Bul sharany FIDE – Halyqaralyq shahmat federasıasy men Qazaqstan shahmat federasıasy birlesip uıymdastyrdy.
Konferensıanyń maqsaty — shahmatty bilim berý júıesine engizý, onyń ádistemelik, pedagogıkalyq jáne strategıalyq aspektilerin talqylaý. Jıynǵa halyqaralyq jáne qazaqstandyq sarapshylar, sheteldik shahmat federasıalarynyń tóraǵalary men shahmat mamandary qatysyp otyr.
Bilim berýdegi shahmat boıynsha FIDE komısıasynyń tóraǵasy Djerrı Nesh tájirıbesin bólisý úshin Almatyǵa arnaıy kelip, konferensıaǵa qatysty.
“Men Almatyǵa alǵash ret osydan 34 jyl buryn kelgen edim. Ol kezde halyqaralyq almasý baǵdarlamasy aıasynda keldim. Bul shahar maǵan jat emes. Qaıta kelgenime qýanyshtymyn. Qazaqstannyń osy saladaǵy bastamalaryn qoldaý úshin keldim. Qazirgi ýaqytta Almatydaǵy Balýan Sholaq sport kesheninde shahmattan kadetter arasynda álem chempıonaty ótip jatyr.
FIDE‑niń «Shahmat jáne bilim berý» jónindegi komısıasy Qazaqstandy únemi qoldap keledi. Óıtkeni, bul el shahmatty bilim berý salasyna júıeli túrde engizip jatyr. Sol arqyly biz balalardyń kommýnıkatıvtik daǵdylaryn, oılaý qabiletin jáne ıntellektýaldyq áleýettin damyta alamyz.
Qazaqstandyq mektepterge shahmat pánin engizý baǵdarlamasy birte-birte iske asyrylyp jatyr. Bul bastama ózge elderge de úlgi bolary anyq”, - deıdi Djerrı Nesh.
Qazirgi tańda álem elderi de shahmatty bilim berý júıesine engizip jatyr. Mysaly, Shveısarıada bastaýysh synyptardyń oqý baǵdarlamasyna engizilse, Shvesıada shahmat qosymsha pán retinde mektepterde keńinen qoldanylyp keledi. Ispanıanyń Katalonıa óńirinde 2012 jyldan bastap shahmat resmı túrde bilim berý quraly retinde oqytylyp jatyr. Al Malaızıa 2025 jyly shahmatty ulttyq deńgeıde mektep baǵdarlamasyna engizdi. AQSH-ta shahmat tek mektepterde ǵana emes, joǵary oqý oryndarynda da oqytylady.
Halyqaralyq sarapshylardyń pikirinshe, shahmatty bilim berý júıesine engizý – oqýshylardyń synı oılaýyn, sheshim qabyldaý qabiletin damytýǵa zor múmkindik beredi. Sonymen qatar, bul bastama keleshekte ıntellektýaldy ult qalyptastyrýǵa negiz bola alady.
Dármen SÁDÝAQASOV, Qazaqstan shahmat federasıasynyń vıse-prezıdenti:
Shahmat – sport túri ǵana emes, ıntellektýaldy damý men tárbıe quraly retinde de mańyzǵa ıe. Osydan úsh jyl buryn Qazaqstanda shahmat baǵdarlamasy 40 mektepke ǵana engizilip, shamamen, 1000 bala oqydy. Al qazir bul kórsetkish edáýir ósti. Shahmat baǵdarlamasy 1500 mektepti qamtıdy jáne onyń aıasynda shamamen, 60 myń oqýshy bilim alýda. Sondyqtan osyndaı halyqaralyq jáne ulttyq deńgeıdegi konferensıalar men pikir almasý alańdarynyń máni zor.