Alǵashqy kómek kórsetý tótenshe jaǵdaılar aıasynda adamǵa óte qajet
Ulttyq shuǵyl medısınany úılestirý ortalyǵy Oqytý-trenıngtik ortalyǵynyń basshysy Bolat Taıbekov Almaty óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń brıfıńinde dármensiz baqylaýshy bolyp qalmaý jáne qıyn jaǵdaıda saýatty is-qımyldarǵa kóshý týraly aıtyp berdi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Bolat Taıbekovtyń aıtýynsha, ýaqytyly alǵashqy kómek kórsetý zardap shegýshiniń ómiri men densaýlyǵyn saqtaýda sheshýshi ról atqarýy múmkin.
«Kenetten qaıtys bolý jaǵdaılarynyń kópshiligi, ádette, medısınalyq mekemelerden tys jerlerde bolady. Oqıǵa bolǵan jerde shuǵyl medısınalyq kómek kórsetý, statısıkaǵa sáıkes, ártúrli jaraqattardyń, tipti ólim jaǵdaılarynyń 70%-nyń aldyn alady», - dedi Ulttyq shuǵyl medısınany úılestirý ortalyǵy Oqytý-trenıngtik ortalyǵynyń basshysy.
Normatıvter boıynsha "jedel járdem" shaqyrýdyń shuǵyl sanatyna baılanysty shaqyrylǵan jerge 10-30 mınýt ishinde kelýi tıis.
«Bul mınýttar zardap shekken adam úshin óte qaýipti bolýy jáne onyń denesinde qaıtalanbaıtyn ózgeristerdiń paıda bolýyna ákelýi múmkin. Sondyqtan "jedel járdem" kelgenge deıin zardap shegýshiniń ómirin saqtap qalý úshin qoldan kelgenniń bárin jasaý kerek», - dedi Bolat Taıbekov.
Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetteri boıynsha, álemde kenetten bolatyn ólimniń jartysynan kóbi júrektiń ıshemıalyq aýrýy men ınsýlttan bolady. Eger zardap shekkenderge alǵashqy kómek ýaqtyly nemese durys kórsetilmese, onda alǵashqy mınýttarda aýyr zardap shekkenderdiń 20-25%-y, al bir saǵat ishinde taǵy 30%-y qaıtys bolady. Zamanaýı jabdyqtalǵan medısınalyq uıymnyń barlyq kúshi, eger ýaqyt joǵalsa, paıdasyz bolýy múmkin.
Aıta keterligi, zańnamaǵa sáıkes, alǵashqy kómek medısınalyq kómeti zardap shegýshiniń qasyndaǵy kez kelgen adam kórsete alady. Azamattardyń keıbir sanattary úshin alǵashqy kómek-qyzmettik mindet. Olar – polıseıler, áskerı qyzmetshiler, órt sóndirýshiler men dárigerler.
«Adam alǵashqy kómek kórsete almaǵan jaǵdaıda, onyń mindetine jedel medısınalyq kómekti, qyzmetkerleri alǵashqy kómek kórsetýge mindetti basqa da qutqarý qyzmetterin shaqyrý kiredi – mundaı habarlama da alǵashqy kómek sharalaryna qatysty», - dep atap ótti B. Taıbekov.
Ol almatylyqtardy 2017 jyldan beri Oqý-trenıngtik ortalyq (OTO) tabysty jumys istep kele jatqan ulttyq shuǵyl medısınany úılestirý ortalyǵy bazasynda alǵashqy kómek kórsetý boıynsha oqýǵa shaqyrdy.
«OTO – bul shuǵyl kómek kórsetýdiń halyqaralyq standarttary salasynda medısınalyq jáne medısınalyq emes qyzmetkerlerdi oqytý men biliktiligin arttyrýdyń ozyq ádisterin paıdalanatyn joǵary tehnologıalyq sımýlásıalyq ortalyq. Oqý úderisin uıymdastyrý úshin qajetti ımıtasıalyq jáne trenajerlyq jabdyqtarmen jabdyqtalǵan dáristik aýdıtorıalar men oqý synyptary qarastyrylǵan», - dep habarlady B. Taıbekov.
Spıkerdiń aıtýynsha, alǵashqy kómek kórsete bilý - qarapaıym, biraq óte mańyzdy. Tótenshe jaǵdaıda ol bireýdiń ómirin qutqara alady. Sondyqtan ol birneshe negizgi ádistermen bólisti.
Alǵashqy kómekti sapaly jáne durys kórsetý úshin kelesi áreketter tizbegin saqtaý mańyzdy:
1. Oqıǵa ornyn baǵalaý jáne qaýipsizdikti qamtamasyz etý.
2. Zardap shegýshiniń jaǵdaıyn tez jáne durys baǵalaý.
3. Shuǵyl qyzmetterdi (103, 112) oqıǵa ornyna shaqyrý jáne bir mezgilde alǵashqy kómek kórsetý.
4. Qutqarýshylar kelgenge deıin zardap shegýshiniń jaǵdaıyn baqylaý.
5. Eger shuǵyl qyzmetterdi shaqyrý múmkin bolmasa, zardap shegýshini tasymaldaýǵa daıyndap, emdeý mekemesine óz betinshe jetkizý qajet.
Zardap shekken adamdy es-tússiz, biraq qalypty tynys alýmen shuǵyl qyzmetterdi shaqyrǵannan keıin búıir qalypqa aýystyrý qajet. Bul áreket aspırasıaǵa baılanysty tynys alý joldaryna keri áser etpeıdi. Moıyn omyrtqasynyń jáne aıaq-qoldardyń synýyna kúdiktengen kezde zardap shegýshi búıir qalypqa aýystyrylmaıdy.