4 aqpanda álem Dúnıejúzilik qaterli isikpen kúresý kúnin atap ótip, osy aýyr aýrýdy erte dıagnostıkalaý men aldyn alýdyń mańyzdylyǵyn atap ótti, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Sondaı-aq Almatyda onkologıalyq aýrýlardy erte satysynda anyqtaý salasynda eleýli qadam jasaldy, bul emdeýdiń tıimdiligine jáne saýyǵý múmkindigine tikeleı áser etedi. Skrınıng degenimiz ne jáne ol qalaı kómektesedi?
Skrınıng-bul naýqasta aıqyn belgiler paıda bolǵanǵa deıin de aýrýlardy erte anyqtaýǵa baǵyttalǵan medısınalyq tekserýler jıyntyǵy. Almatyda skrınıngtik tekserýler belsendi júrgizilýde, bul emdeý eń tıimdi bolǵan kezde qaterli isik aýrýyn anyqtaýǵa múmkindik beredi.
2024 jyly Almatyda halyqtyń nysanaly toptaryn qamtyǵan onkologıalyq aýrýlardy erte anyqtaýǵa arnalǵan skrınıngterdiń 100% - dan astamy júrgizildi. Bul degenimiz, qala myńdaǵan turǵyndardyń qaterli isik dıagnozyn qamtamasyz ete otyryp, skrınıngtik jospardy tolyǵymen oryndaı aldy.
Almaty onkologıalyq ortalyǵy dırektorynyń orynbasary Janna Kýjaevanyń aıtýynsha, Almatyda qaterli isiktiń eń kóp taralǵan túrleriniń biri-sút bezi qaterli isigi. 2024 jyly skrınıng aıasynda 95 myńǵa jýyq áıel tekserildi. Qaterli isiktiń bul túri 209 naýqasta anyqtaldy, olardyń 47% - y birinshi kezeńde anyqtaldy. Aýrýdy erte anyqtaý sátti emdeý jáne tolyq qalpyna keltirý múmkindigin aıtarlyqtaı arttyrady.
Jatyr moıny obyryn anyqtaý birdeı mańyzdy sala bolyp tabylady. 2024 jyly 83 myńnan astam áıel tekserilse, onyń 38-inde jatyr moıny obyry anyqtaldy, olardyń 86,8 paıyzy birinshi kezeńde. Bul der kezinde qaralǵan áıelderdiń kópshiligi aýrýdyń eń erte satysynda emdelýdi bastaǵanyn bildiredi, bul olardyń tolyq jazylý múmkindigin arttyrdy. Sondaı-aq 756 áıelde qaterli isik aldy jaǵdaılary anyqtaldy.
Almatyda belsendi túrde kúresip jatqan taǵy bir qaýip – toq ishek obyry. 2024 jyly skrınıng aıasynda 103 myńnan astam adam tekserildi. Onyń ishinde 46 naýqasta toq ishek qaterli isigi dıagnozy qoıyldy, onyń jartysynan kóbi aýrýdyń birinshi satysynda boldy. Qaralǵandardyń 30% -ynda qaterli isikke deıingi jaǵdaılar anyqtalǵanyn atap ótý mańyzdy. Bul aýrýdyń bastalýyn jiberip almaý jáne emdeýdi erte kezeńde bastaý úshin ýaqytynda skrınıngtik tekserýden ótýdiń qanshalyqty mańyzdy ekenin kórsetedi.
2024 jyly skrınıngtik tekserýler aıasynda qaterli isikterdiń 293 jaǵdaıy anyqtaldy. Onyń ishinde 52,2% erte satysynda anyqtalǵan. Aýrýdy ýaqtyly anyqtaýdyń arqasynda barlyq naýqastar mamandandyrylǵan emdeýge jiberildi, bul olardyń tolyq saýyǵý múmkindigin aıtarlyqtaı arttyrady.
Almatyda skrınıng nátıjeleri kórsetkendeı, qaterli isiktiń erte dıagnostıkasy shynymen de ómirdi qutqarady. Turaqty profılaktıkalyq tekserýler emdeý eń az jaraqattanǵan jáne tıimdi bolǵan kezde aýrýlardy erte kezeńderde anyqtaýǵa múmkindik beredi. Skrınıng ómirdi saqtap qalýdyń joly ǵana emes, sonymen qatar qaterli isik aýrýynyń aldyn alýǵa kómektesetin aldyn alý ekenin este ustaǵan jón.
"Únemi tekserýden ótýdi umytpańyz, óıtkeni Densaýlyq — bizde bar eń qundy nárse. Búgingi tańda Qazaqstandaǵy barlyq skrınıngtik baǵdarlamalar memlekettik medısınalyq kómek sheńberinde tegin qoljetimdi. Dárigerge barýdy keshiktirmeńiz — ýaqtyly skrınıng onkologıalyq aýrýlarmen kúreste sheshýshi bolýy múmkin", - dep atap ótti Janna Kýjaeva.
2024 jyldyń qorytyndysy boıynsha Almatynyń onkologıalyq ortalyǵynda "qaterli isik" dıagnozy qoıylǵan 34 151 pasıent esepte tur. Bul esepte 31 866 adam bolǵan ótken jylmen salystyrǵanda 7,2% - ǵa ósti. Bul ósim halyq arasynda skrınıngtik qamtýdyń jaqsarýymen baılanysty.
2024 jyly 5209 jańa onkologıalyq naýqastar esepke alyndy.
Búgin, Dúnıejúzilik qaterli isikke qarsy kúres kúninde, ýaqtyly dıagnoz qoıý, skrınıng jáne turaqty tekserýler aýrýdy sátti emdeýdiń jáne jeńýdiń kilti ekenin taǵy bir ret eske salý mańyzdy.