Almaty Ortalyq memlekettik murajaıynda 2024 jylǵy 14 tamyzda «Almaty – álemdik qolóner qalasy» atty kórme-jármeńkesi ótedi. Bul is-shara Qazaqstan Qolónershiler odaǵy jáne Almaty qolóner palatasynyń bastamasymen, Almaty qalalyq týrızm basqarmasynyń qoldaýymen uıymdastyrylyp otyr.
Kórme-jármeńke jergilikti jáne halyqaralyq deńgeıde qolónerdiń mártebesin kóterýge, mádenı biregeılik pen dástúrli qolónerdi saqtaýǵa, sondaı-aq týrızm klasterin damytý maqsatynda qolónershiler men qalalyq qaýymdastyqtar arasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan.
Dúnıejúzilik qolóner qalasyn qurý bastamasyn 2014 jyly AISBL Dúnıejúzilik qolóner keńesi qolǵa alǵan. Bul baǵdarlamaǵa álemniń 67 qalasy qatysady, onyń ishinde 47 qala Azıa-Tynyq muhıty aımaǵynan, 11 qala Ońtústik Amerıkadan, jáne 7 qala Eýropadan. Bul qalalar qolóner óndirisinde, qolóner buıymdaryn satý jáne shyǵarmashylyq týrızmdi damytý baǵyttarynda belsendilik tanytyp keledi.
Kórme-jármeńkeniń basty maqsattary:
- Qalanyń qolóner salasyndaǵy halyqaralyq bedelin arttyrý.
- Qolónerdi memlekettik deńgeıde qoldaýdy yntalandyrý.
- Jergilikti ınovasıalyq áleýetti kúsheıtý jáne shyǵarmashylyq týrızmdi damytý.
- Ulttyq jáne halyqaralyq deńgeıde qolóner salasynda bilim men tájirıbe almasýǵa yqpal etý.
- Qolóner qalalary arasynda yntymaqtastyq pen seriktestik ornatý.
Tolyǵyraq aqparatty 14 tamyz kúni saǵat 14.00-de ótetin baspasóz máslıhatynda bilýge bolady. İs-shara ótetin meken-jaı: Almaty qalasy, Samal-1, 44, QR Memlekettik Ortalyq murajaıy.
- Kerek derek
Dúnıejúzilik qolóner keńesi (World Craft Council International)
Dúnıejúzilik qolóner keńesi (AISBL) (WCC-International) — 1964 jyly Nú-Iork qalasynda qurylǵan, álemdik qolóner men dástúrli qolónerdi saqtaýǵa, nasıhattaýǵa jáne damytýǵa arnalǵan halyqaralyq komersıalyq emes uıym. Qazirgi ýaqytta Dúnıejúzilik qolóner keńesin Kýveıttiń ókili Saad Hanı ál-Kaddýmı myrza basqarady. Jarǵyǵa sáıkes Dúnıejúzilik qolóner keńesiniń prezıdenti 4 jyl qyzmet etedi.
Dúnıejúzilik qolóner keńesiniń (AISBL) negizgi maqsaty – mádenı jáne ekonomıkalyq ómirde qolónerdiń mártebesin nyǵaıtý. Keńes qoldaý, kómek jáne keńes berý arqyly qolónershiler arasyndaǵy baılanysty damytýǵa baǵyttalǵan. Ol konferensıalar, halyqaralyq saparlar, zertteýler, dárister, semınarlar, kórmeler jáne basqa da is-sharalar arqyly mádenı almasýǵa yqpal etedi jáne ilgeriletedi. WCC sonymen qatar óz músheleriniń ártúrli mádenı jáne ulttyq erekshelikteri men dástúrlerin eskere otyryp, qolónershilerdiń jumysyn keńinen bilýge jáne baǵalaýǵa yqpal etýge tyrysady.
Almaty qalasynyń qolónershileri men qolónershileri týraly
Almaty – týrıserdiń turaqty qyzyǵýshylyǵyn týdyratyn qolónershiler, sýretshiler men qolónershilerdi qyzyqtyratyn ortalyq. Qalada jáne aglomerasıada 350-den astam qolóner sheberleri ár túrli qolónermen aınalysady, onyń ishinde zergerlik buıymdar, teri óńdeý, alasha men basqur toqý, biz keste tigý, chıa, quraq jasaý, dástúrli jáne zamanaýı kıiz basý. , aǵash oıý jáne mýzykalyq aspaptar jasaý, keramıka jáne aıaq kıim jasaý.
Qazaqtyń keste tigýi óneri
Zamanaýı biz keste tigý sheberleri – Zeınelhan Muhamedjan, Botagóz Zeınelhan, Husman Gúljaı, Gúlnazym Ómirzaq, Tamara Kápqyzy, Sultan Tilek, Aıgúl Turalıeva (kúderige sırek keste). Keste tigý salystyrmaly túrde jaqynda (shamamen 10 jyl buryn) joıylyp ketý qaýpinde boldy, biraq Qazaqstan Qolónershiler odaǵy turaqty negizde demonstrasıalyq sheberlik shoýlaryn, oqý baǵdarlamalaryn, osy qolónerdi tanymal etýdi, osy kásipti basqa salalarǵa úıretý úshin baǵdarlama men jattyqtyrýshyny daıyndady. eldiń aımaqtary. Qazir qolónerdiń bul túri tanymal jáne suranysqa ıe boldy.
Altyn keste. Bul ónerdi 100-den astam adamǵa úıretken Aıjan Ábdýbaıt altyn jáne kúmis jiptermen keste tigýdiń kóne tehnologıasyn qaıta jańǵyrtty. Abdýbaıt 25 jyldan astam ýaqyt buryn tigisterdiń tehnıkasy men túrlerin zerttep, qalpyna keltire bastaǵan. Aıjan qolmen jáne mashınamen keste tigý jumystaryn oryndaıtyn «Zerleý» sheberhanasynyń negizin qalady. Sonymen qatar, bas kıimderdiń keń tańdaýymen (qosaba, múrak, tóbe, kımeshek, t.b.) qazaqtyń dástúrli áıelder jáne erler kıimderiniń úlken koleksıasy jasaldy.
Ulttyq kıimder
Musylman Jumaǵalıev atyndaǵy teatr – boılary eki metrden asatyn, jaýyngerlerdiń ulttyq kıimderin kıgen modelder teatrlandyrylǵan kórinisterge qatysatyn ulttyq kıim teatry. Sáýle Bapanova, Aıjan Bekqulova, Ásel Haırýlla syndy kıiz sheberler de dızaınerlik etnıkalyq kıimderdiń kórsetilimin uıymdastyrady. Keste tigý taqyrybyndaǵy qıaldardy belgili dızaıner Balnur Asanova men sýretshi Aıjan Ábdýbaıttyń týyndylarynan kórýge bolady.4
Mýzykalyq aspaptar
Qazirgi ýaqytta mýzykalyq aspaptardy jasaýmen Jolaýshy Turdyǵulov atyndaǵy mektep (15-ten astam sheberler), Almas Mustafaev, Madıar Japabaev, Berikbol Moldabekov, Erkebulan Ýalıev, Nurjan Orynbasarov, «Sherter» JSHS (20-dan astam adam) aınalysady. sheberhanalarda da, pedagogıkalyq ýnıversıtette de. Abaı atyndaǵy óner kolejinde. Tańsyqbaev, Almaty qurylys jáne halyq qolóner koleji.
Quraq (pachvork)
Quraq sheberleri: Gúlmıra Ýálıhan, Gúlnar Ómirbek, Hýsman Gúljaı, Tatána Gýseva jáne t.b. Árbir qolónershiniń óz stıli, óz tehnıkasy bar. Osylaısha, Tatána Gýseva tabıǵı boıaýmen boıalǵan kıizden quraq jasasa, Gúlmıra Ýálıhan (Terlikbaeva) matany basyp shyǵarý, mashına tigý, joǵary sapaly maqta shıkizatyn paıdalana otyryp, osy ádisti damytýdy jalǵastyrýda. Sondaı-aq «Quraq-kórpe» sheberhanasy matanyń ózindik beınesin jasap, ónimderin osy attas dúkende satady. Qazaqstanda «Pachvork» qaýymdastyǵy qurylyp, merzimdi túrde respýblıkalyq baıqaý ótkizilip turady. Onyń ústine qazaq qolónershileri Gınnestiń rekordtar kitabyna enetin álemdegi eń úlken quraqty jasady.
Zergerlik óner
Zergerlik óner mektebiniń atynan Aman Muqajanov, Serikqalı Kókenov, Estaı Daýbaı, Bolat Atamqulov, Serjan Bashırov, Iýldabaevtar Zýfar men Rafaıl, Zerger İlıas (İlıas Súleımenov), Rysbekov Serik, Nadyrbek Jeerenchıev, Nurdos Álıasqarov, Nurdos Álıasqarev, Ábiláshqarev Nurdos. Saǵyndyq Beısenbaev, Almas Mustafaev, Talshyn Kóken jáne t.b. óskeleń urpaq joǵary kásibı deńgeıde jumys istep, tájirıbeli áriptesterinen sapa jaǵynan kem túspeıdi.
Terini óńdeý
Toqý jáne teri óńdeý – Rystan Seıfýlla, Qızatolla Saıfýlın, Serikqalı Kókenov, Muqajanov Almas, Sergeı Neskromnyıdyń manýfaktýrasy, Dárkenbaı Shoqparovtyń sehy, Seva Demıdov jáne t.b.
Keramıka
Keramıkamen myna sheberler men qoldanbaly sýretshiler aınalysady: Marat Sársenbaev, Quralaı Amanjolova, Bolat Sarybaev atyndaǵy Saryarqa sheberhanasy, Rıshat Qojahmetov, Ahmetov Ǵalym, qara jyltyratylǵan keramıka sheberhanasy jáne t.b.
Kıiz: syrmaq pen tekemetter
Tájirıbelik sheberler: Tamara Kápqyzy, Ulbosyn Dáýlenova, Kúlán Janǵutty, Aıjan Bekqulova, Tatána Gýseva, Álıa, Aıda Qýantaevtar, Baıan Ahmırova, Ásel Haırýla, Nurıa Ahmetova, Gúlnar Omarova, Elvıra Qajytaeva, Elmıra Maıraý, Nurke sheberler jibek, maqta jáne monah kıizin qoldanyp, zamanaýı tehnıkada jumys isteıdi.
Súıek oıýy jáne ınstasıasy
Súıek oıýy (súıek ınkýrasıasy): T.Begimbet, Q.Tasov, S.Rystan, S.Kókenov, Á.Mustafaev, B.Atamqulov t.b.
Basqa qolóner
At ábzelderi men áskerı kıimderdi óndirý: Esenov Asqar, aǵaıyndy Qulmanov, Aıdarhan Moldahanov, Dáýlet Shoqparovtyń sheberhanasy.
Dástúrli basqur men alasha toqý – Qap Bulbul.
Ustalyq – kóshpeliler ómirindegi halyqty turmystyq jáne turmystyq zattarmen qamtamasyz etetin eń kóne kásip. Ustalar «selebe» jartylaı qylyshtardy, «jekeýyz» uzyn pyshaqtaryn, úshburyshty naıza ushtaryn, eki jáne tetraedrlik jebelerdiń ushtaryn, tipti «myltyq» sirińke myltyqtaryn soǵyp, quıǵan. Aǵaıyndy Kúlmenovterdiń sheberhanasy jáne Dáýlet Shoqparovtyń sheberhanasy.
Aǵash oıýy – Naǵı Imanbaev jáne uldary Madıar Japabaev, Erkebulan Ýalıev, Nurjan Orynbasarov jáne t.b. ydys-aıaq, tósek, sandyq jasaıdy.