2030 jylǵa qaraı sút pen et ónimderi tutyný sebetinen alynyp tastalady, delingen tanymal Telegram arnasyndaǵy aqparatta.
Bul DEF bastamasy, al eksperıment «C40 Cities» dep atalady eken. Stopfake.kz máseleniń mán-jaıyn anyqtady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Aldymen «C40 Cities» jobasy álemniń qyryqqa jýyq iri qalasyn qamtydy. Onyń basty mindeti – klımattyq daǵdaryspen kúresý jáne 2030 jylǵa qaraı kómirqyshqyl gazynyń nóldik shyǵaryndylaryna qol jetkizý.
Búgingi tańda «C40 Cities» jobasyna 100-ge jýyq qala qatysady. Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forým da jobanyń bastamalaryn qoldaıdy, forýmnyń resmı saıtynda silteme de bar. Biraq C40 DEF-tiń quramyna kirmeıdi, olardyń arasynda tikeleı baılanys joq. DEF-tiń medıa bóliminiń basshysy Iann Sopf osyndaı málimdeme jasady.
«Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forým sany artyp kele jatqan planeta halqyn qalaı turaqty jáne nárli tamaqtandyrý kerektigi týraly oılanýǵa yqpal etkenimen, bizdiń uıym adamdardyń tamaǵyn shekteýdi josparlap otyrǵan joq», – dedi ol.
2019 jyldyń maýsym aıynda «1,5°C jylynýmen álemdegi qalalyq tutynýdyń bolashaǵy» atty esep shyqty. Onyń avtory – Arup konsaltıńtik fırmasy, «C40 Cites» jobasy jáne Lıds ýnıversıteti. Bul jospar da emes, saıası usynystar da emes.
Esepte etti az jeýdiń parnıktik gazdar shyǵaryndylaryna qalaı áser etetini taldanǵan. Statısıkalyq málimetterge sáıkes, 2017 jyly azyq-túlikpen baılanysty shyǵaryndylar C40 qalalaryndaǵy jalpy shyǵaryndylardyń 13% quraǵan. Bul shyǵaryndylardyń tórtten úsh bóligi janýarlardan alynatyn ónimderdi tutynýmen baılanysty.
Sarapshylar tamaqtanýǵa qatysty bes túrli sharanyń úlgisin jasady. Sońǵysy – eń órshil. Bul et pen sút ónimderin múldem tutynbaý, kúnine 2500 kalorıa jáne úıde tamaq qaldyqtary bolmaıdy.
Zertteý avtorlarynyń aıtýynsha, esep C40 qalalarynda osy maqsattardyń barlyǵyn jappaı qabyldaýǵa shaqyrmaıdy. Bul shyǵaryndylardy azaıtýdyń ártúrli balamalaryn qarastyrǵan kezde eskerýge bolatyn nusqaýlar.
«C40 Cites» jelisiniń ókiliniń sózinshe, adamdar jeke ómir súrý saltyn ózderi tańdaýy kerek. Ne jep, ne qoıatyndaryn ózderi biledi.
DEF «C40 Cites» quramyna kiretin elderdi azyq-túlik sebetinen et pen sútti alyp tastaýǵa shaqyrady dep aıtýǵa negiz joq. Árbir el jahandyq jylynýmen qalaı kúresetinin jáne bolashaqta qandaı azyq-túlikten bas tartatynyn ózi sheshedi.