Almaty qalasy memlekettik arhıviniń qory taǵy bir qundy jádigerlermen tolyqty. Arhıvtiń №842 qor qurýshysy, Qazaqstan Respýblıkasynyń Halyq artısi, «Tamasha» oıyn-saýyq otaýynyń tarlany, ulaǵatty ustaz, teatr jáne kıno aktery, kórnekti qoǵam qaıratkeri Qudaıbergen Sultanbaevtyń «Kúlki – ómirdiń kilti» atty mýzeı buryshy ashyldy.
Mádenı is-sharada Asanáli Áshimov, Bolat Ábdilmanov, Jeńis Ysqaqova, Baqyt Týshaev, Áset Imanǵalıev syndy óner juldyzdary Qudaıbergen Sultanbaev týraly júrek tebirenterlik estelikterimen bólisti. Mýzeı buryshyna akterdyń ár jyldary alǵan joǵary marapattary, qundy zattary, fotosýretteri, tipti, karandashpen salǵan sýretteri qoıylǵan.
Qudaıbergen Sultanbaev esimin estigende aǵa býynnyń kóz aldyna birinshi «Tamasha» kele qalatyny ras. Ásirese, Tuńǵyshbaı Jamanqulov ekeýiniń tandemi, sahnadaǵy rólderi erekshe edi. Bir uzyn, bir qysqa bolyp shyǵa keletin «Naǵashy men Jıen» ázilderine kórermen uzaq qol soǵýshy edi. Ózi týyp ósken Syr óńiriniń syrshyl ájeleriniń tulǵasyn somdaýy da eshkimdi beı-jaı qyldyrmaıtyn. Sol aqjaýlyqty ájeler beınesinen, óneboıy ázil-qaljyńnan quralsa da, meıirim, shýaq esip turatyn.
Jalpy, onyń ónerge kelý joly 23 jasynda «Gúlder» án-bı ansamblinen bastalǵan. Áýeli tórt jyldaı sahna jumyskeri, jaryq berýshi, odan keıin rejıserdiń kómekshisi boldy. Qazaq memlekettik óner ınstıtýtynyń (qazirgi Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq ulttyq konservatorıasynyń) teatr fakúltetinde oqyp júrip osyndaı qosalqy jumystar istep, ónerdiń qyr-syryna boılaı túsedi.
Qudaıbergen Sultanbaevtyń Ákemteatr sahnasynda jarqyraýyna Sábıra Maıqanova, Asanáli Áshimov, Ánýar Moldabekov, Sábıt Orazbaev, Qasym Jákibaev syndy aǵa býyn sahna sheberleriniń ónegesi baǵdarsham boldy. Talantty akter Sh.Aıtmatovtyń «Ana, Jer – anasyndaǵy» – Maısalbek, O.Bókeevtiń «Qulynym menińdegi» – gıtarıst, Á.Nurpeıisovtyń «Qan men terindegi» – tilmash, M.Áýezovtiń «Aıman-SHolpanyndaǵy» – Jaras jáne basqa da kóptegen beıneni shynaıy órnekteı bildi.
Kıno áleminde de izi saırap jatyr. Máselen, otandyq rejıser Rústem Ábdirashtyń «Qaladan kelgen qyz» fılminde mektep dırektory rólinde oınady. Rústemniń «Aýylym» atty kartınasyna da, qyrǵyz rejıseri Bolatbek Shámshıevtiń «Kóktebedegi kezdesý» týyndysyna da túsip, kórermen yqylasyna bólindi.
T.Júrgenov atyndaǵy teatr jáne óner akademıasynda «Akterlik sheberlik» páninen sabaq berip, talaı jastyń óner dep soqqan júregine ot berdi.
Qudaıbergen Táýekeluly saıasat sahnasynda da aıshyqty qoltańbasyn qaldyrdy. Iá, halyqtyń qalaýymen depýtat atanyp, Parlament tórine shyǵyp, Májilistiń áleýmettik-mádenı damý komıtetiniń múshesi retinde osy salanyń kóptegen ózekti máselesiniń sheshim tabýyna atsalysty.
***
Jeńis YSQAQOVA, estrada ánshisi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri:
– Birde Qudaıbergen aǵaı ekeýmiz «Gúlder» ansambliniń qyryq jyldyq konsertin júrgizdik. Jalpy, aǵanyń qasynda júrseńiz, óz-ózińnen sondaı bir ádemi tolqynǵa ilesip kete beretiniń bar. Ol kisi sóılegende, solaı sóıleýge elikteımiz be eken, erkińnen tys ilesip, sózden sóz tógile ketetini bar. Sóıtip sahnada kelesi shyǵatyn ánshi Madına Sadýaqasovany tanystyratyn boldyq. Qudaıbergen aǵaı «Qazaq ónerinde, «Gúlderdiń» quramynda daryndy da ádemi jańa býyn ósip kele jatyr. Al, qarsy alyńyzdar!» deıdi de, sóz maǵan beriledi. Men ilip áketip «Sahnada – Mádına Sadýaqasova» dep habarlaýym kerek. Al meniń shatasyp, «Sahnada – Mádına Eralıeva» demesim bar ma! Mádına ketkeli qaı jyl! Zal gý óte qaldy. Mádına Sadýaqasova da ne shyǵaryn, ne shyqpasyn bilmeı tosylyp qaldy. Qudaıbergen aǵa maǵan dem bergendeı meıirimdi júzben bir qarady. «Al, aǵaıyn, mine, búgin dúbirli toı, elimizde «Gúlder» ansambliniń qyryq jyldyǵy atalyp ótip jatyr. Osyny sezgen Mádına apamnyń da sahnada rýhy júr-aý! «Aı, meni umytyp ketpeńder!» degendeı aýzymyzdy baılap, bizdi shatastyryp jatqan bolýy kerek. Biz qalaı umytamyz?! Mine, aldaryńyzda – Mádına Eralıevanyń ózi sıaqty sup-sulý sińlisi Mádına Sadýaqasova!» dedim. Qudaıbergen aǵam maǵan rıza keıippen taǵy bir kóz toqtatty. Osylaı bir kózqarasymen-aq dem beretin, ilestirip áketetin qasıetke ıe bolǵan aǵamyzdy qalaı umytamyz?!
Baqyt TÝSHAEV, shákirti, akter, Almaty Memlekettik qýyrshaq teatry dırektorynyń orynbasary:
– Qudaıbergen aǵa men Dáken apaıdyń on bes balasy barmyz. Óziniń eki balasyn qosqanda, on bes balasy birge júrdik. Ol kisi bizge ustaz ǵana emes, áke de bola bildi. Dáken apamyzdyń qolynan talaı dám tattyq. Meni úıinde jatqyzyp, shopyrlyqqa oqytyp, júrgizýshi kýáligin de ózi alyp berip, sosyn men ol kisiniń shoferi áli shákirti bolyp júrdim. Erkelep, keıde aýdıtorıadan kórinbeı ketsek, «anda-sanda, qoldaryń tıgende sabaqqa kelip-ketip tursańdarshy, biz osynda sabaq ótemiz ǵoı» deıtin marqum aǵam. 3-kýrsta bizdi Ýkraınada ótken halyqaralyq tetar stýdentteriniń festıvaline apardy. Bizge qarjylaı demeýshilik jasap, barlyq shyǵynymyzdy ózi kótergen bolatyn. Sonda biz gran-prı alyp, aǵaıdyń balasha qýanyp, shattanǵany áli kóz aldymda. Qudaıbergen aǵa jastardyń kez-kelgen qadamyn óte qatty qoldaǵan úlken ustaz biz úshin!
Áset IMANǴALIEV, shákirti, akter, Qazaqstan Jastar odaǵy «Serper» syılyǵynyń laýreaty:
– Meniń Qudaıbergen aǵadan bir túıgenim, ol kisi eshqashan shákirtke daýys kóterip uryspaǵan adam. Ári eshkimdi balaǵattamaǵan. Jasyratyny joq, keıde uıyqtap qalyp, sabaqqa barmaı qoıamyz. Taǵy bir jaǵdaılardy syltaýratamyz degendeı. Biraq eshqashan ol qateligimizdi betimizge basyp qatty aıtpaıtyn. Bir kúni sabaq ústinde artqy partada otyrǵan Baqyt aǵaıdyń kózine túspes úshin jambastap alyp uıyqtap jatypty. Myzǵyp alaıyn degen bolýy kerek. Men týra saldynda sabaq aıtyp turmyn. Bir kezde Qudaıbergen aǵa: «Áset, jaqsy, aınalaıyn, jaqsy, sen endi osy oqıǵany sol jaǵyńa qaraı qısaıyp turyp oryndap bershi», – dedi. Men túsingen joqpyn. «Nege deseń, artqy jaqta jambastap jatqan Baqyttarǵa túzý kórinsin», – degeni. Sonda bul kisi bizdiń uıyqtap otyrǵanymyzdyń ózin oqıǵaǵa, ázilge aınaldyryp jiberetin. Qudaıbergen aǵa bizdiń máńgi júregimizde.