ءاليحان سمايىلوۆ قىتايلىق كومپانيالاردى ق ر مەن قحر اراسىنداعى ەكونوميكالىق كووپەراسيانى دامىتۋعا قاتىسۋعا شاقىردى
ق ر پرەمەر-مينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ قاتىسۋشى ەل دەلەگاسياسىنىڭ باسشىسى رەتىندە شانحايدا وتكەن قىتايدىڭ 6-شى حالىقارالىق يمپورتتىق كورمەسىنىڭ (قحيك) رەسمي اشىلۋ سالتاناتىندا ءسوز سويلەدى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
ۇكىمەت باسشىسى قازىرگى تاڭدا بۇل اۋقىمدى كورمە جىل سايىن الەمنىڭ 130-دان استام ەلىنىڭ وكىلدەرى قاتىساتىن جاھاندىق ىسكەرلىك الاڭعا اينالعانىن اتاپ ءوتتى.
«ەلىمىزدىڭ كورمەگە مارتەبەلى قوناق رەتىندە قاتىسۋى قازاقستان-قىتاي قارىم-قاتىناستارىنىڭ جاڭا كەزەڭى اياسىندا ءوتىپ وتىر. كەزەكتى 30 جىلدىق سيكلدە ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ ەكونوميكالىق كووپەراسيا اياسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلى ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن بولادى. وسى تۇرعىدا ءبىز ۇلكەن مۇمكىندىكتەردى كورىپ وتىرمىز»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
پرەمەر-مينيستر بولاشاقتا بىرلەسكەن كاسىپورىنداردىڭ ءونىم كولەمى مەن تاۋار اينالىمىنداعى ۇلەسى ارتا تۇسەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
«وسىعان بايلانىستى، ءبىز بارلىق مۇددەلى قىتايلىق كاسىپورىنداردى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە شاقىرامىز. قازاقستان ۇكىمەتى قاجەتتى قولداۋ كورسەتۋگەجانە بىرلەسكەن جۇمىس ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساۋعا دايىن»، — دەپ اتاپ ءوتتى ۇكىمەت باسشىسى.
ءاليحان سمايىلوۆ اتاپ وتكەندەي، قازىرگى گەوساياسي احۋال جاعدايىندا ەلدەرىمىزدىڭ تۇراقتى ەكونوميكالىق دامۋى ءۇشىن كۇش-جىگەرىمىزدى بىرىكتىرۋ بۇرىنعىدان دا زور ماڭىزعا يە بولماق.
ول قازاقستان، باسقا ەلدەر سياقتى، الەمدىك ەكونوميكانىڭ الدىندا تۇرعان سىن-قاتەرلەردىڭ سالدارىن سەزىنەتىنىن ايتتى. ولاردىڭ ىشىندە ساۋدا كەدەرگىلەرى، وندىرىستىك تىزبەكتەردىڭ ءۇزىلۋى جانە قارجىلىق تۇراقسىزدىق بار.
«ءبىز سەرىكتەستەرمەن بىرلەسىپ، بولاشاقتا جاھاندىق قاۋىپتەردىڭ اسەرىن بارىنشا ازايتۋعا قابىلەتتى ەكونوميكالىق كووپەراسيانىڭ پراكتيكالىق مەحانيزمدەرىن ازىرلەۋگە جانە ىسكە اسىرۋعا دايىنبىز»، — دەپ اتاپ ءوتتى ۇكىمەت باسشىسى.
بۇل تۇرعىدا ءاليحان سمايىلوۆ ساۋدا مەن ترانسشەكارالىق ەلەكتروندىق كوممەرسيانى دامىتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساۋ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، 10 جىل ىشىندە قىتايدىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» بويىندا ورنالاسقان ەلدەرمەن تاۋار اينالىمىنىڭ جالپى كولەمى $19،5 ترلن-عا، ال ينۆەستيسيالاردىڭ جيىنتىق كولەمى – $380 ملرد-قا جەتكەن.
«ورتالىق ازيا ءوڭىرىنىڭ قىتايمەن ساۋدا كولەمى دە قارقىندى ءوسىپ كەلەدى. وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا بۇل كورسەتكىش $70 ملرد-قا جەتتى، ونىڭ 45ء-ى قازاقستانعا تيەسىلى. وسى سەرپىندى ساقتاۋ جانە 2030 جىلعا قاراي تاۋار اينالىمىن ءبىزدىڭ ونىمدەر $100 ملرد-قا دەيىن جەتكىزۋ ءۇشىن قاجەتتى جاعدايلار بار دەپ سانايمىز»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل رەتتە ساۋدا نومەنكلاتۋراسىن كەڭەيتۋ ارقىلى ەكسپورتتى ۇلعايتۋ ماڭىزدى. سونداي-اق اكىمشىلىك راسىمدەردى، ونىڭ ىشىندە سيفرلاندىرۋ پروسەستەرىن قولدانا وتىرىپ، جەڭىلدەتۋ قاجەت.
ءاليحان سمايىلوۆ ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن قازاقستان ءوزارا ەلەكتروندىق الاڭداردى كەڭىنەن پايدالانۋعا جانە بۇكىل ەۋرازيا كەڭىستىگىندە ءونىمدى بىرلەسىپ جىلجىتۋعا مۇددەلى ەكەنىنە اۋداردى.
«بىزدە وسى باعىتتا تابىستى كەيستەر بار. ءبىز «Alibaba Group» كومپانياسىمەن تىعىز جۇمىس ىستەپ كەلەمىز، وسى جىلدىڭ مامىر ايىندا «JD.com» پلاتفورماسىندا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق پاۆيلونى ىسكە قوسىلدى. لوگيستيكانى ءوزارا ءتيىمدى نەگىزدە وڭتايلاندىرۋ ءۇشىن ءبىز قازاقستاندا بوند قويمالارىنىڭ قۇرىلىسىن دامىتۋعا دايىنبىز»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ دە ماڭىزدى باعىت. قازاقستان الەمدەگى ەڭ ءىرى بيداي مەن ۇن وندىرۋشىلەردىڭ العاشقى وندىعىنا كىرەدى. بۇگىندە قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق تازا مايلى داقىلدارى، ەت جانە باسقا دا ونىمدەرى قىتايعا ەكسپورتتالۋدا.
«قازاقستان اگرارلىق سالاداعى ناقتى جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا، ايماقتىق ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن نىعايتۋعا جانە ازىق-تۇلىك دامۋ باعدارلامالارىن قابىلداۋعا دايىن»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى گەوساياسي جاعدايدا ساۋدانى دامىتۋ جاڭا جانە ستاندارتتان تىس تاسىلدەردى قاجەت ەتەدى. سوندىقتان كولىك-لوگيستيكالىق بايلانىستاردى دامىتۋ ماڭىزدى.
قازاقستان بۇگىندە ەۋرازيا كونتينەنتىن ازيا-تىنىق مۇحيتى وڭىرىمەن بايلانىستىراتىن نەگىزگى بۋىنعا اينالا وتىرىپ، وڭىرلىك كولىك-لوگيستيكالىق حاب رەتىندە ماڭىزدى ستراتەگيالىق ءرول اتقارىپ وتىر.
«ءقازىر قىتايدان ەۋروپاعا باعىت العان بارلىق قۇرلىقتىق-ترانزيتتىك تاسىمالداردىڭ 85%-عا جۋىعى قازاقستانعا تيەسىلى»، — دەپ اتاپ كورسەتتى ءاليحان سمايىلوۆ.
ول قازاقستان قىتايمەن بىرلەسىپ «باتىس ەۋروپا – باتىس جۇڭگو» حالىقارالىق ترانزيتتىك ءاۆتودالىزى، ليانيۋنگان پورتىنداعى لوگيستيكالىق ورتالىعى، «قورعاس» حالىقارالىق شەكارا ماڭى ساۋدا ورتالىعى، «قورعاس – شىعىس قاقپاسى» ايماعىنداعى بىرلەسكەن قۇرعاق پورت، «جۇڭگو – قازاقستان – تۇرىكمەنستان – يران» جاڭا تەمىرجول ءدالىزى سياقتى ءىرى ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى ىسكە اسىرىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
«كونتەينەرلىك تاسىمالداردى “جۇڭگو – ەۋروپا” باعىتى بويىنشا ودان ارى ۇلعايتۋ ءۇشىن ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن بەلسەندى پايدالانۋدى ۇسىنامىز. بۇل تاۋار تاسىمالداۋ ۋاقىتىن ەكى ەسەگە قىسقارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
سونىمەن قاتار سيان قالاسىندا جانە گرۋزيانىڭ پوتي پورتىندا قازاقستاندىق تەرمينالداردىڭ قۇرىلىسى قارقىندى ءجۇرىپ جاتىر. قازاقستان-قىتاي شەكاراسىندا 3ء-شى تەمىرجول وتكىزۋ پۋنكتىن، «باقتى» جانە «قالجات» وتكەلدەرىندە «قۇرعاق پورتتاردى»، اقتاۋدا كونتەينەرلىك حاب سالۋ جانە ورتا ءدالىز بويىندا قارا تەڭىزدەگى پورت قۋاتتارىن كەڭەيتۋ كوزدەلگەن.
«قىتايلىق كولىك كومپانيالارىن اتالعان جوبالارعا قاتىسۋعا، ال كولىك-لوگيستيكالىق وپەراتورلاردى قازاقستانداعى ترانسشەكارالىق كولىك ينفراقۇرىلىمىن بەلسەندى قولدانۋعا شاقىرامىز»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ءسوز سوڭىندا پرەمەر-مينيستر بيىل شانحاي كورمەسىنە قازاقستاننىڭ 30-دان اسا ءوندىرۋشىسى قاتىسىپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى، كورمەنىڭ Made in Kazakhstan برەندى مەن جوعارى ساپالى تاۋارلاردى ءارى قاراي اۋقىمدى جۇڭگو نارىعىنا شىعارۋعا سەپتىگىن تيگىزەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
«وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، بارشاڭىزدى قازاقستاننىڭ پاۆيلوندارىنا شاقىرامىن. وندا ءبىز ءتۇرلى سالالارداعى ەلىمىزدىڭ وزىق جەتىستىكتەرىن ۇسىنىپ وتىرمىز»، — دەپ قورىتىندىلادى ۇكىمەت باسشىسى.
جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا اۆستراليا ۇكىمەت باسشىسى ەنتوني البانەزە، سەربيا پرەمەر-مينيسترى – انا برنابيچ، قحر مەملەكەتتىك كەڭەسىنىڭ پرەمەرى لي سيان جانە كۋبا ۇكىمپت باسشىسى مانۋەل ماررەرو كرۋس، يراننىڭ ءبىرىنشى ۆيسە-پرەزيدەنتى موحامماد موحبەر قاتىستى.