QazaqGaz Almaty qalasyndaǵy JEO syrtqy gaz ınfraqurylymynyń qurylysyn aıaqtady.
Ekologıalyq taza qýat kózi
QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń «Ádiletti Qazaqstan: zań men tártip, ekonomıkalyq ósim, qoǵamdyq optımızm» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda elimizdiń ınfraqurylymyna qatysty ózekti máselelerdi sheshý qajettigine aıryqsha toqtalyp, energetıka jáne komýnaldyq sharýashylyq salasyn jańǵyrtý jónindegi ulttyq jobany jyl sońyna deıin bekitý kerektigin atap aıtqan bolatyn. Búginge deıin elimizdegi eń iri megapolıs – Almatynyń aspany ashylmaı, lastanyp bara jatqanyn ańǵarǵan Memleket basshysy bul qalanyń ekologıalyq ahýalyn jaqsartýǵa qatysty tapsyrma bergen.
Elimizge senimdi jáne ekologıalyq taza qýat kózderi asa qajet. Sonyń biri – osy kezge deıin paıdalanyp kelgen kómirdi gazǵa aýystyrý arqyly ekologıalyq ahýalymyzdy saýyqtyrýdy qolǵa alý. Áli kúnge deıin JEO-da, óndiris oryndarynda kómir jaǵyp, tóńirekti qara tútinge kómip otyrǵan ras. Sondaı aýqymdy aımaqtyń biri de biregeıi – Almaty qalasy. Memleket basshysynyń qyrkúıektegi Joldaýyndaǵy jetinshi másele «Ekologıalyq ahýaldy jaqsartý – aldymyzda turǵan negizgi mindettiń biri. Biz qoǵamda qorshaǵan ortany qorǵaýdyń mán-mańyzyn keńinen dáripteýimiz kerek» dep atalady. «Jeti» sóziniń ózi qazaqta jaqsylyqtyń belgisindeı kórinip turatyny bar.
«Halyqty ekologıalyq faktorlardyń jaǵymsyz áserinen saqtaý qajet. Bıznes ókilderi tabıǵatty qorǵaý isine zor jaýapkershilikpen qaraýy kerek. Bul salaǵa ozyq tehnologıalardy keńinen engizý jumysyn jalǵastyrý qajet. Tabıǵatty lastaıtyn qaldyqtarǵa monıtorıń jasaıtyn ozyq júıe oıdaǵydaı jumys isteýge tıis» dep atap ótti Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysynyń osy sózinen kóp uzamaı-aq, elimizdiń ońtústik-shyǵysynda «Almaty-Baıserke-Talǵar» magıstraldy gaz qubyry ekinshi tarmaǵynyń qurylysy aıaqtaldy. Almaty shahary mańyndaǵy mańyzdy saltanatty sharaǵa «Samuryq-Qazyna» AQ UÁQ basqarma tóraǵasy Nurlan Jaqypov, Almaty oblysy ákiminiń orynbasary Rýstam Isataev, Almaty qalasy Alataý aýdanynyń ákimi Talǵat Malybaev pen «QazaqGaz» UK» AQ Basqarma tóraǵasy Sanjar Jarkeshov, basqa da sala qyzmetkerleri, BAQ ókilderi qatysty.
Gaz júıesin kúsheıtedi
«Memleket basshysynyń tapsyrmasyna saı, «Almaty-Baıserke-Talǵar» magıstraldy gaz qubyrynyń ekinshi kezeńi iske qosylýda. Bul – asa mańyzdy joba. Sebebi, bul energetıka men gaz júıesin kúsheıtedi. Bul joba arqyly biz Almaty qalasyn qosymsha gazben qamtamasyz etemiz. Memleket basshysynyń alǵa qoıǵan tapsyrmasymen 2026 jyldyń aıaǵyna deıin Almatynyń JEO-2, JEO-3, kómir elektr stansalaryn otynnyń qatty túrinen gazǵa aınaldyratyn bolamyz. Magıstraldy gaz qubyrynyń ekinshi tarmaǵy atalǵan nysandardy tabıǵı gazben turaqty túrde qamtamasyz etýge yqpal etedi. Prezıdentimizdiń ózi «Taza Qazaqstan» aksıasy jaıly atap aıtqandaı, jobanyń basty kózdegeni – jergilikti jerdiń ekologıalyq ahýalyna jaǵymdy áser etip, aýa sapasyn arttyryp, turǵyndardyń ómir súrý sapasyn jaqsartý», – dedi «Samuryq-Qazyna» AQ UÁQ basqarma tóraǵasy Nurlan Jaqypov.
Álbette, bul jobanyń júzege asýyn kómirsýtegi beıtaraptyǵyna jetýge qosylǵan súbeli úles deýge bolady. Jobaǵa sáttilik tilegen «Samuryq-Qazyna» AQ UÁQ basqarmasynyń tóraǵasy óz sózinde Qazaqgaz, «InterGazOrtalyqAzıa», Almaty qalasy men Almaty oblysy ákimshiligine alǵysyn aıtty. Sonymen qatar, gaz tasymaldaý júıesin keńeıtý qoldanystaǵy «Almaty-Baıserke-Talǵar» bir jelilik gaz qubyrynyń toqtap qalmaýynyń aldyn alyp, tótenshe jaǵdaıdy boldyrmaýǵa múmkindik beredi.
«Qýanysh qutty bolsyn!» dep sózin bastaǵan «QazaqGaz» UK» AQ Basqarma tóraǵasy Sanjar Jarkeshov: «Memleket basshysynyń Almaty Jylý energetıkalyq ortalyqtaryn kómirden gazǵa aýystyrý tapsyrmasyna sáıkes, «Almaty-Baıserke-Talǵar» magıstraldy gaz qubyrynyń ekinshi tarmaǵyn aıaqtadyq. Bizdiń enshiles kompanıa – «InterGazOrtalyqAzıa» da, merdiger kompanıa – «Kagam» JSHS bul jumystardy belgilengen kesteden erte, sapaly túrde bitirdi, bárine alǵys bildiremin. Mańyzdysy, bul nysannyń iske qosylýy ońtústik-shyǵystaǵy osy bir iri megapolıstiń aspanynyń ashyq bolýyna, Almaty aglomerasıasynyń ekologıasyn jaqsartýǵa yqpal etedi», – dedi «QazaqGaz» UK» AQ Basqarma tóraǵasy Sanjar Jarkeshov.
Energetıkalyq qaýipsizdikti nyǵaıtady
Basqarma tóraǵasy «Almaty-Baıserke-Talǵar» magıstraldy gaz qubyrynyń ekinshi tarmaǵynyń Almaty ındýstrıaldy aýmaǵyn, jańa bıznes oryndary men ınvestısıalyq jobalardy da gazben qamtamasyz etetinin atap ótti. Sondaı-aq, qala mańyndaǵy eldimekender de osy tarmaq jelisi arqyly gazben qamtylatyn bolady. Eń basty maqsat – osy aýqymdy joba Almaty qalasynyń enegetıkalyq qaýipsizdigin nyǵaıtý. «Nysan el ıgiligine qyzmet etsin!» dep sózin erekshe jigermen aıaqtaǵan Sanjar Serikbaıuly osy jobaǵa qoldaý kórsetken Úkimetke, «Samuryq-Qazyna» AQ-yna, Energetıka mınıstrligine, Almaty qalasy men Almaty oblysy ákimdigine zor rızashylyǵyn bildirdi.
«Almatydaǵy JEO-1, JEO-2 ortalyqtaryn gazben qamtýǵa qatysty jumystardyń aıaqtalýy – biz úshin asa qýanyshty jańalyq. Bul joba Almaty qalasy men Almaty aglomerasıasynyń tutynýshylaryn, sonyń ishinde qalamyzdaǵy jylý-elektr stansalaryn tabıǵı gazben senimdi ári úzdiksiz, tolyq qamtıtyn bolady. Bul ári ósip kele jatqan óńirdi gazben qamtýda tótenshe jaǵdaıdyń boldyrmaýǵa múmkindik beredi. Bul jaǵdaı kómirtegiden neǵurlym taza ekologıalyq otyn – gazǵa aýystyrý almatylyqtar men irgeles aımaq turǵyndarynyń ómir sapasyna áser etedi, – deıdi Almaty qalasy Alataý aýdanynyń ákimi Talǵat Malybaev.
Almaty jylý elektr ortalyqtarynyń gazǵa kóshýi – shahar turǵyndarynyń kópten kútken qýanyshy. Kómirden gazǵa ótkizgen jaǵymdy jańalyq shaharymyzdyń ekologıalyq ahýalynyń aıtarlyqtaı jaqsarýyna yqpal eteri anyq. Jylý-energetıkalyq ortalyqtaryna tartylǵan syrtqy gaz ınfraqurylymynyń qurylysy aıaqtaldy. Demek, JEO-2, JEO-3 janynan ótip bara jatyp záýlim turbadan qoıý qara tútinniń ornyna kókshil suıyq tútin kóriner kez alys emes. Jaǵymdy jańalyqqa úkili úmit artqan halyqpyz. Munyń sońyn jaqsylyqqa baladyq. Almaty qalasy men Almaty oblysynyń, ıakı Almaty aglomerasıasynyń gaz tasymaldaý júıesin keńeıtý kásipkerlik pen ónerkásiptik kásiporyndardyń damýyna jańa serpin bereri sózsiz. Shaharymyz shyraılanyp, aspanyn torlaǵan bulttyń uzamaı seıilerin sezdik. Bul da bolsa, óńir ekonomıkasyna mýltıplıkatıvtik áser bereri anyq.
Kerek derek
· Bul – JEO arnalǵan gaz ınfraqurylymynyń tórtinshi nysany. Onyń uzyndyǵy – 62,4 km, dıametri – 530 mm, ótkizý qabileti – saǵatyna 1 000 000 m3.
· Syrtqy gaz ınfraqurylymyn daıyndaý tórt aýqymdy nysannyń qurylysyn qamtydy. JEO-2 men JEO-3-daǵy eki avtomatty gaz taratý stansasyndaǵy ónimdilik – saǵatyna 250, 150 myń tekshe metr.
· Almaty-Baıserke-Talǵar men Qazaqstan-Qytaı gaz qubyrlary arasyndaǵy ótkizý ónimdiligi – saǵatyna 1 mln tekshe metr. Muny quraıtyn «TIP-04» gaz qubyryn jalǵastyrǵysh.
· Byltyrǵy qarashada eki avtomatty gaz taratý stansasy men TIP-04 gaz qubyry merziminen buryn paıdalanýǵa berilgen bolatyn.