Olarǵa qaryz bolǵan el azamattarynyń sany 1,2 mıllıonǵa jetken
Depýtattar eldegi onlaın nesıe berýge tyıym salýdy kún tártibine engizip otyr, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Almaty.tv-ge silteme jasap.
Eldegi Qarjy naryǵyn retteý jáne damytý agenttigi bergen sońǵy aqparǵa súıensek, qazir Qazaqstanda mıkroqarjylyq qyzmetti júzege asyratyn resmı lısenzıalanǵan 1046 uıym jumys isteıdi. Bul qatarda onlaın mıkrokredıt beretinderden bólek, lombardtar da bar. 1 sáýirdegi derek boıynsha, olarǵa qaryz bolǵan el azamattarynyń sany 1,2 mıllıonǵa jetken. Bul rette tutynýshylyq kredıtterdiń jalpy somasy 318 mıllıard teńgege ósip ketip otyr.
Jaı sıfr emes, munyń bári – qaryz. Jaı qaryz emes, problemalyq qaryz. Buǵan deıin «Aq jol» fraksıasynyń depýtattary májiliste onlaın kredıtteýge tyıym salýdy usynǵan edi. Jýyrda ótken Parlament otyrysynda atalǵan máselege qatysty zań jobasy maquldanyp, qujat Memleket basshysyna jiberildi.
«1 aıǵa beretin nesıeniń somasy 103 mlrd teńge. Al alǵan alýshylardyń sany 811 myń. Sonyń 40 paıyzy óziniń aqshalaryn ýaqytyly tóleı almaı tur. 90 kúnnen astam olardyń qaryzdary ýaqytynda tólenbegen. Sondyqtan, onlaın nesıe, onlaın zaım deımiz, toqtatý kerek», – dedi QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Danıa Espaeva.
Toqtatýǵa tóleı almaý ǵana sebep emes. Kún sanap mıkroqarjy uıymdaryna boryshker bop jatqandar kóbeıýde. Máselen, 18 jasqa tolǵan kez kelgen el azamaty kredıttik tarıhynyń nasharlyǵyna qaramastan, 300 myń teńgege deıin nesıe rásimdeı alady. Kópti qumartqany da sol, bir azamattyń bir ýaqytta birneshe uıymnan qaryz alýǵa da múmkindigi bar.
«Bir - eki ret mıkrofınanstan aqsha alǵam. Mysaly, sońǵy ret 250 myń teńge kóleminde. Ýaqytyly tóleı almaǵannan keıin, paıyzy ósip ketip, sodan keıin jolamaıtyn boldym. Shyny kerek, qazir ekiniń biri mıkrofınanstan alady ǵoı aqsha. Kópshiligi jańaǵydaı, ártúrli jaǵdaımen alady ǵoı, biraq kóbi qumar oıynǵa basymen kirip ketip, sodan mıkrofınanstan qaryzǵa aqsha alady», – dedi qala turǵyny Shyńǵys.
Shaǵyn nesıelerdiń ekinshi deńgeıli bankter beretin nesıelermen salystyrǵanda birqatar artyqshylyǵy bar. Ol azamattyń aqshany eshqandaı kepildiksiz ári qolma-qol ala alatyny. Bastysy, ol adamnyń ınternet, qazaqstandyq bankterdiń birindegi shot pen jeke basyn kýálandyratyn qujaty bolsa bolǵany. Demek, mıkroqarjylyq uıymdar kiristi resmı rastaýdy jáne anyqtamalardy talap etpeıdi degen sóz.
«Zań boıynsha, eger azamattyń turatyn turǵylyqty orny bolmasa, zeınetaqysy túspese, oǵan aqsha qarajattandyrylmaýy kerek. Olar onysyn qoıa tura, basqa qaryzy bola tura, aqsha berip jatady. Qazir bizde kóptegen jaǵdaı oryn alyp jatyr, qylmystyq is kúnde qozǵalady. Bir kisi jeke kýáligin joǵaltyp alsa, onyń kýáligin taýyp alǵan azamat onyń atynan onlaın túrde mıkroqarjy uıymynan aqsha rásimdep jatyr», – dedi zańger Ǵabıt Tursynbaı.
Jahandyq tájirıbe ne deıdi? Álemde mundaı mıkrokredıtter keń taraǵan jáne PDL - Pay Day Loan, ıaǵnı jalaqyǵa deıingi qaryzdar retinde tanymal. Bul mıkronesıe segmenti ekonomıkasy damyp ketken AQSH, Ulybrıtanıa, Ispanıa men Polsha, Avstralıa syndy elderde de bar. Odan bólek, Úndistan, Vengrıa, Meksıka, Bolgarıa men Rýmynıa syndy damýshy elder de kredıtteýdiń osy jolyn tájirıbeden ótkizgen.
«Búkil álemde mıkronesıeleý jańa tehnologıalardy qoldaný arqyly jumys istep jatyr. Bizde de uıymdardyń lısenzıasy bar, olardyń jumysy zańdy. Al azamattardyń nesıe alyp alǵan soń, tóleı almaı, sotqa deıin baryp jatqany ózderiniń salǵyrttyǵynan emes pe? Tóleı almaıtyn somany alýdyń ne keregi bar? Mundaı nesıe berý oryndary adam tyǵyryqqa tirelgende kómektesedi, biraq qaıta-qaıta qaryzǵa batý degen sóz emes», – dedi qarjyger Andreı Chebotarev.
Qazir mıkroqarjylyq uıymdar men Qazaqstan qarjygerler qaýymdastyǵy birlesip, mıkronesıeler boıynsha syıaqynyń shekti mólsherlemesin odan ári tómendetýdi qarastyryp jatyr. Buǵan deıin bul 50 aılyq eseptik kórsetkish mólsherinde bolatyn. Óz kezeginde úkimet tıisti sharalardy qabyldap jatyr.