Úıdegi mıkroplastıktiń 5 negizgi kózi. Olardy nemen almastyrýǵa bolady?
Mıkroplastıktiń ómirimizge engeni sonshalyq, ony múlde qoldanbaý múmkin bolmaı tur. Biraq kúndelikti turmysta birneshe qarapaıym ádetti ózgertý arqyly aǵzaǵa túsetin mıkroplastık mólsherin azaıtýǵa bolady. Aqshamnews.kz tilshisi mıkroplastıktiń aǵzaǵa enýin meılinshe azaıtýda paıdaly bolar birneshe keńes usynady.
5. Plasıkten jasalǵan týraýǵa arnalǵan taqtaıshalar
Amerıkalyq hımıa qoǵamy(ACS) júrgizgen zertteý nátıjesi boıynsha, plasıkten jasalǵan týraý taqtalary adamdy jyl saıyn 79,4 mıllıonǵa deıin polıpropılen bólshekterine ushyratýy múmkin.
Tıimdi balamasy:
- Shynydan jasalǵan týraý taqtaıshalary mıkroplastık bólmeıdi jáne ońaı jýylady.
- Qatty qaǵaz talshyqtarynan jasalǵan ekotaqtalar da ekologıalyq sheshim bola alady.
4. Qysqatolqyndy peshke arnalǵan plasık konteınerler
Nebraska ýnıversıtetiniń 2023 jylǵy zertteýinde qysqatolqyndy peshte ysytýǵa arnalǵan keıbir plasık ydystardyń 1 sm²-nen 4 mıllıonǵa deıin mıkroplastık bólshekteri tabylǵan.
Bul bólshekter zerthanada búırek jasýshalarynyń 75%-yna deıin joıyp jibergen.
Balamasy:
- Shyny nemese keramıkalyq ydystar
- Tot baspaıtyn bolat konteınerler
3. Plasık muz qalyptary
Plasık qalyptarda muz qatyrǵan kezde de mıkroplastık sýǵa túsedi.
Balamasy:
- Tamaqqa arnalǵan sılıkon qalyptary;
- Tot baspaıtyn bolattan jasalǵan muz qalyptary tezirek qatady ári ekologıalyq taza.
2. Qaǵaz staqandar ekologıalyq tańdaý emes
Qaǵaz staqandar syrt kózge ekologıalyq turǵyda taza bolyp kóringenimen, olardyń ishki jaǵy shamamen 10% polıetılenmen qaptalady.
Bul qaıta óńdeýdi qıyndatady, ári jylý áserinen ftorıdter, hlorıdter, súlfattar jáne nıtrattar sıaqty zıandy zattardyń Balamasy:
- Tot baspaıtyn bolattan jasalǵan termos nemese flága. Olardy qaıta qoldanýǵa bolady jáne mıkroplastık bólmeıdi.
1. Shaı qaltashalary
Kóptegen shaı qaltashalary polıpropılen plasıginen jasalady. Al tipti "qaǵaz" dep sanalatyndarynyń quramynda az mólsherde plasıgi bar jelimmen japsyrylady.
2023 jylǵy zertteý (Dow University of Health Sciences) boıynsha, bir ǵana shaı qaltashasy ystyq sýǵa túskende 3,1 mıllıardqa deıin mıkroplastık bólshekterin shyǵarady.
Balamasy:
- Metal súzgi nemese chýgýn shaı sháınegi
- Maqtadan jasalǵan qaıta paıdalanýǵa bolatyn qaltashalar
- Tabıǵı matadan súzgi qoldaný
Mıkroplastıkten tolyq arylý múmkin bolmasa da, turmystaǵy shaǵyn ózgerister arqyly aǵzaǵa túsetin onyń mólsherin azaıtýǵa bolady. Ekologıalyq materıaldardy tańdaý - ózimizdiń jáne tabıǵattyń saýlyǵyna qosqan úles bolmaq.