Álem halqynyń qartaıý problemalaryn sheshý, qarttardyń densaýlyǵyn, áleýmettik jáne ekonomıkalyq jaǵdaılaryn jaqsartý jáne osy másele boıynsha habardarlyqty arttyrý maqsatynda jyl saıyn 1 qazanda Halyqaralyq qarttar kúni atap ótiledi. BUU Bas Assambleıasy osy máselege nazar aýdarý maqsatynda 1990 jyldyń jeltoqsanynda tıisti qarar qabyldady.
2023 jylǵy Dúnıejúzilik áleýmettik baıandamaǵa sáıkes, planeta halqynyń sany boıynsha egde jastaǵy adamdardyń úlesi ósip kele jatqanyn kórsetedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Aa.com.tr saıty usynǵan derekterge súıenip.
Boljam boıynsha, álemde 65 jáne odan asqan adamdardyń sany eki esege deıin artady — 2021 jylǵy 761 mln.adamnan 2050 jyly 1,6 mlrd. adamǵa deıin. 80 jastan asqan adamdardyń sany odan da tez ósedi.
Qazirgi ýaqytta álemde 60 jastan asqan 700 mıllıonǵa jýyq adam bar. 2050 jylǵa qaraı 60 jastan asqan adamdardyń sany eki mıllıardqa jetip, álem halqynyń 20 paıyzynan astamyn quraıdy.
Damýshy elderde qarttar sany óte jyldam damıdy. Azıa egde jastaǵy adamdardyń eń kóp sany bar aımaqqa aınalady, al Afrıkada barlyq jas toptaryndaǵy halyqtyń proporsıonaldy ósýi bolady.
2021 jyly Soltústik Afrıka men Batys Azıa aımaqtarynda 65 jastan asqan 30 mıllıon adam ómir súrdi. Bul san 2050 jyly 98 mıllıonǵa deıin ósedi dep boljanýda. Saharanyń ońtústigindegi Afrıka elderinde egde jastaǵy halyq sany 2021 jylǵy 35 mıllıonnan 2050 jyly 100 mıllıonǵa deıin ósedi dep kútilýde.
Shyǵys Azıa men Ońtústik-SHyǵys Azıadaǵy egde jastaǵy halyqtyń sany 2050 jyly 598 mln-ǵa jetedi, 2021 jyly bul kórsetkish 293 mln bolǵan edi.
Eýropa men Soltústik Amerıka elderi búgingi kúni qart adamdar sany eń kóp aımaqtardyń qataryna kiredi. 2021 jyly 65 jastan asqan halyq sany 208 mln deńgeıinde tirkeldi. 2050 jylǵa qaraı bul san 303 mln-ǵa deıin jetedi dep kútilýde.
BUU baıandamasynda bilim deńgeıi men densaýlyq saqtaýǵa qoljetimdilik adamdardyń ómir súrý uzaqtyǵyna jáne egde jastaǵy densaýlyǵyna áser etetini atap ótilgen. Tabys teńsizdigi men eńbek jaǵdaıynyń bolmaýy da egde jastaǵy adamdardyń ómir súrý deńgeıine áser etedi.