ءاربىر مەملەكەتتىڭ اسا ماڭىزدى قۇندىلىعى بولىپ سانالاتىن تاۋەلسىزدىكتىڭ جارقىن جەتىستىگى – ەلدەگى بەيبىت ءومىر مەن قوعامداعى تۇراقتىلىق ەكەنى انىق.
بوداندىقتان، وتارلىق ەزگىدەن رۋحى جانشىلىپ، جىگەرى جاسىعان حالقىمىزدىڭ عاسىرلار بويعى ارمان-اڭسارى ەركىندىك، ەگەمەندىك بولدى. وسى اسىل مۇرات، اسقاق ارمان جولىندا قانشاما قان توگىلدى، قازاقتىڭ قوڭىراۋلى نايزالى قانشاما قايسار ەرلەرى «تەبىنگىسى تەرگە ءشىرىپ، تەرلىگى مايعا ەرىپ» ات ۇستىندە كۇن كەشتى!..
راس، ودان بەرتىندەگى كسرو كونستيتۋسياسىندا «ءاربىر وداقتاس رەسپۋبليكا كسرو قۇرامىنان ەركىن شىعۋ قۇقىنا يە» دەگەن باپ بولدى. ءبىراق ءىس جۇزىندە وداق قۇرامىنداعى رەسپۋبليكالاردىڭ ەشقايسىسى توتاليتارلىق جۇيەدەگى «قىزىل يمپەريا» قۇرامىنان ءوز ەركىمەن شىعىپ كەتە المايتىن. ال نەگىزگى زاڭداعى اتالعان باپ سوۆەتتىك يدەولوگيانىڭ ءبىر كورىنىسى عانا ەدى. ويتكەنى، سوۆەت ازاماتىنىڭ كوممۋنيستىك پارتيا ساياساتىنا كۇمان كەلتىرۋىنە جول بەرىلمەيتىن. سولاي بولىپ كەلگەن...
دىنمۇحامەد احمەت ۇلى قونايەۆتىڭ رەسپۋبليكا باسشىلىعىنان الىنىپ،
ورنىنا گەنناديي كولبيننىڭ تاعايىندالعانىنا نارازىلىق رەتىندە 1986
جىلى 16 جەلتوقساندا الماتى جاستارىنىڭ الاڭعا شىعۋى ورتالىق بيلىك
ءۇشىن كۇتپەگەن جاعداي بولدى. تاريحقا «جەلتوقسان كوتەرىلىسى» دەگەن اتپەن
ەنگەن بۇل وقيعا توتاليتارلىق جۇيەگە اۋىر سوققى بولعانىن، ءتۇرلى مۇددەنى
كوزدەيتىن توپتاردى ءبىر ۋىستا ۇستاپ تۇرۋعا ەندىگى جەردە سوۆەتتىك يدەولوگيا
دارمەنسىز ەكەنىن ودان كەيىنگى جىلدارى بولعان وزگەرىستەر دالەلدەپ بەردى. وسىنىڭ ءبارى «سوسياليزم جۇماعىن» ورناتۋعا ۇمتىلعان الىپ يمپەريانىڭ ءبىر ساتتە ۋتوپياعا اينالىپ، مۇنىڭ سوڭى جاڭا 15 مەملەكەتتىڭ پايدا بولۋىمەن اياقتالدى.
«الدا ۇلكەن توي بولادى، كەلەر ۇرپاق بىزگە يا قارعىس، يا العىس ايتادى. ءتۇپتىڭ تۇبىندە ءبىز ءوز مەملەكەتىمىزدى قۇرامىز» دەگەن نىق سەنىمدە بولعان الاشورداشىلاردىڭ اسىل مۇراتى اراعا 70 جىل سالىپ بارىپ، ورىمدەي ۇل-قىزدىڭ ىزعارلى جەلتوقساندا «مۇزعا جاققان الاۋىنا» ۇلاستى. ۇلت تاۋەلسىزدىگىنىڭ العىشارتىنداي سول جەلتوقسان وقيعاسى عازيز بابالارىمىزدىڭ كەشەگى بۋلىققان ارمانىنىڭ ولمەي-وشپەي ۇرپاققا جالعاسىپ، ومىرشەڭ رۋحتىڭ اتويلاپ العا شىعۋىنا نەگىز بولعانىن كورسەتتى.
تاباندى دا تەگەۋرىندى كۇرەس ناتيجەسىندە قازاق اسپانىندا ەركىندىك، تەڭدىك تاڭى اتتى. ەگەمەندىك تۋرالى قۇجات ۇلت تاۋەلسىزدىگىن باياندى ەتكەن تۇڭعىش زاڭنامالىق اكت بولدى. سىرتقى ساياساتتا ءوزىنىڭ مۇددەلەرىن ايقىنداپ، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ قىزمەتىنە قاتىسۋ مۇمكىندىگىنە قول جەتكىزگەن ەلىمىز، ەگەمەندىك دەكلاراسياسى ارقىلى تابيعي بايلىعىن، ەكونوميكالىق جانە عىلىمي-تەحنيكالىق الەۋەتىن تولىق ءوز مەنشىگىنە الدى. ورتالىققا باعىنىشتى كۇيدەن ارىلىپ، الىس-جاقىن مەملەكەتتەرمەن تەڭ ارىپتەس رەتىندەگى ىنتىماقتاستىققا قول جەتكىزدى. ۇلتتىق رامىزدەر بەكىتىلىپ، ءتول تەڭگەمىز اينالىمعا شىقتى، اسكەر قۇرۋ، شەكارانى بەلگىلەۋ، سىرتقى ساياساتتى ايقىنداۋ سەكىلدى كۇردەلى ماسەلەلەر شەشىمىن تاپتى.
ودان بولەك، ءوزىنىڭ بىرەگەيلىگىن جوعالتا باستاعان حالىق ەس جيىپ، جوعىن تۇگەندەي باستادى، ءوزىنىڭ ءتول مادەنيەتىن تۇلەتىپ، ادەت-عۇرپىن، سالت-ساناسىن ۇلىقتاۋعا كوشتى، ءدىلىن، ءدىنىن تورگە وزدىردى، ءوز تىلىندە يمەنبەي سويلەۋگە، قازاقشا ويلاۋعا، قازاق بولۋعا مۇمكىندىك الدى. ۇلت رەتىندە ەڭسەسى كوتەرىلدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ ەڭ ۇلكەن سىيى دا – وسى، ياعني اتا-بابالارىمىزدىڭ سان عاسىرلاردان بەرگى ارمانىنىڭ جۇزەگە اسقانى بولدى.
بۇگىندە قازاقستان – الەمنىڭ 184 ەلىمەن ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس ورناتقان، حالىقارالىق ارەنادا ءوز ورنى بار دەربەس مەملەكەت. سوڭعى 30 جىلدا ميلليوننان استام ەتنيكالىق قازاق شەتەلدەن ەلگە ورالدى. تاۋەلسىزدىك قارساڭىندا ەلىمىزدەگى قازاقتاردىڭ ۇلەس سالماعى 40 پايىزعا دا جەتپەيتىن. ال بۇگىندە قازاقستان حالقىنىڭ 70،7 پايىزى – قازاقتار. بۇل دا – تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسى.
قورىتا ايتقاندا، تاۋەلسىزدىك – بىرەۋلەر ويلاعانداي، كوكتەن تۇسكەن سىي، وڭاي كەلگەن ولجا ەمەس. ول – ەڭ قاسيەتتى، قاستەرلى قۇندىلىق، ۇلتتىڭ ۇلى بايلىعى. ونى كوزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋ، مەملەكەتتىلىكتى، ىشكى تۇتاستىق پەن بەرەكە-بىرلىكتى ساقتاۋ – تاعدىرىن وسى ەلمەن، جەرمەن بايلانىستىرعان ءار ادامنىڭ پارىزى.