2025 جىلعى 7 قازاندا تۇركى مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ پرەزيدەنتى اقتوتى رايىمقۇلوۆا گابالا قالاسىندا (ازەربايجان) وتكەن تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمى (تمۇ) سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى كەڭەسىنىڭ XII وتىرىسىندا ءسوز سويلەدى.
وتىرىستا ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى دجەيحۋن بايراموۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرمەك كوشەربايەۆ، قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى جەەنبەك كۋلۋبايەۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى حاكان فيدان، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ءباحتيور سايدوۆ، ۆەنگريانىڭ سىرتقى ىستەر جانە سىرتقى ساۋدا ءمينيسترى پەتەر سيييارتو، تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى كۋبانىچبەك ومۋرالييەۆ، سونداي-اق ۇكىمەت وكىلدەرى مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى.
ءىس-شارادا ءسوز سويلەگەن تۇركى مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ پرەزيدەنتى اقتوتى رايىمقۇلوۆا ازەربايجان تاراپىنا جىلى قابىلداۋ مەن ءسامميتتى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. ول ءوز سوزىندە بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىك تاقىرىبىنىڭ مەملەكەتتەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ جانە مادەني مۇرانى كەلەشەك ۇرپاققا ساقتاۋ تۇرعىسىنان ەرەكشە ماڭىزعا يە ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
ءوز ءسوزىن جالعاستىرا وتىرىپ، اقتوتى رايىمقۇلوۆا تۇركى مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ بيىلعى جىلى اتقارعان جۇمىستارى جونىندە ەسەپ بەردى:
«2025 جىلى ءبىز رەستاۆراسيا، مۋزەيلەندىرۋ، سيفرلاندىرۋ جانە تاجىريبە الماسۋباعدارلامالارىن قامتيتىن 65 جوبانى جۇزەگەاسىردىق. بارلىق باستامالارىمىزدا ءبىزينتەگراسياعا، ىنتىماقتاستىققا جانە بىرلىككەباسىمدىق بەرەمىز. تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى — 2040» قۇجاتى مەناستانا ءسامميتىنىڭ دەكلاراسياسىنا سايكەس ءبىزالعاشقى كوپتىلدى تۇركى الەمىنىڭ مادەني مۇراسىكاتالوگىن باسىپ شىعاردىق. بۇل باسىلىمبولاشاقتا «Turkic Heritage» («تۇركى مۇراسى») سيفرلىق پلاتفورماسىن قۇرۋدىڭ نەگىزى بولماق. سونىمەن قاتار، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭپرەزيدەنتى، جوعارى مارتەبەلى شاۆكاتميرزيويەۆتىڭ باستاماسىمەن جانە تۇركىمەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلارىنىڭ قولداۋىمەن ءبىزكوپتومدىق، كوپتىلدى تۇركى حالىقتارىنىڭفولكلورلىق مۇراسىنىڭ انتولوگياسىن جۇزەگە اسىردىق. ءبىز سونداي-اق پاريجدەگى يۋنەسكو شتاب-پاتەرىندە«ديۋان لۇعات ات-تۇرك» ەڭبەگىنىڭ 950 جىلدىعىنا ارنالعان حالىقارالىق كونفەرەنسيانى ۇيىمداستىردىق"،- دەدى ول.
قورىمىز «تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى — 2040» جانە«TURKTIME» قۇجاتتارىنا سۇيەنە وتىرىپ، يۋنەسكو، يسەسكو جانە تۇركى ىنتىماقتاستىعى ۇيىمدارىمەن سەرىكتەستىك بايلانىستاردىنىعايتۋدى جالعاستىرۋدا.»
اقتوتى رايىمقۇلوۆانىڭ ايتۋىنشا، بيىل مامىر ايىندا بۋداپەشت قالاسىندا وتكەن بەيرەسمي سامميت بارىسىندا وزبەكستاننىڭ تۇركى مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ تولىققاندى مۇشەسى رەتىندە قابىلدانۋى تۋرالى تاريحي شەشىم قابىلدانعان. بۇل وقيعا تۇركى وتباسىنىڭ ىنتىماعىن ودان ءارى ارتتىرا ءتۇستى.
قور باسشىسى سونداي-اق تۇرىكمەنستاننىڭ باقىلاۋشى رەتىندە قوسىلۋعا دەگەن نيەتى ماڭىزدى قادام ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، جاقىن بولاشاقتا بۇل ەلدىڭ دە تۇركى وتباسىنىڭ تولىققاندى مۇشەسىنە اينالاتىنىنا ءۇمىت ءبىلدىردى.
تۇركى مادەنيەتى جانە مۇراسى قورىنىڭ پرەزيدەنتى ءوز ءسوزىن تۇركى مەملەكەتتەرى اراسىنداعى مادەني ىنتىماقتاستىق پەن بىرلىكتى ودان ءارى نىعايتۋعا شاقىرۋمەن اياقتادى.