kitaphanada kezdesip, týǵan jer týraly syr bólisti
Almatynyń A.P.Chehov atyndaǵy Ortalyq qalalyq kitaphanasynda «Uly dala eli» jobasy aıasynda «Týǵan ólkem ajarly, asa kórkem» atty rýhanı kesh ótti. Oǵan Jambyl oblysynan shyqqan, sol topyraqtan nár alyp, ósip-óngen, arý Almatyǵa kelip, túrli salada ózindik jarqyn qoltańbasyn qaldyryp júrgen elge belgili tulǵalar shaqyrylypty. Meımandar týǵan el, jer týraly syr bólisti.
Sóz basynda kitaphananyń «Uly dala eli» degen tól jobasy týraly aıta ketsek, artyq bolmas. Bul joba 2022 jyly qurylǵan. Maqsaty – respýblıkadaǵy 20 oblystyń tarıhy men mádenıetin tanystyryp, sol óńirdiń maı topyraǵynda aýnap, móldir sýyn iship ósken ataqty aqyn-jazýshylar, ánshiler, kúıshiler jáne bedeldi kásipkerlermen ádebı-tanymdyq keshter uıymdastyrý. Joba aıasyndaǵy alǵashqy kezdesý sol jyly kıeli Túrkistan oblysynan shyqqan belgili tulǵalardan bastaý alǵan bolatyn. Iaǵnı Temirǵalı Kópbaev, Ermahan Shaıhy, Sáken Sybanbaı, «MuzART» tobynyń ánshisi Kenjebek Janábilovtiń jáne «Ágýgaı» ansambliniń qatysýymen ádebı-sazdy jaqsy bir kesh ótken bolatyn.
Bul joly Jambyl óńiriniń maıtalmandary, atap aıtsaq, jýrnalıs-jazýshy, QR eńbek sińirgen qaıratkeri, QR Prezıdenti syılyǵynyń laýreaty, «Qurmet», «Parasat» ordenderiniń ıegeri Qalı Sársenbaı, dástúrli ánshi, QR eńbek sińirgen qaıratkeri Sáýle Janpeıisova, «Shalqar» radıosynyń dırektory, QR Prezıdenti syılyǵynyń laýreaty Bolatbek Tólepbergen, dástúrli ánshi, QR eńbek sińirgen qaıratkeri Ardaq Isataeva keldi. Eń qyzyǵy sol, kitaphana oqyrmandarymen kezdesýge kelgen tórt meımannyń tórteýi de bir aýdan turmaq, bir aýyldan, tipti tórteýiniń de úlken ómirge jol kórsetken aıaýly ustazdary jazýshy Pernebaı Dúısenbın bolyp shyqty.
Bul oraıda osy keshti uıymdastyrýshy kitaphanashy Aınur Balaýbaeva: «El aldynda júrgen bul kisilerdi Jambyl oblysynyń perzentteri ekenin bilemin, al aýdan - aýyldaryna mán bermeppin. Jastardyń aldynda aıtary bar adamdar dep, tańdaýymyz osy jandarǵa túsken bolatyn. Sóıtsek, tórt qonaǵymyz da Sarysý aýdanynyń Jaıylma aýylynan bolyp shyqty, bul – kezdeısoqtyq», – dep aǵynan jaryla kúldi.
Iá, Jambyl oblysy da kóptegen nar tulǵalarymyzdy dúnıege ákelgen kıeli jer. Atap aıtatyn bolsaq, qazaq halqynyń bas bıi Tóle bı, óleń-sózdiń dúldúli, jy raý, jyrshy Jambyl Jabaev, jaýyryny jerge tımegen qazaq balýany Balýan Sholaq, qazaqtyń áıgili halyq aqyny Kenen Ázirbaev, Keńes Odaǵynyń Batyry Baýyrjan Momyshuly, Qazaqstannyń halyq jazýshysy Sherhan Murtaza, kıno jáne teatr akteri, KSRO halyq artısi Asanáli Áshimuly sekildi tulǵalar dúnıe esigin ashqan qasıetti óńir.
Kitaphananyń jas oqyrmandary aldymen led-ekrannan Jambyl oblysy jaıynda túsirilgen beınejazbany tamashalady. Sosyn jazýshy, jýrnalıs, ánshi meıman dar ótkenge saıahat jasap, týǵan jer jaıynda, eldiń qadir-qasıeti týraly taǵylymdy áńgimeler aıtyp, jastardy uıytty. Qalı Sársenbaı «kitaphanaǵa kitapsyz kelýge bolmaıdy» dep, Sarysý aýdanynyń perzenti Ilá Jaqanov týraly jazylǵan «Dúldúl» kitabyn jáne «Qazaqtyń Qadyryn» (aqyn Qadyr Myrza-Áli týraly) syıǵa tartty. Al bala kúnderinen dombyrany serik etip kele jatqan qos arý – Sáýle Janpeıisova men Ardaq Isataeva qonaqkáde retinde jyrdan shashý shashyp, rýhanı keshtiń árin kirgizdi.
Zıalynyń sózi
Qalı SÁRSENBAI, qalamger, QR Prezıdenti syılyǵynyń jáne Qazaqstan Jýrnalıser odaǵy syılyǵynyń laýreaty:
TOLǴANDYRATYN, TOLQYTATYN TAQYRYP
Týǵan jer degen kim-kimdi de tolǵandyratyn, tolqytatyn taqyryp. Árkimniń de kindigi týǵan jerge, týǵan topyraqqa baılaýly ǵoı. El, jer degende qulaǵy eleńdemeıtin, júregi eljiremeıtin adam bolmas. Meniń túsinigimde, adam balasy úsh jaǵdaıda ózgeshe tolqýdy basynan keshiredi. Mysaly, týǵan jerge tabanyń tıgende, sosyn óziń oqyǵan mektep tabaldyryǵyn attaǵanda, sodan keıin áke-shesheń, búkil ata-babań jatqan jerdiń kúshi. Mine, osy jaǵdaılarda óz basym erekshe kúıge enemin.
Bizdiń Sher-aǵań «Aldymen elge tıgizer paıdańdy oıla, óz paıdań sonyń ishinde» deıtin. Sanaly ǵumyrymyzdy elge qyzmet etýge jumsap kelemiz. Bir oqıǵanyń eske túsip turǵany. Sonaý 90-jyldary bizdiń Sarysý aýdanyna oblys ákimi birde-bir ret kelmepti. Aýyldaǵy aǵaıyn tiri ákimdi eshqashan kórmegen ǵoı. Aýyzsý joq, jerdiń shańy shyǵyp jatyr, jol tozǵan, aýrý qozǵan. Sony kóterip úlken maqala jazyp, nátıjesinde aýdanymyzǵa oblys basshysy kelip, bárin kózimen kórip, úlken qozǵaý bolyp, halyq bir jasap qalǵany bar. Muny maqtanysh úshin aıtyp otyrǵanym joq. Árkim óziniń múmkindigine qaraı paıdasyn tıgizedi týǵan jerine. Men eldiń, jerdiń jaǵdaıyn qolymdaǵy qalamymmen jazdym, týǵan ólkeme solaı qyzmet qyldym. Al myna Sáýle, Ardaq apaılaryń eldiń rýhyn án-jyrmen kóterýge kóp eńbek etip júr. Jergilikti talantty jastardy jaryqqa shyǵardy. Týǵan jer – bizdiń árdaıym júregimizde. Sondyqtan jıi baryp turamyz.
«Almaty-akshamy», №137, 16 qarasha, 2023 jyl