Jańa 2024 jyl álemde mańyzdy kezeń bolmaq.
Bıyl birqatar derjava prezıdent saılaýyn ótkizedi. Bıyl 64 el prezıdentin saılaıdy eken. 2 mlrd adam daýys berýge qatysady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz arnasynyń sholýyna silteme jasaı otyryp.
AQSH-taǵy prezıdent saılaýyna tórtkúl dúnıe kóz tigedi. Saıası báseke buǵan deıin-aq bastalyp ketken. Sarapshylar prezıdent Djo Baıden oryntaǵyn saqtap qala ma, álde basqa úmitker el tizginin qolǵa ustaı ma degen saýaldy qyzý talqylap jatyr. Úmitkerler qatarynda birneshe adamnyń esimi málim boldy. Eń tanymaly Djo Baıden men Donald Tramp. Bul ekeýi bir-biriniń kózin shuqyp, kemshilikterin betke basýdan aldyna qara salar emes. Tramp Aq úıdiń qazirgi qojaıynyn IQ-i tómen dep kemsitti, al Djo Baıden ony búlikshi dep aıyptady.
«Djo Baıden men Demokratıalyq partıa kez kelgen máseleni sheshe almaıdy. Qısyq Djo – bizdiń el tarıhyndaǵy eń nashar, qabiletsiz jáne jemqor prezıdent», - AQSH-tyń eks-prezıdenti Donald Tramp.
Bul sózge, kezinde Trampty álsiz dep ájýalap, 2020 jyly Djo Baıden prezıdent bolǵan kezde, ony birinshi bolyp quttyqtaǵan Kanada premer-mınıstri jaýap berdi.
«Eger Tramp bılikke qaıtyp keletin bolsa, demokratıaǵa, syrtqy saıasatqa jáne geosaıasatqa aýyr zardaptar ákeledi», - deıdi Kanada premer-mınıstri Djastın Trúdo.
Jalpy jyldyń perdesin ashatyn saılaý – Taıýanda ótedi. Onan soń, Ázerbaıjan, Reseı, Fransıa, Úndistan, Almanıa jáne Brazılıa halqy óz basshysyn saılaıdy. Al AQSH-taǵy saılaý, álem kóz tigip, ańdyp otyrǵan saılaýlardyń biri ári bastysy bolmaq. Sarapshylardyń pikirinshe, saılaý nátıjesi álemde bolyp jatqan qaqtyǵystarǵa tikeleı áser etedi.
Otshashý men oq shashý
Izraıl men HAMAS arasyndaǵy qaqtyǵystyń toqtaıtyn túri joq. Jańa jyl qarsańynda Izraıl qorǵanys armıasynyń ókili Danıel Hagarı shabýyldy odan ári údetýge kúsh salyp jatqanyn málimdedi. Gaza Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń málimeti boıynsha, 7 qazannan bastap Gaza sektorynda 21 myń 978 adam qaza tapqan. Onyń basym bóligi áıel men bala. Al jańa jyldan keıin, mınıstrlik sońǵy 24 saǵat ishinde 156 adam qaza taýyp, 246 adam jaralanǵanyn málimdedi. Gazanyń taǵdyry bulyńǵyr.
BUU ókpeli
Birikken Ulttar uıymy ótken jylǵa ókpeli. "2023 jyl úlken azaptyń, zorlyq-zombylyq jáne klımattyq haos jyly" boldy deıdi. Rasymen de, adamzat qatty zardap shekti. Kedeılik pen ashtyq alqymnan aldy. Qaqtyǵystar kóbeıdi. Túrli indet tarady. Degenmen keler jyldan úmit kóp... Byltyrǵy klımat jónindegi samıtte álem elderi alǵash ret jańartylǵan energıa kózderine kóshýge kelisken edi. Bıyl aıtýly datalardyń qataryna 26 qańtar “Halyqaralyq taza energıa kúni” qosyldy. Maqsat – jahandyq jylynýmen kúres. Bul álem úshin mańyzdy qadamnyń basy bolmaq.
«2024 jyl senim men úmitti qalpyna keltirý jyly bolýy kerek. Ortaq sheshimge kelý úshin kelispeýshilikterge qaramastan birigýimiz kerek. Klımattyń ózgerýimen kúresý. Ekonomıkalyq múmkindikter men barlyǵyna paıda ákeletin ádil jahandyq qarjy júıesin qurýymyz kerek», - deıdi BUU bas hatshysy Antonıý Gýterrısh.
2023 jyly túıini kóp másele tarazyǵa salynyp, jan-jaqty talqylandy. Endi sonyń núktesin qoıý bıylǵy jyldyń enshisinde deıdi, sarapshylar.