سىبايلاس جەمقورلىق — مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن تومەندەتەتىن، ەكونوميكالىق وسىمگە كەدەرگى كەلتىرەتىن جانە ازاماتتاردىڭ بيلىك ينستيتۋتتارىنا دەگەن سەنىمىن السىرەتەتىن الەۋمەتتىك قۇبىلىس.
وسىعان بايلانىستى سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ساياساتىنىڭ نەگىزگى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
سىبايلاس جەمقورلىقتىڭ قوعام دامۋىنا تيگىزەتىن كەرى اسەرى كوپ، ولارعا:
· مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ ءتيىمسىز جۇمسالۋى؛
· ەكونوميكالىق باسەكەلەستىكتىڭ بۇزىلۋى؛
· كولەڭكەلى ەكونوميكانىڭ كەڭەيۋى؛
· الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتىڭ ارتۋى؛
· مەملەكەتتىك شەشىمدەردىڭ ادىلدىگىنە كۇماننىڭ تۋىنداۋى فاكتورلارىن كەلتىرۋگە بولادى.
بۇل فاكتورلار قوعامنىڭ تۇراقتى دامۋىنا كەرى اسەر ەتىپ قانا قويماي، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتىنىڭ تومەندەۋىنە دە سەبەپ بولادى.
وسى فاكتورلاردى بولدىرماۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ساياساتى رەتىندە جۇيەلى شارالار كەشەنى قابىلدانعان. ولاردىڭ قاتارىندا:
1) «سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل تۋرالى» زاڭ – سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ساياساتتىڭ قۇقىقتىق نەگىزىن ايقىندايدى.
2) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتى – قۇقىقبۇزۋشىلىقتاردى انىقتاۋ، الدىن الۋ جانە جولىن كەسۋ بويىنشا ارنايى ۋاكىلەتتى قىزمەت جۇرگىزەدى.
3) مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ ادەپ كودەكسى – ادالدىق، اشىقتىق جانە جاۋاپكەرشىلىك قاعيداتتارىن نىعايتۋعا باعىتتالعان.
4) سيفرلاندىرۋ جانە اشىقتىق -«ەلەكتروندىق ۇكىمەت» پورتالدارى؛ ونلاين مەملەكەتتىك قىزمەتتەر؛ اشىق بيۋدجەتتەر؛ مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلاردىڭ تولىق جاريالىلىعى.
5) الدىن الۋ جانە اعارتۋ جۇمىستارى - «ادالدىق الاڭدارى»، «پاراسات جولى» جوبالارى، مەكتەپتەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى ادالدىق ساباقتارى، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى تاربيە بەرۋ، ادالدىق پەن جاۋاپكەرشىلىك قۇندىلىقتارىن نىعايتۋ.
اتالاعان شارالار مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتۋگە، جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن ازايتۋعا جانە ازاماتتاردىڭ مەملەكەتكە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان.
سونىمەن بىرگە، سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەس تەك مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ ورتاق مىندەتى ەكەنى انىق. مەملەكەتتىڭ ءاربىر ازاماتى:
- زاڭسىز ارەكەتتەر تۋرالى اقپاراتتاندىرۋعا؛
- قۇقىقتىق مادەنيەتىن ارتتىرۋعا؛
- مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتۋدەگى اشىقتىقتى تالاپ ەتۋگە؛
- جەمقورلىققا توزبەۋشىلىك قاعيداتىن ۇستانۋعا مىندەتتى.
سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس — قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇراقتى دامۋى ءۇشىن نەگىزگى فاكتورلاردىڭ ءبىرى. مەملەكەت تاراپىنان قابىلدانىپ جاتقان جۇيەلى شارالار جانە قوعامنىڭ بەلسەندى قاتىسۋى عانا ءتيىمدى ناتيجەگە جەتكىزەدى.
ءاربىر ازاماتتىڭ ادالدىقتى ومىرلىك قاعيدات رەتىندە ۇستانۋى — جەمقورلىقسىز قوعام قۇرۋدىڭ باستى العىشارتى. ادالدىق، ادىلدىك جانە اشىقتىق — جاڭا قازاقستاننىڭ نەگىزگى قۇندىلىقتارى.
الماتى بولىمشەلىك كولىكتەگى سانيتاريالىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى ك.دجۋبانىشيەۆا