Densaýlyq saqtaý birinshi vıse-mınıstri Tımýr Sultanǵazıev Qazaqstan azamattary qandaı aýrýlardan jıi kóz jumatynyn aıtty.
Onyń aıtýynsha, tamaq óniminiń sapasy men qaýipsizdigi, onyń halyqtyń densaýlyǵyna áseri týraly másele áli ózekti, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Búginde álemdegi sıaqty Qazaqstanda ınfeksıalyq emes aýrýlar barlyq ólimniń 84%-yna sebep bolyp otyr. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (DDSU) málimetinshe, 4 negizgi aýrý: júrek-qan tamyr aýrýlary, onkologıa, semizdik, qant dıabeti mezgilsiz ólimge sebep bolýy múmkindiginiń 27%-yna teń. Mundaǵy táýekel faktorlarynyń biri – durys tamaqtanbaý. Quramyndaǵy maıy, qanty jáne tuzy kóp taǵamdardy tutynýdy ınfeksıalyq emes aýrýlardyń kóbeıýine, jumysqa qabilettiliginiń joǵalýyna jáne densaýlyq saqtaýdyń aıtarlyqtaı shyǵynyna ákeledi, jalpy ekonomıkaǵa teris áserin tıgizedi. Máselen 2022 jylmen salystyrǵanda qan aınalymy aǵzalarynyń aýrýy men syrtqattanýshylyq kórsetkishi 6%-ǵa, semizdik 2%-ǵa, qant dıabeti 17%-ǵa ósken, – dedi Tımýr Sultanǵazıev Senattaǵy Úkimet saǵatynda.
Mınıstrdiń orynbasary Qazaqstanda tuzdy tutyný kórsetkishi joǵary ekenin atap ótti.
DDSU tuzdy táýligine 5 gramǵa deıingi tutynýǵa keńes beredi. Alaıda bul kórsetkish elimizde táýligine 17 gramǵa deıin jetedi. 6-9 jas aralyǵyndaǵy balalardyń 17%-dan astamy kún saıyn, 50%-dan astamy apta saıyn qant qosylǵan sýsyndardy tutynady. Saldarynan 6-9 jas aralyǵyndaǵy balalardyń 20%-y nemese árbir besinshi balanyń artyq salmaǵy bar, al onyń 7%-y semizdik aýrýyna shaldyqqan, - dedi vıse-mınıstr.
Tımýr Sultanǵazıev bul máseleni sheshý úshin mınıstrlik ne istep jatqanyn jetkizdi.
«Halyqtyń transmaılardy, tuzdy shamadan tys paıdalanýdy azaıtý jónindegi is-sharalardy kózdeıtin ınfeksıalyq emes aýrýlardyń aldyn alý boıynsha mınıstrlik jol kartasyn iske asyryp jatyr. Mektepterde, kolejerde jáne joǵary oqý oryndarynda tátti soda, sergitetin sýsyndar, fast-fýd, chıpsterdi satýǵa tyıym salyndy. Densaýlyqtyq saqtaýdy damytý tujyrymdamasyn iske asyrý sheńberinde quramynda qant qosylǵan sýsyndarǵa salyq engizý máselesi pysyqtalýda. 2025 jyldan bastap 21 jasqa tolmaǵan adamdarǵa sondaı-aq saýda avtomattary arqyly energetıkalyq sýsyndarǵa tyıym salynady», – dedi mınıstrdiń orynbasary.