QR Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi jáne jergilikti atqarýshy organdarynyń qoldaýymen Aral teńiziniń qurǵaǵan tabanyna bet alyp 5100 sekseýil kóshetin otyrǵyzdy.
Naýryzdyń 1-3 aralyǵynda Qyzylorda oblysynda «Syr qorǵany – sekseýil» alǵashqy ekovolonterlik joba ótti. Aımaqtyń ekojúıesin qalypqa keltirý jáne Aral teńiziniń ekologıalyq apatynyń zardaptarynan qorǵaý – atalmysh jobanyń kózdegen mısıasy. Buǵan qol jetkizý úshin Almaty Menedjment Ýnıversıteti 80-ge jýyq volonterdi jumyldyrdy, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz.
Volonterler Almaty, Talǵar, Astana, Tashkent qalalarynan jınaldy. Aralarynda tipti AQSH-tyń eki azamaty boldy. Sonymen qatar Qyzylorda oblysynyń Shıeli, Jańaqorǵan eldimekenderiniń belsendi azamattary da volonter qatarynan kórindi. 3 kúnniń ishinde olar 1030 shaqyrymdy júrip ótti. Alǵashqy kúni «Qorqyt-ata» memorıaldyq keshenine soǵyp ata-baba rýhyna taǵzym etti. Odan keıin Araldy Qutqarý Halyqaralyq Qorynyń sarapshysy Marıa Zadneprovskaıa men Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, kınorejısser Sergeı Azımovtyń qatysýymen forsaıt áńgime ótti. Onyń barysynda jınalǵan qaýym rejıserdiń Aral taǵdyryn baıandaıtyn, 1988 jyly jaryqqa shyqqan «Joqtaý» fılmin tamashalap tebirendi.
«Araldy tiriltý múmkin emes. Biraq elimizdi, týǵan aýylymyzdy kórkeıtý, ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartý – qoldan keletin nárse. Sol sebepti ózim volonter retinde jobaǵa qatysyp otyrmyn. Synaýdyń, sózdiń ornyna ispen kórsetip jaǵdaıdy túzeýge úles qosýǵa bolady. Eń bastysy, osyndaı joba arqyly jastardyń, qaýymnyń ekologıalyq ulttyq sana-sezimin, adamı sezimin oıata alamyz», - dep oı bólisti belgili rejıser.
Kelesi kúni 80-ge jýyq volonter qolǵa kúrek alyp, bir kisideı atsalysyp Araldyń qurǵaǵan tabanyna sekseýil otyrǵyzdy.
QR Ekologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi komıteti «Respýblıkalyq Orman-seleksıalyq tuqym ósirý ortalyǵynyń» RMQK bas dırektory Álibı Ǵazızuly jobanyń ereksheligine toqtaldy:
«1 mıllıon 100 myń gektar jerge sekseýil otyrǵyzý jumystary júrip jatyr. 2021-2023 jyldar aralyǵynda 545 000 gektar jerge sekseýil otyrǵyzyldy. Endi jumystyń jartysy qaldy. Sekseýil otyrǵyzýǵa Aralǵa volonterlerdiń kelýi Qazaqstan tarıhynda bolmaǵan jaıt. Buǵan deıin shet memleketten kómektesken kóptegen donor boldy. Mysaly, Ońtústik Koreıadan, Almanıa, Amerıka sıaqty elder. Al endi sekseýil jaıly aıta keteıin. Bul – balta shaba almaıtyn, ara kese almaıtyn qasıetti aǵash. Bir túbiniń ózi 4 tonna qumǵa deıin ustap tura alady. Dúnıejúzi boıynsha bizdiń elde eń kóp ósedi. Osy Qyzylorda oblysynda, Moıynqumda, Sozaqta, tipti Balqash jaqta sekseýil kezdesedi. Jalpy, onyń eki túri bar: qara jáne aq sekseýil. Búgin qara sekseýil otyrǵyzyldy. Kóshetti laıǵa batyryp, ábden sińgennen keıin otyrǵyzǵanymyzdy eskerte keteıin. Ol laı gıdrogel men kóńnen turady ıaǵnı sekseýilge qajet ylǵal men mıneraldy qorek jetkilikti. Sondyqtan bul sekseýil kóshetteri sýarylmaıdy. 4 jyldan keıin buıyrsa tuqymyn beredi».
Ulttyq volonterlik jelisiniń koordınatory Baýyrjan Jumat jobadan alǵan áserin bólisti:
«Jobaǵa qatysý úshin arnaıy Astanadan keldim. Bul – erekshe joba. Alǵash ret joba jaıly estigenimde «qatysamyn» dep birden sheshim qabyldadym. Buǵan deıin de basqa da volonterlik aksıalarǵa qatysqanmyn. 7 jyldan beri eriktimin. 7 jyl ishinde Aqtóbe, Taraz qalalaryna baryp, «Jasyl beldeý» ekologıalyq jobalaryna qatysqanmyn. Shynymen de ekologıalyq apatqa dýshar bolǵan ólkege, Aral teńizine kelip, tirshiliktiń paıda bolýyna kishigirim bolsa da kómektestik degen oıdamyn. Astanaǵa barǵan soń basqa da volonterlermen osy áserimdi bólisemin. Aralǵa tarıhta birinshi ret volonterler kelip, sekseýil kóshetterin otyrǵyzdy. Qazaqstandyq volonterler kelip birinshi ret sekseýil otyrǵyzdy degen erekshe maqtanysh».
«AlmaU turaqty damý maqsattaryn ustanatyn jáne jyl saıyn ekologıalyq jobalardy uıymdastyratyn áleýmettik jaýapkershiligi bar ýnıversıtet. 2019 jyldan bastap «Uly Balqash shaqyrady!» jobasyn dástúrli túrde ótkizip kelemiz. Meılinshe kóp adamdy ekologıalyq máselelerge tartý biz úshin asa mańyzdy. Osy qundylyqtarǵa súıene otyryp biz «Syr qorǵany – sekseýil» volonterlik ekologıalyq jobasyn qoldaýǵa sheshim qabyldadyq. Erekshe atap ótetin jaıt, bul komersıalyq múddeni kózdemeıtin kúrdeli, quny qymbat joba. AlmaU volonterlerdi óziniń jáne demeýshi qarajatynyń esebinen apardy», - dep atap ótti AlmaU rektory Gúlnar Kúrenkeeva.
Eske sala keteıik, buǵan deıin ıgi joba qolǵa alynatyny týraly jazǵan bolatynbyz.