الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ بوستاندىق جانە المالى اۋداندارى تۇرعىندارىنىڭ ينفراقۇرىلىمدىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەسىن شەشۋ بارىسىمەن تانىستى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ بوستاندىق جانە المالى اۋداندارىن جوسپارلى ارالاۋ بارىسىندا الەۋمەتتىك جانە ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى، ونىڭ ىشىندە سۋمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىن سالۋ، مەكتەپتەردى جوندەۋ، قوعامدىق كەڭىستىكتەردى كوركەيتۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋ بارىسىمەن تانىستى.
بوستاندىق اۋدانى ماركوۆ كوشەسىندەگى جاڭارتىلىپ جاتقان ۇزىندىعى 1،2 كم قۇبىر قالا اكىمىنىڭ نازارىنا ىلىككەن وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى. بۇل جەلى 50ء-شى جىلداردىڭ سوڭىندا پايدالانۋعا بەرىلگەن، ءقازىر ابدەن توزىپ، ىستەن شىعىپ، سۋمەن قامتۋدا سىر بەرىپ وتىر. بىلتىر باستالعان جۇمىس مەردىگەردىڭ كەسىرىنەن كەشىكتىرىلدى، سونىڭ سالدارىنان ونى جاۋاپسىز جەتكىزۋشى دەپ تانۋ تۋرالى تالاپ قويىلدى. بۇدان باسقا، قالا قۇرىلىسىن باقىلاۋ باسقارماسى مەگاپوليس باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن كومپانيا الدىنداعى مىندەتتەنىڭ ورىندالۋىن تەكسەرەدى.
ەربولات دوسايەۆ نىساندى تەزىرەك پايدالانۋعا بەرۋدى جانە قازۋ ورنىندا اسفالت توسەمدى قالپىنا كەلتىرۋدى تاپسىردى. جاڭارتىلعان قۇبىر 43 كوپپاتەرلى تۇرعىن ءۇيدى جانە اۋداننىڭ 6 اكىمشىلىك عيماراتىن ساپالى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
المالى اۋدانىنداعى ۆولحوۆسكايا كوشەسىندە ورنالاسقان سۋمەن قامتۋ ستانسياسىنىڭ دا جاعداي ءماز ەمەس. 32 جىلدان استام ۋاقىت بويى جوندەلمەگەن نىسان اپات مەن سۋمەن قامتۋداعى ۇزىلىسكە سەبەپ. ماسەلەنى تۇبەگەيلى شەشۋ ءۇشىن قالا باسشىسى ستانسيانى جابدىقتى اۋىستىرۋمەن جانە عيماراتتى جوندەۋمەن قايتا قۇرۋدى تاپسىردى. اپاتتىق-قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىن وسى جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا باستاۋ جوسپارلانعان. قايتا قۇرۋ 4 كوپقاباتتى ءۇيدىڭ 500-دەن استام تۇرعىنىن تۇراقتى ءارى ساپالى سۋمەن قامتاماسىز ەتەدى. ايتا كەتەيىك، اۋداندا ايتييەۆ پەن تولە بي كوشەسىنىڭ بويىنداعى اپاتتى جاعدايداعى ەكى سورعى ستانسياسى قالپىنا كەلتىرىلدى.
قالادا ءبىلىم بەرۋ نىساندارىنا كۇردەلى جوندەۋ جانە سەيسميكالىق كۇشەيتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە، ونىڭ ىشىندە 30 جىل بۇرىن سالىنعان №70 مەكتەپ بار. 2022 جىلى جوندەۋ جۇمىستارى باستالدى، ءبىراق مەردىگەر مەرزىمدى بۇزدى. سول ءۇشىن وعان ايىپپۇل سالىندى. ەربولات دوسايەۆ ىشكى ارلەۋدىڭ كەمشىلىكتەرىنە زەر سالىپ، مەكتەپتى جابدىقتاۋعا ەرەكشە نازار اۋدارۋدى، كىرەبەرىستەگى نوسەر سۋىن بۇرۋدى، سونداي-اق جاڭا وقۋ جىلى باستالعانعا دەيىن بارلىق جۇمىستى اياقتاۋدى تاپسىردى.
بۇعان دەيىن حابارلانعانداي، سايران سۋ قويماسىنىڭ اۋماعىن اۋقىمدى اباتتاندىرۋ جالعاسۋدا. قالا اكىمىنە ەسكىرگەن كونسترۋكسيالار مەن ساۋلەت نىساندارىن ءسۇرۋ جۇمىستارى اياقتالعانى تۋرالى باياندالدى. جوبا اياسىندا دەمالىس ايماقتارىن قۇرۋدى كوزدەلگەن، مۇندا العاش رەت ەكى جاعالاۋدى بايلانىستىراتىن پونتوندى وتكەلدەر ورناتىلىپ، لوتوس وتىرعىزىلادى. كوگالداندىرۋعا جانە قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. جاڭارتىلعان جاعالاۋ قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ءۇشىن دەمالىس ورتالىعىنا اينالادى.
سونداي-اق، المالى اۋدانىندا تۇرعىنداردىڭ وتىنىشىمەن توزىعى جەتكەن نىسانداردىڭ ورنىنا سەيفۋللين داڭعىلى مەن مامەتوۆا كوشەسىنىڭ قيىلىسىندا اۋدانى 0،3 گا جاڭا سكۆەر سالىنادى. مەگاپوليس باسشىسى الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىك اياسىندا ينۆەستور ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلاتىن جوبانى قاراپ شىقتى. جۇمىس بيىل قازان ايىندا باستالماق.
ۇزاق ۋاقىت قاراۋسىز قالعان قالالىق كەڭىستىكتەردىڭ دە ەكىنشى تىنىسى اشىلادى. مىسالى، اباي داڭعىلىنىڭ بويىنداعى تۇرعىت ءوزال كوشەسىنەن مۇقانوۆ كوشەسىنە دەيىنگى ءبولۋ جولاعىندا جوندەۋ جۇمىستارى 15 جىل بۇرىن جۇرگىزىلگەن. «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» جوباسى بويىنشا مۇندا جارىقتاندىرۋ جۇيەسى، جاياۋ جۇرگىنشىلەر ايماعى جاڭارتىلىپ، سۋارۋ جۇيەسى ورناتىلادى. جوبا وسى جىلدىڭ كۇزىندە جۇزەگە اسپاق. ەربولات دوسايەۆ قالا تۇرعىندارى ءۇشىن قولايلى جاعداي جاساۋ ءۇشىن ساپالى ماتەريالدار مەن كوشە جيھازدارىن پايدالانۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.
سونىمەن قاتار، «حالىق قاتىساتىن بيۋدجەت» بويىنشا مامەتوۆا كوشەسى، 29/41 مەكەنجايى بويىنشا اۋلا جوندەلدى. قالا باسشىسى اۋماقتى ارالاپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ كوركەيتۋ جانە جايلى قالا ورتاسىن قۇرۋ جوبالارىنا قاتىسۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. ايتپاقشى، بۇل اۋلا 60 جىلعا جۋىق ۋاقىت بويى مۇنداي جوندەۋ كورمەگەن.
ساپار بارىسىندا الماتى اكىمى سەيسمولوگيالىق باقىلاۋ مەن زەرتتەۋدىڭ ۇلتتىق عىلىمي ورتالىعىنا، №14 جاڭعىرتىلعان كىتاپحاناعا، ينكليۋزيۆتى ءبىلىم الۋ ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان الماتى تەحنولوگيالار جانە فلوريستيكا كوللەدجىنە باردى.