Qala kúni Almatyda jańa kreatıvti keńistik tanystyryldy.
Zamanaýı óner murajaıy, saıabaq aımaǵy, kreatıvti kvartaly men balet teatry boı kóteretin shyǵarmashylyq hab qala turǵyndary men onyń qonaqtarynyń súıikti mekenine aınalady. Jobanyń tusaýkeseri Qala kúni aıasynda ótti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Qala ákimi Baqytjan Saǵyntaev atalǵan jobamen tanysty. Biregeı qoǵamdyq keńistik, ıaǵnı megapolıs turǵyndary úshin saıabaq aımaǵy men rekreasıa ornyn qurý megapolısti "Jasyl qala" retinde damytýdyń jalpy tujyrymdamasyna sáıkes keledi. Qoldanystaǵy jasyl qor qalpyna keltirilip, bolashaqta boı kóteretin saıabaq abattandyrylyp, ondaǵy aımaqty kórkeıtý úshin jasyl jelek otyrǵyzylady. Bul jerden 1,5 km radıýsta Ál-Farabı men Nazarbaev dańǵyldarynyń qıylysynda saıabaq aımaǵy joqtyń qasy.
Almaty Museum of Arts zamanaýı óner murajaıy osy keńistiktegi basym baǵyttardyń biri bolady.
Sáýletshilerdiń basty maqsaty – ár túrli óner kórmeleri úshin keńistik qurý jáne Almatynyń jańa arhıtektýralyq kórikti jerin qurý bolatyn. Joba boıynsha murajaı taýlar men qalany beıneleıtin L-tárizdi eki qıylysatyn ǵımarattan turady. Iaǵnı, ishki jabyq keńistik qurylady. Ol keńistik N. Nazarbaev dańǵylynan murajaıǵa negizgi kireberis pen jańa balet teatrynyń kireberisi arasyndaǵy baılanysty qalyptastyrady. Taý shatqalyna uqsaıtyn bul keńistik murajaıdyń negizgi "kúre tamyry" bolady.
Jalpy aýdany 10 myń sharshy metrden asatyn ǵımaratta ýaqytsha jáne turaqty ekspozısıalarǵa arnalǵan zaldar, kitaphana, teatr qoıylymdary men konsertterge arnalǵan alań, balalar men eresekterge arnalǵan bilim berý baǵdarlamalaryn ótkizýge arnalǵan zaldar, kafe, meıramhana, dárisqanalar men óner týyndylarynyń kásibı qoımasy ornalasady.
Kórme zaldary álemdik mýzeılerdiń barlyq talaptaryna saı bolady. Bul Almatyda olardyń kórmelerin qabyldaýǵa múmkindik beredi. Mysaly, ýaqytsha kórmeler zalynyń aýdany 1 000 sharshy metrge, al tóbesiniń bıiktigi 12 metrge teń bolady. Bul monýmentaldy eksponattar qoıýǵa múmkindik beredi.
Mesenat Nurlan Smaǵulov qarjylandyratyn murajaıdyń qurylysy 2021 jyldyń qarasha aıynda bastalady. Al onyń ashylýy 2023 jylǵa josparlanǵan. Murajaı ekspozısıasynyń negizin XX ǵasyrdaǵy qazaqstandyq jáne álemdik óner týyndylary mesenattyń jeke koleksıasynan alady.
«Biz kópshilik qaýymǵa Ortalyq Azıa, halyqaralyq sýretshilerdiń jumystarymen tanysýǵa jáne zamanaýı ónerdi nasıhattaýǵa múmkindik beretin murajaı salamyz. Baqytjan Saǵyntaevqa, ákimdikke qoldaý kórsetkeni úshin alǵys aıtqym keledi», – dedi N. Smaǵulov.
Zamanaýı óner murajaıy jáne saıabaq aımaǵymen qatar kreatıvti ındýstrıany damytý boıynsha jobalar iske asyrylatyn kreatıvti toqsanǵa shyǵý kózdelgen. Munda art-galereıalarǵa, fashion-búrolar, qolónershilerdiń marketpleısterine, sheberlik-synybyn ótkizý oryndaryna, kreatıvti ındýstrıalardyń ónimderi men qyzmetterin ilgeriletýge arnalǵan is-sharalarǵa jáne basqa da kreatıvti keńistikterge arnalǵan rezıdensıalar ornalasatyn bolady.
Prezentasıaǵa tanymal sáýletshiler men dızaınerler, ónertanýshylar men mádenıet qaıratkerleri qatysty. Olardyń qatarynda murajaı kýratory, ónertanýshy Merýert Qalıeva, sáýletshi, dızaıner Janna Sponer, «Eýrazıalyq mádenı alánstyń» kýratory Olga Veselova, sáýletshi, Urban Forum Kazakhstan negizin qalaýshy Ásel Esjanova, Á. Qasteev atyndaǵy Memlekettik óner murajaıynyń kýratory Ekaterına Reznıkova, bloger Beıbit Álibekov, sáýletshi Nurlan Kamıtov, landshaftyq sáýletshi Nellı Lapteva, landshaftyq sáýletshi Tatána Antonenko, sondaı-aq kreatıvti ındýstrıalar men shyǵarmashylyq kásipkerler keńesiniń músheleri qatysty.
Sáýletshi, Urban Forum Kazakhstan negizin qalaýshy Ásel Erjanova megapolıstiń úılesimdi damýynyń mańyzdy komponenti retinde jobanyń ekologıalyǵyn atap ótti.
«Biz búkil Qazaqstan boıynsha jobalarmen aınalysamyz, biraq Almaty – bizdiń súıikti qalamyz. Bul megapolıske qajet zamanaýı ónerdiń jaqsy jobasy. Munda qurylys prosesinde joǵary ekologıalyq standarttar qoldanylatyn bolady, al bul óte mańyzdy. Ekologıalyq trendiler qolǵa alyndy, bul keremet. Jaıaý júrginshiler joly bar, jasyl aımaqtar Botanıka baǵymen jáne Tuńǵysh Prezıdent saıabaǵymen úılesim tapqan, jasyl beldeýdiń aýqymy saqtalǵan», - dep óz pikirimen bólisti A. Erjanova.
«Eýrazıalyq mádenı alánstyń» kýratory Olga Veselova jańa shyǵarmashylyq keńistik qurylatyn óner salasy ókilderiniń pikirin bildirdi.
«Bizde jańa zamanaýı óner murajaıynyń jáne ony Almatydaǵy laıyqty orynda bolatynyna óte qýanyshtymyn. Biz Orta Azıadaǵy osyndaı jobany jasaǵan alǵashqylardyń biri bolamyz. Qazirgi zamanǵy ónermen aınalysatyn kórkem qoǵamdastyqtyń atynan qala men mesenattarǵa joba úshin úlken rızashylyǵymdy bildiremin», - dep atap ótti O. Veselova.
Qazaqstannyń kógaldandyrý qaýymdastyǵynyń prezıdenti Tatána Antonenko shyǵarmashylyq kvartal parkiniń jobasyn ázirleýge jáne ony sarapshy retinde iske asyrý isine qatysýǵa daıyn ekendigin bildirdi.
«Men barlyǵymyzdy Almaty qalasynyń kúnimen quttyqtaımyn jáne landshaft qaýymdastyǵynyń ókili retinde men saýatty peızajdar jasaý úshin dızaınerlik kezeńde sarapshylar qaýymdastyǵyn qurýǵa nazar aýdarǵym keldi», - dedi T. Antonenko.
Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen qaıratkeri, sýretshi Baıtursyn Ýmorbekov qala dınamıkalyq túrde damyp, ósip kele jatqandyqtan, jobanyń óte qajet ekenin atap ótti.
«Men sýretshilerge arnalǵan osyndaı merekeniń Almaty qalasynyń kúni uıymdastyrylǵanyna óte qýanyshtymyn. Qala ósýde jáne damýda, oǵan jańa shyǵarmashylyq keńistikter qajet. Búgin men Almatyda alańdardyń qalaı qalpyna keltirilgenin kórdim, Abaı atyndaǵy QUOBT janynda jáne Á. Qasteev atyndaǵy óner murajaıy atyndaǵy sýburqaqtar ashylyp jatyr. Iaǵnı, qala tarıhy qalpyna keltirilip, saqtalýda. Sonymen birge qalada saıabaqtar men shyǵarmashylyq aýdandar qurylýda. Shyǵarmashylyq baǵytty damytý úshin qalaǵa osyndaı serpindi jobalar qajet, bul munda turatyn shyǵarmashylyq adamdardyń úlken kúshi. Olardyń qurmetti ártisterdi umytpaıtyny jáne beıneleý óneri salasyndaǵy jas urpaqqa jol berýi qýantady», - dep pikirimen bólisti B. Ýmorbekov.
Aıta ketsek, Almatyda birqatar kreatıvti keńistikter salynýda. Almaty Creative strategıasyn iske asyrý aıasynda 2020 jyldyń jeltoqsan aıynda Alataý aýdanynda Alatau Creative Hub ashyldy. Habta kovorkıng-keńistik, balalarǵa arnalǵan 25 tegin shyǵarmashylyq úıirme, sheberlik sabaqtaryna arnalǵan alań bar. Jyl basynan beri kelýshilerdiń jalpy sany 100 myńnan astam adamdy qurady. Medeu Creative Hub mýzykalyq ónerine basa nazar aýdara otyryp, jastar ortalyǵyn ashý josparlanýda. Kreatıvti ındýstrıalar jobalaryn iske asyrý úshin alań qurylatyn DEPO Evolution Park qurylysy jalǵasýda.