Dala dástúri men ınovasıa úılesim tapqan qoldanysqa yńǵaıly, jyly, jaryq, ári ońaı qurylyp, jınalatyn kıiz úıdi jasaýshy, sheber Marat Beksultanov 1983 jyly Reseıdiń Sankt Peterbýrg qalasynda dúnıege kelgen, 4 jasynda otbasy Qazaqstanǵa qonys aýdaryp, osynda bilim alǵan. 2015 jylǵa deıin basqa salada eńbek etken, mamandyǵy – baılanys ınjeneri.
«Keıinirek baǵytymdy basqa arnaǵa buryp, qazir kıiz úı jasaıtyn shebermin, ınovasıalyq-transformasıalyq ıdeıalardy júzege asyryp júrmin. Bul ıdeıanyń áý basta qaıdan kelgeni esimde joq, jeke kásipke aýyssam ba dep júrgen kezimde bajamda bir kıiz úı bolǵan, osydan onshaqty jyl buryn Naýryz merekesiniń úlken kólemde toılana bastaǵan kezi ǵoı, sol jalǵyz kıiz úıdi jalǵa berýdi bastadyq. Sol bir úıden bastalǵan bıznesimiz qazir úlkeıip, 50 shaqty kıiz úıdi jalǵa berip otyrmyz. Jasaǵan kıiz úılerimizdi aparyp túrli baıqaýlarǵa qatysý meni odan saıyn shabyttandyrady. Bizdiń qolymyzdan shyqqan úılerdi satyp alýshylar da jetkilikti. Kıiz úı satyp alýshylardyń arasynda óz elimizdiń azamattary da, sheteldikter de bar», deıdi sheber.
Kıiz úılerdiń satý baǵasy 2 mıllıon teńgeden bastalady, al jalǵa berý quny aparatyn mekenjaıǵa, úıdiń kólemine, jabdyǵyna, neshe kún qoldanatynyna baılanysty ózgerip otyrady. Bul kıiz úıler ádettegi qazaq úı sıaqty 6, 8, 12, 16 qanatty ólshemde jasalǵan.
«Bıznesti bastaıtyn kezde memleketten kómek suraǵan joqpyz, jeke qarjymyzǵa táı-táılap bastaǵan isimiz osy dárejege jetti. Keńesshim, motıvatorym, býhgalterim, seriktesim – ol meniń ómirlik serigim, bul bizdiń otbasylyq bıznesimiz, keńesshi retinde kómek beretin jaqyn dostarym bar. Kez kelgen bıznestiń joly ońaı emes, aspannan eshteńe túse qalmaıdy, biz de sol qıyndyqtardan ótip kelemiz. Ózim jumys istegende shabyttanyp, «janyp» turamyn, kún demeı, tún demeı bastaǵan istiń nátıjesin kórgenshe tynyshtyq tappaımyn, bizdiń bıznestegi kóp kedergini azaıtqan osy qasıetim shyǵar dep oılaımyn», deıdi aǵynan jarylǵan Marat myrza.
Qazir kıiz úıdiń túri kóp, ınovasıalyq zamanaýı qazaq úıiniń súıegi neden jasalady degen suraǵymyzǵa jaýap bergen sheber: «Ata-babamyz kıiz úıdi tek aǵashtan jasasa, qazirgi ýaqytta úı jasaýǵa bolatyn neshe túrli materıal bar, men de shabytyma qaraı aǵashtan, temirden alúmınıden jasap júrmin. Bir kıiz úıdi jasap shyǵýǵa 2 aptadan 1 aıǵa deıin ýaqyt ketedi. Kıiz úıdiń súıegin ózim jasaımyn, birtindep úıdi jabdyqtaıtyn dúnıelerdi de jasap úırenip kelemiz, keıde daıyn buıymdardy satyp alyp qoldanamyz. Bizdiń jumys ornymyz basqa buıym jasaıtyn sheberlerdiki sıaqty seh qana emes, stýdıa deýge kóbirek keledi. Mysaly kóliktiń qandaı ekenin bilý úshin avtosalonǵa baryp, ishi-syrtyn kórip aqparat alamyz ǵoı, dál sol sıaqty kıiz úıdiń ne ekenin bilgisi kelgen adam bizdiń salonnan bárin kórip bilýine bolatyndaı jaǵdaı jasap qoıdyq. Sebebi, qalada turatyndar úıiniń qasyna kıiz úı tigip otyrǵan joq, úıinde áke-sheshesinen qalǵan kıiz úıi barlardyń ózi ony quryp qoımaıdy, kóbine saraıda jınaýly turady, sondyqtan ony kórip sezine almaıdy, ol úshin úıge kirip otyryp kórý kerek. Ulttyq naqyshtaǵy túsirilim jasaýǵa da bizge keletinder bar», dedi.
Kez kelgen kásipkerdiń isin odan ári ulǵaıtqysy keletin jospary bolýy zańdy. Bizdiń búgingi suqbattasymyzdyń da armany asqaq.
«Bıznestegi alǵashqy saty – tabys tabý degenimizben, aqsha tabý degen kúnderdiń kúninde qyzyǵy ketip, qalypty tirshilikke aınalady, kásipten rýhanı, shyǵarmashylyq lázzat alǵyń keletin ýaqyt týady. Sondaı oıdan týyndaǵan bir maqsatym – keleshekte ózimizdiń ulttyq qundylyqtardy nasıhattaý, sheteldik qonaqtarǵa tanystyrý úshin úlken bir etnoaýyl salý», deıdi bolashaq maqsatyn aıqyndaǵan azamat.
Búgingi áńgimege arqaý bolǵan ınovasıalyq qazaq úıiniń burynǵy qazaq úılerinen eń basty aıyrmashylyǵy – kádimgi qolshatyr sıaqty tez jınalyp, ońaı qurastyrylatyny, sondyqtan turmysta qoldanýǵa óte yńǵaıly.
«Óte yńǵaıly bolýymen qatar bul kıiz úıdiń jabyny jańbyr, jel jaǵdaıyna tózimdi, tez tozyp ketpeıtin, sý tıse tez kebetin, shirimeıtin, ısi shyqpaıtyn zamanaýı materıaldan jasalǵan, jaryq túsip turatyn terezesi bar. Kıiz úıdiń búkil elementteri kerege, ýyq, shańyraq bir-birimen býyndap qosylǵan. Sonda adamnyń dene múshesi sıaqty qımyldap bir konstrýksıa retinde jınalady da, buzylady» qosa ketti ıdeıa avtory.
Óz qolynan shyqqan týyndylaryn asqan súıispenshilikpen tanystyryp shyqqan sheber sóz sońyn «Almaty qalasynyń azamaty, osy qalada tirkelgen kásipker retinde jerlesterime ulttyq muramyzdy ulyqtaı bileıik, bóten elden kelgen dostaryńyz bolsa, halqymyzdyń jádiger qundylyǵyn kórsetip, tanystyra júreıik dep úndegim keledi» dep túıindedi.