Almatyda belsendiler kúzgi «Taza Qazaqstan» baǵdarlamasy aıasyndaǵy «Jarqyn kúz» naýqanyn qoldap, Almaarasan ystyq bulaǵynda kezekti senbilikke jınaldy, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Salaýatty ómir saltyn ustanýshylardan quralǵan top ár demalys saıyn taýǵa shyǵyp, tazalyq jumystaryn júrgizedi. Olar qoldaryna qolǵap pen qap alyp, shynaıy nıetpen iske kirisip, týrıser tastap ketken bótelkelerdi, plasıkalyq qaptamalardy jáne ekojúıege qaýip tóndiretin basqa da qoqystardy jınaıdy.
Belsendilerdiń biri Tımýr Hasenovtyń aıtýynsha, olardyń toby bastapqyda 2023 jyldyń naýryz aıynda shynyǵý maqsatynda qurylǵan jáne 35 adamnan turady.
— Biz taýǵa densaýlyǵymyzdy nyǵaıtý jáne ózenge shomylý úshin keletinbiz. Biraq adamdardan qalǵan qoqysty kórip, ony jınaı bastadyq. Osylaısha ár senbi-jeksenbi saıyn tazalyq júrgizýdi ádetke aınaldyrdyq. Keıin komanda úlkeıe tústi. Qazir muny shamamen eki jyl boıy jasap kelemiz, aptasyna 3-4 ret topqa bólinip, qoqys jınaımyz. Alǵashynda bir qap qoqys jınasaq, qazir ár shyqqan saıyn 6-7 qaptan jınaımyz. Orta eseppen 75-80 keli qoqys shyǵaramyz, biz arnaıy qaptardy ólshep kórgenbiz, — deıdi Tımýr.
Onyń aıtýynsha, qańtar aıynda ol TikTok-ta paraqsha ashyp, taýdaǵy beınelerin jarıalaı bastaǵan. Qazirgi ýaqytta paraqshasynda 16 myń jazylýshy bar.
— Jazda adamdar shomylyp, qaldyrǵan zattar sýǵa aǵyp ketedi, al kóktemde olar jaǵalaýǵa jınalady. Aqpanda jaǵalaýdan eki qap tápishke jınadyq. Sol kezde sholaq shalbar pen fýtbolka kıip, qoqys jınaǵan sátimdi vıdeoǵa túsirip, áýenmen árlep jelige jarıaladym. Jazylýshylar birden reaksıa bildirdi: «Qudaıym-aý, adam ólip qalýy múmkin, al ol qoqys jınap júr. Ákimdik qaıda qarap otyr?» — deıdi belsendi.
Beıne barlyq áleýmettik jelige tarap, BAQ-tyń nazaryn aýdardy. Qoqys jınaý úshin adamdar aqsha jibere bastady, keıbireýler qolǵap, qap jáne antıseptık jiberip turady. Nelikten adamdar áli de taýda qoqys tastaıtyny týraly Tımýr bul máseleni mentalıtetpen baılanystyrady.
— Biz qoqystyń 80%-yn keshki ýaqytta jınaıtynymyzdy baıqadyq. Munda shlagbaým ashyq, baqylaýsyz, alkogól alyp kelgen adamdardy kirgizbeý úshin býdkada eshkim otyrmaıdy. Onyń ústine, jaryq joq, sondyqtan adamdar ózderiniń artynan qoqys qaldyryp ketedi. Taýdyń joǵary jaǵynda jaǵdaı tipti nashar. Buryn qoqys jáshikteri bolmaǵandyqtan, adamdar qoqysty butalarǵa laqtyra salatyn. Ókinishke oraı, ekskýrsıa júrgizetin gıdter de bul máselege nazar aýdarmaıdy. Ulttyq saıabaq jeke menshik aýmaq bolǵandyqtan, munda tazalyqty tek belsendiler men eriktiler ustap otyr, — dedi Tımýr Hasenov.
Belsendilerdiń taǵy bir múshesi Vladıslav Volkov olardyń qoǵamdyq eńbegi jastar men almatylyqtarǵa úlgi bolatynyn aıtady.
— Biz qoqys jınap qana qoımaı, tápishkeler aǵyp ketpes úshin ózen jaǵalaýyna torlar ornatamyz, adamdar qulap ketpeý úshin kilemsheler tóseımiz jáne tazalyqty saqtaýǵa shaqyratyn taqtaıshalar ilemiz. Birinshiden, mundaı joryq sergektik beredi. Ekinshiden, biz tabıǵatty qorǵaımyz jáne oǵan qamqorlyq jasaımyz. Kóp adam tabıǵatqa durys qaramaıdy — qoqys tastap ketedi. Biz jumys kúnderi de kelip, qoqys jınaımyz — ár adamǵa 1,5-2 qap qoqys shyǵady, al demalys kúnderi 8-9 qapqa deıin jınaımyz, — deıdi Vladıslav.
Onyń aıtýynsha, jaǵdaı taýda ǵana emes, qalada da osyndaı — adamdar barlyq jerde qoqys tastaıdy.
— Men árdaıym eskertý jasaımyn, biraq paıda joq. Adamdarǵa aıtarym, birinshi kezekte ózderińizdi qurmetteńizder — qoqysty qoqys jáshigine deıin jetkizińizder. Qaıda bolsa, sonda túkirmeńizder, sebebi ol úshin aıyppul bar. Qala turmysyn jaqsartaıyq, — dep almatylyqtarǵa úndeý jasady belsendi.
— Saıabaqtaǵy basty másele — demalýshylardan keıin qalatyn qoqys. Bizge belsendiler kómektesedi. Olardyń arqasynda saıabaq taza bolyp tur. Biz olarǵa qoldaý kórsetip, tegin kire alatyndaı jaǵdaı jasadyq jáne jańa eriktilerdi árdaıym qýana qarsy alamyz, — deıdi İle-Alataý memlekettik ulttyq tabıǵı saıabaǵynyń ınspektory Qaırat Maızabaev.
Mundaı bastamalar tabıǵı aýmaqty lastaýdyń máselesine nazar aýdarýǵa, qoǵamnyń ekologıalyq tárbıesine yqpal etip, keń tanylýda.