Balaǵa shekten tys qamqorlyq kórsetip, jaqsy kórý onyń damýyna kedergi keltiredi
Ata-analardyń kóbi, ásirese, analar balasy úshin bárin ózi isteýge daıyn turady. Qoldarynan kelse, aspandaǵy aıdy alyp berýge ázir. Baýyr eti – balasy úshin eń jaqsysyn berip, kez kelgen qıyndyq pen sátsizdikten qorǵap, olar úshin aýyr jumysty jasap beretin de osy ata-analar. Osyndaı áreketteri arqyly áke-sheshesi balalaryn tym óbektep, ózderiniń shekten tys mahabbattarymen olardyń ómirine zıan tıgizedi eken. Ásirese, mundaı qatelikti atalary men ájeleri jiberedi.
Aldymen ózińizdiń balalyq shaǵyńyzdy eske túsirip kórińiz. Ol kezde kópshiligińiz mektepke ózderińiz baryp-qaıtatynsyzdar. Aýlaǵa da burynǵynyń balalary ózderi shyǵatyn, tipti keıde ata-analaryńyz dostaryńyzdyń úıine barýǵa da ruqsat beretin. Al qazir estıtinimiz: «Qazir zaman ózgerdi, jalǵyz jiberý qorqynyshty». Soǵan sáıkes kúndelikti kóretin kartınamyz da kelesideı: Jasy 12-13-ten asqan, boılary analarynan bir basqa bıik turatyn zińgitteı uldardy ne anasy, ne ákesi sport seksıasynan kútip alady. Osyndaı áreketteri arqyly ata-analar balalarynyń qaýipti sezinýine múmkindik bermeıdi. Alaıda mundaı áreketti psıhologtar durys emes dep sanaıdy. Aýlada balalarmen bolǵan túsinispeýshilik kezinde tóbelesip kórmegen, aǵashtan ne velosıpedten qulap kórmegen bala eresek ómirinde bolýy múmkin degen barlyq fobıalar men kompleksterden aryla almaı, solardyń kesiriniń zardabyn jıi tartady. Mundaı sátterden balalar belgili bir sabaq alyp, ony bastan ótkizgenderi de durys. Sebebi psıhologtardyń paıymdaýynsha, qulap qalǵan kezde tizeni jyryp, qanatyp alǵanda turǵan qorqynyshty eshteńe joq.
Kelesi bir qatelik – ata-analar balalarynyń muǵalimmen nemese óziniń qatarlastary arasynda bolǵan máseleler men túsinbeýshilikti sheshý úshin birden kómekke keletindiginde. Shekten tys qamqorlyq kórip ósken balalar kúrdeli jaǵdaılardan shyǵýdy bilmeıdi. Bul jaǵdaı ol óskende qandaı bolmaq? Eresek ómirinde onyń anasy «nashar» bastyqtyń aldynda máselesin sheship bere almaıdy. Shekten tys qamqorlyq kórsetý arqyly ata-ana qıyn jaǵdaıdan at-tonyn ala qashatyn ómirge beıimdelmegen adamdy ózderi ósirip shyǵarady eken.
Balany onyń isteı alatyn, qolynan kelgen isine qaraı baǵalap, maqtap turǵan jón. Tipti ol úshin erkeletip qoısa da bolady. Biraq munda da shekten shyqpaý kerek. «Meniń balam keremet, talantty, qolynan bári keledi, ol eshkimge uqsamaıdy, buǵan teń keletin adam joq» degen mazmundaǵy sózderdi aıtý arqyly ár ata-ana balasyna ózin baǵalaýdy, qunyn túsirmeýdi úıretýge tyrysady. Tek bul jerde abaı bolatyn nárse – onyń boıynsha menmendikti, tákápparlyqty qalyptastyrýdan aýlaq bolý. Ata-anasy úshin teńdesi joq, erekshe bolǵanymen, basqalar úshin ol qatardaǵy qarapaıym adam. Kóbine-kóp asyra maqtaý estip ósken bala óz synyptastarymen salystyrǵanda, sátsizdikterge jıi ushyrap, oıyndaǵysy bola bermeıdi. Nátıjesinde búkil álemdi ózine kelgende ádiletsiz dep sanaıtyn adam qalyptasady.
Kóptegen otbasynda ótkendi qazbalaýǵa tyıym salynǵan. Osynyń nátıjesinde bala óziniń ata-babasy kim ekenin, nemen aınalysqanyn bilmeı ósedi. Shyqqan tegin bilmeı ósetinder barshylyq, al ata-anasy bolsa, balalarynyń aldynda ómirinde qatelesip kórmegen adamdar keıpinde kóringisi kelip, ózderiniń ómirlerinde bolǵan sátsizdikterdi jasyryp qalǵysy keledi. Eger sizder balalaryńyzben ómirińizde kezdesken negatıvti, keri jaǵdaılarmen bólisip, sodan túıgen aqylyńyzben bólispeseńiz, ózin «ıdealdy adamnyń» janynda tolyq jetilmegen, «ıdealdy adamnyń» aldynda ózin kinálaı beretin, júıkesi juqarǵan adamdy tárbıelep shyǵarasyz.
Aǵylshyndardyń «Balany tárbıeleme, olar báribir ózińe uqsaıdy. Odan da ózińdi tárbıele» degen sózi bar. Eger ákesi aýzynan temekisin tastamaıtyn, al atasy qolynan temeki shyǵarmasa, onda balasy da onyń dámin tatyp kóredi. Jáne bul jerde tyıym salý kómektespeıdi. Ata-analar balasynyń jetistikke jetkenin kórgisi kelse, oǵan ózi úlgi bola bilýi kerek. Áreketti sózben aıtqannan góri, ispen dáleldegen jaqsy.