2025 jyldyń shildesine taıaý, Qazaqstanda bet-álpetti tolyqtaı jabatyn kıimderge qatysty zańnamalyq shekteý naqty júzege asyryla bastady. Bul norma biraz ýaqyttan beri talqylanyp kelgenmen, bıylǵy 30 maýsymnan bastap resmı túrde kúshine endi. Endi qoǵamdyq oryndarda nıkab, paranja, balaklava, maska sıaqty bet-álpetti tanýǵa kedergi keltiretin kıimderdi kıýge bolmaıdy. Úsh aı asqan zań normasy qalaı júzege asyp jatqanyn bilý úshin Aqshamnews.kz tilshisi jaýapty organdarda resmı saýal joldaǵan edi.
Nelikten mundaı tyıym qajet boldy?
Resmı túsindirme boıynsha, bul talap qoǵamdyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýge baǵyttalǵan. Iaǵnı:
- Beınebaqylaý kameralary men bet-álpetti taný júıeleriniń jumysyn jeńildetý;
- Quqyq buzýshylyqtyń aldyn alý;
- Terorızm men ekstremızm qaýpin azaıtý;
- Jedel izdestirý jumystaryn jeńildetý.
Resmı derekterge súıensek, Qazaqstanda sońǵy 5 jylda 105 qylmys bet-júzdi jabatyn maska jáne basqa da quraldar qoldaný arqyly jasalǵan. Olardyń arasynda tonaý, qaraqshylyq, alaıaqtyq, urlyq, aýyr jaraqat salý, tipti bir kisi óltirý oqıǵasy bar. Mundaı qylmystardyń keıbiri áli kúnge ashylmaǵan.
Mádenıet jáne aqparat mınıstri Aıda Balaeva bul norma alǵash talqylanǵan kezde:
"Buǵan qatysty jeke zań joq. Biraq İshki ister mınıstrligi tarapynan qaralyp jatqan norma bar. Ol nıkabqa tyıym salýdy kózdeıdi", – dep málimdegen edi.
Kóp uzamaı bul norma "Quqyq buzýshylyqtardyń aldyn alý týraly" zańnyń 21-babyna engizildi.
Zań qalaı jumys isteıdi?
Jańa talap boıynsha:
434-3-bap - Qoǵamdyq oryndarda betti tanýǵa kedergi keltiretin kıim zattaryn kıý týraly zańnama talaptaryn buzý
Eger adam medısınalyq, qyzmettik, sporttyq nemese aýa raıyna baılanysty jaǵdaı bolmasa, qoǵamdyq orynda betin tumshalap júrse :
- 5 AEK mólsherinde aıyppul salynady nemese eskertý beriledi.
- Eger bul áreket bir jyl ishinde qaıtalansa - 10 AEK mólsherinde aıyppul salynady.
AEK (aılyq eseptik kórsetkish) 2025 jyly - shamamen 3680 teńge.
Dostyk Plaza jaǵdaıy: qoǵam ne oılady, ákimshilik ne deıdi?
Jańa talaptyń qoǵamda talqylanýyna sebep bolǵan jaıttardyń biri — Almatydaǵy Dostyk Plaza saýda ortalyǵyndaǵy eskertý belgileri. Keıbireýler bul shekteýdi oramal taqqandarǵa qarsy dep qate túsingen sıaqty.
Alaıda saýda ortalyǵynyń basqarýshy kompanıasy máseleni bylaı túsindirdi:
"Bul talap – ákimshiliktiń bastamasy emes, zań talabyna sáıkes engizildi. Tek bet-álpetti tolyqtaı jabatyn kıimderge qatysty. Betti tanýǵa kedergi keltirmeıtin dinı kıimder bul shekteýge jatpaıdy. Biz barlyq qonaqtarymyzdyń mádenı jáne dinı dástúrlerine qurmetpen qaraımyz".
Almaty Polısıa departamenti ne deıdi?
Redaksıa İshki ister mınıstrligi men Almaty Polısıa departamentine saýal joldaǵan bolatyn. Resmı jaýapta:
"Atalǵan zań talaptary – jazalaýshylyq emes, aldyn alý sharasy retinde qarastyrylǵan. Olar naqty bir dinı senimge qarsy emes, barlyq azamattarǵa birdeı qoldanylady", - dep kórsetilgen.
Qazirgi ýaqytta Ákimshilik quqyq buzýshylyqtar týraly kodekske tolyq túzetý áli engizilmegen. Sondyqtan polısıa tarapynan ázirge tek túsindirý jumystaryn júrgizilip jatyr.
2025 jyldyń shilde aıynan bastap, Almatyda :
- 60-qa jýyq profılaktıkalyq kezdesý ótip, turǵyndarǵa jańa talaptar túsindirildi.
- Qyrkúıek-qarasha aılarynda "Ýchaske" atty jedel-profılaktıkalyq shara qolǵa alynǵan.
Maqsat – quqyq buzýshylyqtyń aldyn alý jáne turǵyndarmen senimdi baılanys ornatý.
Ne tyıym salynady, nege ruqsat?
Tyıym salynǵan kıimder qataryna nıkab, paranja, maska jáne betti jaýyp turatyn ózge de elementter jatady.
Ruqsat etiletin dinı kıimder: hıdjab, hımar, sheıla. Bul kıimderde bet ashyq bolady jáne tanýǵa kedergi keltirmeıdi.
Zańnamada kórsetilgen bul talap - dinge qarsy baǵyttalǵan shara emes, kerisinshe, qoǵamdyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin qabyldanǵan sheshim. Jańa talaptar engizilgeli qoǵamda birshama túsinispeýshilikter týyndaǵanymen, resmı organdar bul máseleni dıalog pen túsindirý arqyly sheshýge tyrysyp otyr.
Bolashaqta Ákimshilik kodekske naqty bap engizilip, quqyq qoldaný tetikteri de naqtylana túsedi.