تەاتر - پاركينسون دەرتىنە شالدىققان ادامدار ءۇشىن پايدالى ەكەنى بەلگىلى بولدى. يسپانيالىق عالىمدار تەاترلىق قويىلىمدارعا قاتىسۋ ناۋقاستاردىڭ ەموسيونالدى جاعدايىن ايتارلىقتاي جاقسارتاتىنىن دالەلدەدى. بۇل زەرتتەۋ Arts & Health جۋرنالىندا جاريالاندى.
كاتالونيا ۋنيۆەرسيتەتى مەن بارسەلوناداعى سانت-پاۋ گوسپيتالىنىڭ ماماندارى 50-75 جاس ارالىعىنداعى 34 ادامدى ەكى توپقا ءبولىپ، ءۇش ايلىق تاجىريبە جۇرگىزدى. ءبىر توپ تەاترعا بارىپ، قويىلىمدار مەن شەبەرلىك ساعاتتارىنا قاتىسسا، ەكىنشى توپ ۇيدە كوگنيتيۆتى جاتتىعۋلارمەن شەكتەلدى.
ناتيجەسىندە، تەاترعا بارعان قاتىسۋشىلاردا مازاسىزدىق پەن كۇيزەلىس دەڭگەيى تومەندەپ، وقشاۋلانۋ سەزىمى ازايعان. ولار كۇندەلىكتى ومىرگە دەگەن سەنىمدىلىكتىڭ ارتقانىن دا بايقاعان.
عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، مۇنداي وڭ وزگەرىستەرگە بىرلەسكەن جۇمىس، ەموسيانى ەركىن ءبىلدىرۋ جانە ناۋقاستىڭ ءوزىن توپتىڭ ءبىر مۇشەسى رەتىندە سەزىنۋىنە ىقپال ەتكەن. ءتىپتى ءبىر رەت تەاتر ساباعىنا قاتىسۋدىڭ ءوزى ەموسيونالدىق شيەلەنىستى جەڭىلدەتۋگە سەپتىگىن تيگىزگەن.
بۇل زەرتتەۋ دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ 2019 جىلى ايتقان ۇسىنىسىن راستايدى. ونەردى اۋرۋمەن كۇرەستەگى «الەۋمەتتىك ءدارى» رەتىندە قولدانۋ كەرەكتىگى وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ايتىلعان. اسىرەسە دارى-دارمەك كومەكتەسە المايتىن اپاتيا مەن ەموسيالىق وقشاۋلانۋعا قارسى تەاتر ءتيىمدى شەشىم بولا الادى.
ايتا كەتەيىك، سوڭعى زەرتتەۋلەر پاركينسون اۋرۋى ميدىڭ وزىنەن ەمەس، بۇيرەكتەن باستالۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتىپ وتىر. عالىمدار α-سينۋكلەين اقۋىزى الدىمەن بۇيرەكتە جينالىپ، كەيىن قان ارقىلى ميعا جەتىپ، جۇيكە جۇيەسىنە زيان كەلتىرەتىنىن انىقتاعان.
ەسكە سالا كەتەيىك، پاركينسون اۋرۋى – قيمىل-قوزعالىستىڭ باياۋلاۋىمەن، بۇلشىقەت ريگيدتىلىگىمەن (قاتايۋىمەن) جانە تىنىشتىقتاعى ترەمورمەن (ءدىرىل) كورىنەتىن جۇيكە جۇيەسىنىڭ سوزىلمالى دەگەنەراتيۆتى اۋرۋى. اۋرۋ كەزىندە ميدىڭ نەيروندارى بۇزىلىپ، بىرتىندەپ ولە باستايدى. نەگىزگى بەلگىلەرى: قولدىڭ دىرىلدەۋى، قوزعالىستىڭ باسەڭدەۋى، قيمىلدىڭ كەنەت بوگەلىپ قالۋى، اۋىرسىنۋ، قوزعالىس ۇيلەسىمىنىڭ ناشارلاۋى جانە پسيحيكالىق اۋىتقۋلار.
اۋرۋ اقىل-ەستىڭ ساقتالۋىمەن قاتار مۇگەدەكتىككە اكەلۋى مۇمكىن.
ەپيدەميولوگيالىق مالىمەتتەرگە سۇيەنسەك، بۇل دەرت جەر شارىنداعى ءاربىر 100 000 ادامنىڭ 60-140-ىندا كەزدەسەدى. جاس ۇلعايعان سايىن اۋرۋ ءقاۋپى دە ارتا تۇسەدى. ماسەلەن، 60 جاستان اسقانداردىڭ شامامەن 1%-ى وسى دەرتپەن اۋىرادى. ەر ادامداردىڭ بۇل اۋرۋعا شالدىعۋ ىقتيمالدىعى ايەلدەرگە قاراعاندا جوعارى.