Almatyda jumys izdeýshilerdiń túıindemeleri 1,8 ese kóbeıgen.
2022 jylǵy shildede Elektrondyq eńbek bırjasynda (budan ári - EEB) 87 myń bos jumys orny jáne 70,6 myń túıindeme ornalastyryldy. Ótken aımen salystyrǵanda, bos oryndar sany 30%-ǵa tómendedi, al ózekti túıindemeler sany 18%-ǵa artty. Sondaı-aq, eńbek naryǵynyń maýsymdyq erekshelikteri esebinen biliktiligi tómen kadrlarǵa suranys qysqarýda, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligine silteme jasap.
Ótken aıdyń qorytyndysy boıynsha mamyr aıynda kórsetkishterge jaqyndaı otyryp, jumys berýshiler tarapynan belsendiliktiń tómendegeni baıqalady. Bul quldyraý fermerler men aýyl sharýashylyǵyndaǵy jumysshylarǵa (-70%) jáne biliktiligi joq jumysshylarǵa (-43%) suranystyń tómendeýimen baılanysty. Bul úrdis maýsymdyq sıpatqa ıe. Máselen, ótken jyldyń shilde aıynda bos oryndar sany, ótken jyldyń osy aıymen salystyrǵanda, 15%-ǵa tómendedi.
Óńirler boıynsha Jambyl oblysynda usynys 71%-ǵa, Qyzylorda oblysynda 55%-ǵa, Aqtóbe oblysynda 52%-ǵa jáne Soltústik Qazaqstan oblysynda 48%-ǵa tómendedi. Alaıda Batys Qazaqstan jáne Almaty oblystarynda keri úrdis baıqalady, usynystar tıisinshe 13%-ǵa jáne 4%-ǵa ulǵaıǵan.
«Oqý kezeńiniń bastalýyna baılanysty orta jáne mektepke deıingi bilim berý mekemelerinde kadrlarǵa degen suranys joǵary: qazirgi ýaqytta qajettilik 10,2 myń bos jumys ornyn nemese barlyq bos jumys oryndarynyń 12%-yn quraıdy. Bos jumys oryndarynyń kópshiligi Qaraǵandy (899 bos oryn), Jambyl (792 bos oryn) jáne Almaty (737 bos oryn) oblystarynda ornalastyryldy. Jalpy, Qazaqstan boıynsha muǵalimderdiń ortasha jalaqysy 109,4 myń teńgeni quraıdy», – dedi «Eńbek resýrstaryn damytý ortalyǵy» AQ Basqarýshy dırektory Aleksandra Molchanovskaıa.
Eń suranysqa ıe reıtıńte ekinshi orynda aýyl sharýashylyǵy jáne turǵyn úı qurylysy kásiporyndary (4 myń bos jumys orny nemese 5% - dan) tur. Bul rette aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy bos oryndardyń 36%-y Túrkistan oblysyna tıesili, al qurylys salasyndaǵy bos oryndardyń jartysyna jýyǵy (43%) Nur-Sultan qalasynda jarıalanǵan.
Osy jyldyń shilde aıynda biliktiligi tómen qyzmetkerlerge suranys, ótken aımen salystyrǵanda, 2 esege, 50,6 myńnan 28,7 myńǵa deıin tómendedi, al usynys 11%-ǵa, 29,1 myńnan 25,8 myńǵa deıin tómendedi.
«Sonymen qatar eńbek naryǵynyń qajettilikteri men ortasha bilikti mamandardy usyný arasyndaǵy teńgerimsizdik kúsheıe tústi. Máselen, orta bilikti mamandarǵa arnalǵan bos oryndar sany usynystan 1,7 ese asyp tústi: 38,9 myń bos oryn, 23,6 myń túıindeme. Al EEB-da jumys berýshilerdiń joǵary bilikti mamandarǵa degen qajettiligi – ornalastyrylǵan bos jumys oryndary sanynyń 17%-y ǵana», – dep bólisti Aleksandra Molchanovskaıa.
Mamandyqtar boıynsha orta medısınalyq qyzmetkerler 1,2 myń bos jumys orny suranysqa ıe boldy. Bos jumys oryndary men túıindemeler arasyndaǵy mamandardyń jetispeýshiligine baılanysty eń úlken alshaqtyq joǵary oqý oryndarynyń oqytýshylary arasynda baıqalady – 1331 bos oryn – 945 túıindeme, dárigerler – 1772 bos oryn – 605 túıindeme, kúzetshiler – 1685 bos oryn – 463 túıindeme jáne tárbıeshiler – 1450 bos oryn –990 túıindeme.
Sonymen qatar, jumys izdeýshiler arasynda eń úlken profısıt zańgerlerde (1143 bos orynǵa 331 túıindeme), ekonomıserde (182 bos orynǵa 457 túıindeme), feldsherlerde (174 bos orynǵa 735 túıindeme), vahterlerde (130 bos orynǵa 864 túıindeme), kýrerlerde (123 bos orynǵa 465 túıindeme) jáne bilikti emes jumysshylarda (1245 túıindemege 644 bos oryn).
Óńirlik bóliniste izdenýshiler tarapynan belsendilik negizinen Jambyl (5,5 myń túıindeme) jáne Aqtóbe (4,7 myń túıindeme) oblystarynda – 3 esege jýyq, Shymkent qalasynda – 2 eseden astam (6 myń túıindeme), Almaty qalasynda – 1,8 ese (3,5 myń túıindeme) ósti. Ótken aımen salystyrǵanda, muǵalimderden túsken túıindemelerdiń jalpy sany 2,3 esege (2,8 myńnan 6,5 myńǵa deıin túıindeme), zańgerlerden – 1,7 esege (677-den 1143 túıindemege deıin) jáne tárbıeshilerden 1,6 esege (609-dan 990 túıindemege deıin) ósti.
Suratylǵan jalaqynyń eń joǵary mólsherin kóbinese óz túıindemelerinde avıasıa ınjenerleri arasyndaǵy izdenýshiler kórsetedi – 3,3 mln teńge, joǵary býyn basshylary – 2 mln teńge, bas aýdıtorlar, ǵarysh ınjenerleri, bas dırektorlar – 1 mln teńgeden astam. Al jumys berýshiler ushqyshtarǵa ortasha eseppen 900 myń teńge, bas qurylysshylarǵa – 700 myń teńge, jóndeý – mehanıkalyq sheberhanasynyń meńgerýshilerine jáne burǵylaý jónindegi sýpervaızerlerge – 600 myń teńge eńbekaqy tóleýdi usynady.
Jumys izdeýshiler tarapynan belsendiliktiń ósýine jáne jumys berýshilerden suranystyń tómendeýine qaramastan, keıbir kadrlarǵa jalpy tapshylyq aıqyn. Biliktiligi tómen izdenýshiler tarapynan baıqalyp otyrǵan qyzyǵýshylyqtyń báseńdeýi maýsymdyq jumystarmen baılanysty.