq-qytaı arasyndaǵy bir aılyq vızasyz qarym-qatynastyń týrızmge eleýli yqpal etip otyrǵanyn aıtpaı ketýge bolmas. Bázbireýler muny túsingisi kelmeı, baıbalamǵa basyp júr. Mundaı barys-kelistiń elimizge paıdasy bolmasa, zalaly tımeıdi. Vızasyz tártip bastalǵaly beri elge aǵylǵan qytaı týrıseri memleket búdjetine aıtarlyqtaı qarajat túsiripti. Máselen, bıylǵy tek qana úsh aıdyń ózinde, ıaǵnı qańtar-naýryz aılary aralyǵynda Qazaqstanda Qytaıdan kelgen 8 myńnan astam týrıs tirkelipti. Al byltyr elimizge kelgen qytaılyq týrıserden túsken tabys 16 mln dollarǵa jetken.
Asyǵat ÁLEÝMET, qala turǵyny: Ekotýrızmniń úlesi mol
Álemniń talaı jerin aralasam da, Almatydaı taý baýraıynda samalmen jelpingen, kórkem qalany kórgem joq. Taý etegindegi qalalar kóp boldy. Biraq Alataýy asqaqtaǵan, Medeýimen, Shymbulaǵymen mártebeli eldimekendi tórtkil dúnıeden tappadym.
Bul meniń bir kezderi ańqyǵan almasy bal shyryndy qalaǵa degen mahabbatym bolar, bálkim. Zamanynda salmaǵy 1 kelige jýyqtaǵan, brend sanalǵan aportymen málim bolǵan Almatyny týrızmmen tanymal etý – bizdiń boryshymyz. Al bul shahardy tanymal etýde ekotýrızmniń súbeli úles qosary sózsiz.