Bul kún 1950 jyldan bastap 7 sáýirde atalyp keledi.
7 sáýirde barlyq adamzat 1950 jyldan bastap Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń qurylýyna oraı Dúnıejúzilik densaýlyq kúnin atap ótedi. Dál búgin 1948 jyly DDU Jarǵysy kúshine endi, -dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Azattyq Ruhy-na silteme jasap.
Búgin álem boıynsha densaýlyq saqtaýdyń qanshalyqty mańyzdy ekenin, sondaı-aq, óz densaýlyǵyna ǵana emes, aınalasyndaǵylarǵa da qamqorlyq jasaý kerektigin oılaýy úshin ótkiziledi. Al Densaýlyq saqtaý uıymdary búkil álemdegi adamdardyń densaýlyǵyn jaqsartý úshin ne isteý kerek degen máseleni sheshýge arnalǵan.
Qoǵamdyq densaýlyq - bul ómir sapasy men qaýipsizdiginiń ońtaıly deńgeıin qamtamasyz etýge múmkindik beretin qorshaǵan orta men halyqtyń ómir súrý saltynyń túrli faktorlarynyń áserine negizdelgen eldiń mańyzdy ekonomıkalyq jáne áleýmettik áleýeti.
Qyzmettiń sıpaty boıynsha qoǵamdyq densaýlyq - bul saýyǵatyn áserdi, sondaı-aq áleýmettik faktorlar men jaǵdaılardyń halyqtyń jáne onyń toptarynyń densaýlyǵyna qolaısyz áserin zertteý jáne qoǵamdyq densaýlyq deńgeıin arttyrý jáne saqtaý múddesinde adamdardyń densaýlyǵyna zıandy áleýmettik jaǵdaılar men faktorlardyń áserin joıý jáne aldyn alý boıynsha ǵylymı negizdelgen usynymdar ázirleý.
Qoǵamdyq densaýlyq jaǵdaıy - ulttyq qaýipsizdiktiń mańyzdy faktorlarynyń biri. Adam áleýetiniń fızıkalyq jáne psıhıkalyq densaýlyǵy eldiń joǵary ekonomıkalyq damýy men saıası turaqtylyǵynyń kózi bolady.
Qoǵamdyq densaýlyq saqtaýdy qamtamasyz etý úshin buqaralyq sportty damytý syndy memleket tarapynan mańyzdy bastamlalar júzege asyrylýy tıis. Sebebi ult densaýlyǵy - elimizdegi strategıalyq mańyzdy baǵyttardyń biri. Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaev ulttyń densaýlyǵy myqty bolýy úshin buqaralyq sport túrin damytý qajettiligin óz Joldaýynda da talaı aıtty. Ulttyń saýlyǵy endi buǵanasy qatyp kele jatqan óskeleń urpaqtan bastalatyny anyq.
Joǵarǵy sanatty dáriger onkolog Qýantqan Jabaǵın kún tártibindegi erejelerdi saqtap, salaýatty ómir saltyn ustaný da aýrýǵa shaldyqtyrmaıtyn qaǵıda ekenin aıtty.
«Salaýatty ómir saltyn ustaný – osy sózdi barlyǵymyz estisek te, ol qaǵıdalardy ustanyp jatqanymyz óte az. Durys ári ýaqytymen tamaqtaný, dene shynyqtyrýmen aınalysý, kóp qımyldaý, kóp júrý, taza sý iship júrý, kókónis pen jemisterdi mol paıdalaný, et taǵamdaryn mólsherinen tys paıdalanbaý kerek. Saý adamdar jylyna bir ret dárigerge kórinip, túrli tekserýler men qaraýlardan ótip otyrýy kerek. Áıel adam bolsyn, er adam bolsyn profılaktıkalyq tekserýlerden ótip otyrý, anyqtalǵan aýrýlardy ýaqytynda emdetý – densaýlyqtyń únemi myqty bolyp júrýine septigin tıgizedi. Aýyryp em izdemeı, aýyrmaıtyn jol izdeýdi ár adam ózine maqsat tutsa nur ústine nur bolar edi», - deıdi ol.
Dıetolog Janna Nurbergen adamnyń densaýlyǵyna tamaq ónimderi qalaı áser etetinin aıtty.
«Adamnyń osy turǵan kúıinde 2 kelige jýyq paıdaly bakterıa bar. Ony medısına tilimen mıkrobıota, mıkroflora dep ataımyz. Aýyz qýysynan bastalyp úlken dáret pen kishi dáretke deıin bizdiń aǵzamyz tolǵan bakterıa. Ol bakterıa bolmasa, biz ómir súre almaımyz. Sút ónimderinde kóp kezdesetin bıfıdobakterıa, laktebakterıa syndy paıdaly bakterıalar aǵzamyzda bar. Olar aǵzamyzǵa paıdaly dárýmenderdi sińirýge, ımýnıtetti qorǵaýǵa, astyń qortylýyna jaqsy kómektesedi. Olardyń kóp bóligi ashshy ishekte jatyr», - deıdi Janna Nurbergen.
Qazaqstannyń sońǵy 30 jylda jetken jetistigi:
- qyzamyqpen syrqattanýshylyqtyń – 1993 jylǵy 11 myńnan 2010 jyldan bastap birli-jarym jaǵdaıǵa deıin;
- epıdemıalyq parotıtpen syrqattanýshylyqtyń – 660 eseden astam;
- halyq arasynda «V» vırýstyq gepatıtimen syrqattanýshylyqtyń – 67 ese, al osy ınfeksıaǵa qarsy egilgen balalar arasynda – 141 ese (1998 jyldan bastap VVG-ǵa qarsy vaksınasıa engizildi) tómendegeni baıqaldy;
- kókjótelmen syrqattanýshylyqtyń tómen deńgeıi saqtalyp tur.