Ótken jyly kúlli álem boıynsha áskerı shyǵyn 2,443 trln dollarǵa jetip, rekord ornatty.
Bul kórsetkish 2022 jylǵy deńgeımen salystyrǵanda 6,8%-ǵa artqan, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Bul jaıynda islam.kz portaly óz kezeginde Trends In World Military Expenditure sholýynda jarıalanǵan SIPRI (Stokgolm halyqaralyq jahan problemalaryn zertteý ınstıtýty) deregine jón siltegen forbes.kz aqparat kózine silteme jasaı otyryp málim etedi.
SIPRI málimetinshe, álemde áskerı shyǵyn osyman on jyl qatarynan turaqty túrde artyp keledi. Bul tendensıa jahandyq beıbitshilikke qaýip tóngenin ári geosaıası ahýaldyń nasharlaǵanyn kórsetedi. Amerıka Qurama Shtattary (37 paıyz) men Qytaı halyq respýblıkasynyń (12%) bul taraptaǵy shyǵyny álemdik áskerı shyǵyndardyń jartysyna jýyǵyn quraıdy. AQSH Qytaıǵa qaraǵanda úsh ese kóp shyǵyn jumsaıdy – bul shyǵynnyń kóbisi qarý-jaraqtyń jańa júıesin ázirleýge ketedi. Beıjiń sońǵy 29 jylda áskerı shyǵynyn udaıy ulǵaıtyp keledi, bul qarqyn keıingi jyldary báseńdedi - sarapshylar muny Qytaı ekonomıkasynyń ósý qarqynynyń baıaýlaýymen baılanystyrdy; sondaı-aq, Azıa men Okeanıadaǵy barlyq áskerı shyǵyndardyń jartysy Qytaıdyń úlesine tıetinin, al aımaqtaǵy kórshiler QHR-dyń áskerı qýatyn ózderiniń áskerı áleýetin nyǵaıtýdyń sebebi retinde qarastyratyn bolyp shyqty. Iaǵnı, Qytaıdan seskenip, qarý-jaraq arsenalyn baıytýǵa kúsh salyp keledi. 2023 jyly Japonıa áskerı qajettilikterge 2022 jylǵa qaraǵanda 11%-ǵa artyq qarjy bóldi; Taıýannyń áskerı shyǵysy da osy shamalas - 11%-ǵa ósken.
SIPRI maǵlumatyna sáıkes 2023 jyldyń sońyna qaraı qorǵanys shyǵyny boıynsha alǵashqy ondyqqa kirgen elder:
AQSH – 916 mlrd. dollar nemese ulttyq jylpy ishki ónimniń 3,4%-y (bir jyl buryn, ıaǵnı, 2022 jyly – 877 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 3,5%-y);
Qytaı – 296 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 1,7%-y (292 mlrd dollar nemese JİÓ-niń 1,7%-y);
Reseı Federasıasy – $109 mlrd. nemese JİÓ-niń 5,9%-y (86,4 mlrd dollar nemese JİÓ-niń 4,1%-y);
Úndistan – $83,6 mlrd. nemese JİÓ-niń 2,4%-y (81,4 mlrd dollar nemese JİÓ-niń 2,4%-y);
Saýd Arabıasy – 75,8 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 7,1%-y (75 mlrd dollar nemese JİÓ-niń 7,4%-y);
Ulybrıtanıa – 74,9 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 2,3%-y (68,5 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 2,2%-y);
Germanıa – $66,8 mlrd. nemese JİÓ-niń 1,5%-y ($55,8 mlrd. nemese JİÓ-niń 1,4%-y);
Ýkraına – 64,8 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 37%-y (44 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 34%-y);
Fransıa – 61,3 mlrd. dollar, nemese JİÓ-niń 2,1% (53,6 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 1,9%);
Japonıa – $50,2 mlrd. nemese JİÓ-niń 1,2% (46 mlrd. dollar nemese JİÓ-niń 1,1%).