قازاقستان ۇلتتىق بانكىنىڭ ءتوراعاسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ جۋرناليستەرگە ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ قۇبىلۋىنا قاتىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، ءوز جيناقتارىنىڭ قانداي ۆاليۋتادا ساقتالعانى تۋرالى مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz
سۇلەيمەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ جيناقتارىنىڭ شامامەن 15%-ى شەتەلدىك ۆاليۋتادا ساقتالادى، ال قالعانى تەڭگەدە. شەتەلدىك ۆاليۋتاداعى قاراجاتتار ءىسساپارلار مەن شەتەلدەن قاجەتتى تاۋارلاردى تاپسىرىس بەرۋ ءۇشىن قاجەت. الايدا باسىم بولىگىنىڭ تەڭگەدە ساقتالعانىن اتاپ ءوتتى.
ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ قۇنسىزدانۋىنا قاتىستى سۇراققا جاۋاپ بەرگەن سۇلەيمەنوۆ، دوللار باعامىنىڭ 500 تەڭگەگە جەتۋ ىقتيمالدىعىنا بايلانىستى وتكەن سۇحباتىندا مۇنداي ءقاۋىپ جوق ەكەنىن جانە ماكروەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرگە سۇيەنە وتىرىپ وسىنداي قورىتىندى جاساعانىن ايتتى. دەگەنمەن، ۆاليۋتا باعامىنا بايلانىستى ۋادە بەرە المايتىنىن جانە بۇل جاعدايلاردىڭ نارىقتىق فاكتورلارعا تاۋەلدى ەكەنىن ءتۇسىندىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، ۆاليۋتا باعامىن بولجاۋ نەمەسە ۋادە بەرۋ ەركىن نارىق جاعدايىندا مۇمكىن ەمەس، جانە بۇل تەك ۇلتتىق بانكتىڭ باقىلاۋىنداعى ماسەلە ەمەس.
قازاقستاندا دوللار باعامىنىڭ بولجامى بىرنەشە فاكتورلارعا نەگىزدەلەدى. ولاردىڭ ىشىندە مۇناي باعاسى، سىرتقى ساۋدا جاعدايى، اقش-تىڭ اقشا-نەسيە ساياساتى، سونداي-اق ىشكى ەكونوميكالىق احۋال بار.
-
مۇناي باعاسى: قازاقستاننىڭ ەكونوميكاسى مۇناي ەكسپورتىنا تاۋەلدى بولعاندىقتان، مۇنايدىڭ الەمدىك نارىقتاعى باعاسى تەڭگەنىڭ باعامىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. ەگەر مۇناي باعاسى تومەندەسە، تەڭگەنىڭ السىرەۋى مۇمكىن.
-
سىرتقى ساۋدا: قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋدا بالانسىنىڭ جاعدايى دا ماڭىزدى فاكتور. ەگەر ەكسپورتتان تۇسەتىن كىرىستەر ازايىپ، يمپورتقا دەگەن سۇرانىس ارتا تۇسسە، تەڭگەگە قىسىم كۇشەيەدى، بۇل ءوز كەزەگىندە دوللاردىڭ قىمباتتاۋىنا الىپ كەلەدى.
-
اقش-تىڭ اقشا-نەسيە ساياساتى: فەدەرالدى رەزەرۆتىك جۇيەنىڭ (فرس) پايىزدىق مولشەرلەمەلەردى كوتەرۋ نە تومەندەتۋ ساياساتى دوللاردىڭ باعامىنا اسەر ەتەدى. ەگەر فرس پايىزدىق مولشەرلەمەلەرىن كوتەرسە، بۇل دوللاردىڭ قىمباتتاۋىنا ىقپال ەتەدى.
-
ىشكى ينفلياسيا جانە ەكونوميكالىق ساياسات: قازاقستانداعى ينفلياسيا دەڭگەيى جانە ۇلتتىق بانكتىڭ وسى ماسەلەگە قاتىستى شارالارى دا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ەگەر ينفلياسيا باقىلاۋدا ۇستالسا جانە ەكونوميكالىق ساياسات ءتيىمدى جۇزەگە اسسا، تەڭگەنىڭ تۇراقتىلىعى ساقتالادى.
وسىنداي فاكتورلار نەگىزىندە دوللاردىڭ باعامى الداعى ۋاقىتتاردا 500 تەڭگەگە جەتۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار. ءبىراق بۇل بولجام تۇراقسىزدىق فاكتورلارىنا جانە الەمدىك ەكونوميكالىق احۋالعا بايلانىستى ەكەنىن ەسكەرۋ كەرەك.