2023 jyly respýblıkalyq búdjetten 2,3 mln adamǵa 3,3 trln teńgeden astam somaǵa zeınetaqy tólendi, onyń ishinde bazalyq zeınetaqy tóleýge 1 trln 16,6 mlrd teńge, yntymaqty zeınetaqy tóleýge – 2 trln 297,4 mlrd teńge bólindi, dep habaraıdy almaty-akshamy.kz
2023 jylǵy 1 qańtardan bastap ınflásıa deńgeıin eskere otyryp, áleýmettik tólemderdi jyl saıynǵy ındeksteý sheńberinde yntymaqty zeınetaqynyń ósýi 10,5 %-dy (ınflásıa deńgeıinen 2 %-ǵa ilgerilep) qurady. Sondaı-aq, eń tómen kúnkóris deńgeıiniń ózgerýine baılanysty bazalyq zeınetaqy mólsheri ulǵaıtyldy.
2024 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha jıyntyq zeınetaqynyń ortasha mólsheri 120 744 teńgeni qurady, onyń ishinde yntymaqty zeınetaqy – 82 868 teńge, bazalyq zeınetaqy – 37 876 teńge.
2024 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha elimizdegi zeınetkerler sany 2 mln 344 myń adamdy qurady.
«2024 – 2026 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq búdjet týraly» zańǵa sáıkes yntymaqty zeınetaqy mólsheri 2024 jylǵy 1 qańtardan bastap 9 %-ǵa ósti.
Memlekettik bazalyq zeınetaqy tóleminiń mólsheri eń tómen kúnkóris deńgeıiniń ulǵaıýyna, sondaı-aq eń tómen mólsherdiń 60 %-dan 65 %-ǵa, eń joǵarysy eń tómen kúnkóris deńgeıiniń 100 %-dan 105 %-ǵa deıin ulǵaıýyna baılanysty arttyryldy.
Osylaısha, 2024 jylǵy 1 qańtardan bastap jıyntyq zeınetaqynyń eń tómen mólsheri 77 417 teńgeden (2023 jyly) 86 068 teńgege deıin ulǵaıtyldy.
Esterińizge sala keteıik, 2018 jylǵy 1 shildeden bastap memlekettik bazalyq zeınetaqy tólemi zeınetaqy júıesine qatysý ótilin eskere otyryp, árbir alýshyǵa jeke taǵaıyndalady.
Bul rette zeınetaqy júıesine qatysý ótiline 1998 jylǵy 1 qańtarǵa arnalǵan yntymaqty júıede ázirlengen eńbek ótili, sondaı-aq mindetti zeınetaqy jarnalary (budan ári – MZJ) tólengen kezeńder engiziledi.
Máselen, eger zeınetaqy júıesine qatysý ótili 10 jyl nemese odan az bolsa, sondaı-aq ol bolmaǵan kezde bazalyq zeınetaqy mólsheri eń tómen kúnkóris deńgeıiniń 65 %-na teń bolsa, budan ári árbir jyl úshin 10 jyldan astam onyń mólsheri 2 %-ǵa ulǵaıady. Mysaly, qatysý ótili 20 jyl bolǵanda bazalyq zeınetaqy eń tómengi kúnkóris deńgeıiniń 80%-yn quraıdy. 30 jáne odan da kóp jyl ótili kezinde ol eń joǵary mólsherde – eń tómen kúnkóris deńgeıiniń 105 %-y belgilenedi.
Eger bir aıda Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qoryna MZJ birneshe ret aýdarylsa, jınaqtaýshy júıege qatysý kezeńi bir aıdy quraıdy.
Osylaısha, mindetti zeınetaqy jarnalary neǵurlym turaqty jáne tolyq tólense, zeınetkerlik jasqa jetkende bazalyq zeınetaqy tóleminiń mólsheri soǵurlym kóp bolady.
Óz kezeginde, jasyna baılanysty zeınetaqy tólemderiniń mólsheri 1998 jylǵy 1 qańtardaǵy jaǵdaı boıynsha eńbek ótiline (keminde 6 aı qajet) jáne zeınetaqy aldyndaǵy kezeńde alynǵan ortasha aılyq tabysqa baılanysty bolady.
Yntymaqty zeınetaqynyń mólsheri jyl saıyn ınflásıa deńgeıinen 2 %-ǵa ilgerilep kóterilýine kepildik beriledi, bul 2014 jyly qabyldanǵan Zeınetaqy júıesin odan ári jańǵyrtýdyń 2030 jylǵa deıingi tujyrymdamasyna sáıkes keledi.