Almaty tórinde BUU-nyń Eýropadaǵy týrızm salasyndaǵy áıelderdiń quqyǵy men múmkindikterin keńeıtýge arnalǵan Óńirlik alǵashqy konferensıasy ótti. 400-den astam qyz-kelinshek qatysqan aýqymdy is-sharany jahandyq Central Stage bastamasynyń sheńberinde BUU-nyń Týrızm uıymy (UN Tourism), Almaty qalasynyń ákimdigi jáne Almaty Tourism Bureau birlesip uıymdastyrdy.
Konferensıada halyqaralyq uıymdar, qala bıligi jáne týrısik ındýstrıa ókilderi týrızmniń turaqty damýy, sıfrlandyrý, mádenı murany saqtaý jáne áıelderdiń rólin arttyrý máselelerin talqylady.
Konferensıada minberinde sóz alǵan sarapshy mamandar bul bastamanyń Qazaqstanda kóterilgenin jáne alǵashqy konferensıanyń dál Almatyda ótkenin zor mártebe ekenin atap ótti. Iá, megapolıs búginde Ortalyq Azıanyń jetekshi týrısik ortalyǵy sanalady jáne UN Tourism uıymynyń Central Stage baǵdarlamasynyń basty alańyna aınalǵan.
"Almaty – bolashaq týrızminiń aınasy. Munda ekonomıkalyq damý men áleýmettik jaýapkershilik qatar júredi. Qala ınklúzıvti jáne turaqty týrızm qaǵıdattaryn belsendi túrde damytyp keledi. Byltyr Almatyǵa 1,3 mıllıon týrıs kelgen. Bul kórsetkish aldyńǵy jylmen salystyrǵanda 19%-ǵa joǵary. Qazaqstan boıynsha 10,5 mıllıon azamat ishki týrıs sanalady. Eldiń Dúnıejúzilik týrızm básekege qabilettilik ındeksinde 66-orynnan 57-orynǵa kóterilýi týrızmniń damý qarqynyn kórsetedi. Bizdiń mindetimiz – týrızmdi ashyq ári halyqqa qoljetimdi etý. Áıelderdiń rólin arttyrýǵa arnalǵan bul konferensıa – osy baǵyttaǵy mańyzdy qadam", – dedi UN Tourism uıymynyń atqarýshy dırektory Zorısa Ýroshevıch.
Atalmysh konferensıa Almatynyń halyqaralyq bedelin nyǵaıtyp qana qoımaı, óńirdegi turaqty jáne ınklúzıvti týrızmniń damýyna serpin beredi deıdi sarapshylar. Sondaı-aq olar bul taqyryptyń nelikten mańyzdy ekendigine toqtaldy.
Týrızm – ekonomıkadaǵy "áıelderge tán" salalardyń biri. Degenmen bul baǵytta júrgen qyz-kelinshekter áli de birneshe qıyndyqqa tap bolýda. Atap aıtsaq, týrızm salasynda jumys isteıtinderdiń 54%-y – áıelder, biraq basqarý laýazymdarynda olardyń úlesi óte az; áıelder kóbine beıresmı, maýsymdyq jáne tómen jalaqysy bar jumystarda eńbek etedi; qarjylyq, sıfrlyq tehnologıalar men oqytýǵa qol jetkizý múmkindigi shekteýli; mádenı stereotıpter de kedergi; "erlerge tán" salalarda (kólik, ekstrım-týrızm, IT, memlekettik basqarý) qatysýy tómen. Mine, konferensıa kótergen taqyryptar osy.
"Bul halyqaralyq is-shara – Almatynyń teń múmkindikter men turaqty damý baǵytyndaǵy naqty úlesi. Áıelderdiń kóshbasshylyǵyn jáne kásipkerlik áleýetin qoldaý – búkil týrızm salasynyń ósýine serpin beredi. Shyn máninde, bizdiń shahar álemniń túkpir-túkpirinen keletin saıahatshylar úshin tartymdy ortalyqqa aınalǵaly birtalaı jyl. Taý kýrorty men ekotroptar damyp keledi. Infraqurylym jańartylýda. Festıváldar, gastro-týrızm, mádenı is-sharalar – munyń bári qala ımıjin kótere túsedi. Osy jobalardyń basym kópshiliginde almatylyq qyz-kelinshekterdiń úlesi orasan", – dedi Almaty qalasy Týrızm basqarmasy basshysynyń orynbasary Aqmaral Esjanova.
Konferensıada týrızm salasyndaǵy genderlik stereotıpter men kedergilerdi eńserý, sıfrlyq teńsizdikti azaıtý, tehnologıalardyń áıelderdiń múmkindikterin keńeıtýge áseri, áıelder kásipkerligi men kóshbasshylyǵyn qoldaý, tabysty tájirıbelermen almasý jáne ınklúzıvti tásilderdi engizý máselelerine arnalǵan paneldik sesıalar, talqylaýlar, keıs-stadı boldy. Onda áıel kásipkerliginiń halyqaralyq tájirıbesi qozǵaldy. Ortalyq Azıadan shyqqan áıel kóshbasshylardyń tarıhy baıandaldy.
Spıkerler qatarynda almatylyq belsendi qyz-kelinshekter, atap aıtsaq, SolQyz áıelder qaýymdastyǵynyń negizin qalaýshy Ada Dýssalı, Air Astana áýe kompanıasynyń ushqyshy Ajar Nesipbaeva, aspaz ári kásipker Svetlana Hanınaeva, Almaty ElectroTrans ókili Gúlzıpa Qoıanbaeva jáne otandyq týrızmniń damýyna úles qosyp júrgen ózge de belsendi áıelder sóz sóılep, tájirıbelerimen bólisti.
Konferensıa sońynda týrızm salasynda áıelderdiń múmkindikterin arttyrýǵa arnalǵan "Almaty úndeýine" qol qoıyldy. Qujatta áıelder kásipkerligin damytý, bilim berý bastamalaryn qoldaý jáne turaqty týrızm qaǵıdattaryn ilgeriletý is-sharalary kózdelgen.
Áıelderdiń belsendiligi men kóshbasshylyǵy Almatynyń turaqty jáne ınklúzıvti týrızminiń damýynda eleýli ról atqaratyny sózsiz. Qyz-kelinshekterdiń týrızmdegi rólin arttyrý – tek genderlik teńdik máselesi emes, sonymen qatar aımaqtyń ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýyna serpin beretin mańyzdy baǵyt.