29 تامىزدا سەمەي يادرولىق پوليگونى جابىلعانىنا 31 جىل تولادى. كەڭەس زامانىندا وندا قازاقستان اۋماعىنىڭ بۇكىل شىعىس بولىگىنىڭ رادياسيالىق لاستانۋىنا اكەپ سوققان جۇزدەگەن سىناقتار وتكىزىلدى. وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتى الاڭىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ «نيەۆادا-سەمەي» جاستار ۇيىمىنىڭ باسشىسى گۇلجانات تانابەكوۆانىڭ قاتىسۋىمەن بريفينگ ءوتتى، دەپ حزابارلايدى اlmaty-akshamy.kz الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ.
گ. تانابەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، سەمەي يادرولىق پوليگونىنىڭ جابىلۋى قازاقستان حالقى كوپتەن كۇتكەن تاعدىرلى شەشىم بولدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەمدىك تاريحتا ولىمگە اكەلەتىن يادرولىق پوليگوندى جاۋىپ، وعان تيەسىلى جاپپاي قىرىپ-جويۋ قارۋىنان ءوز ەركىمەن باس تارتقان ءبىرىنشى ەل بولدى.
«29 تامىز – قازاقستان رەسپۋبليكاسى، الەمدىك قاۋىمداستىق جانە جاھاندىق انتيادرولىق قوزعالىس ءۇشىن تاريحي كۇن. بۇل كۇنى 1991 جىلى تۇڭعىش پرەزيدەنت نيەۆادا پوليگونىنان كەيىن قۋاتى جونىنەن الەمدە ەكىنشى ورىن الاتىن «سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونىن جابۋ تۋرالى» جارلىققا قول قويدى. ال ەلىمىزدىڭ ۇسىنىسى بويىنشا 2009 جىلى بۇۇ باس اسسامبلەياسى بۇل كۇندى حالىقارالىق يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىل كۇنى دەپ جاريالادى»، - دەپ حابارلادى وكق سپيكەرى.
قازاقستان سەمەي يادرولىق پوليگونىن جاۋىپ قانا قويماي، الەمدەگى قۋاتى بويىنشا ءتورتىنشى يادرولىق ارسەنالدان ءوز ەركىمەن باس تارتتى. ءبىزدىڭ ەلىمىز يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ ۇلكەن قاۋىپسىزدىك پەن ەكونوميكالىق وركەندەۋگە، شەتەلدىك ينۆەستيسيالاردىڭ كەلۋىنە اكەلۋى مۇمكىن ەكەنىن ءوزىنىڭ ۇلگىسىمەن دالەلدەدى.
«ءبىزدىڭ جاستارىمىز بەيبىتشىلىك ەستافەتاسىن قولدارىنا الىپ، يادرولىق قارۋمەن جانە ەكولوگيالىق پروبلەمالارمەن كۇرەستە جاڭا كەزەڭدى باستاپ جاتىر. ەكولوگيالىق ماسەلەلەر ءقازىر ەڭ وزەكتى ماسەلەگە اينالعانىنا سەنىمدىمىز. ءبىزدىڭ ۇيىمنىڭ ماقساتى – يادرولىق قارۋدى سىناۋ سالدارىنا بايلانىستى ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن بۇكىل قازاقستان جاستارىن بىرىكتىرۋ. سەمەي پوليگونى تۋرالى كوپتەگەن كىتاپتار مەن عىلىمي باسىلىمدار جازىلدى، ءبىراق، سوعان قاراماستان، پوليگوننىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى جەتكىلىكتى زەرتتەلمەگەن»، - دەيدى گ. تانابەكوۆا.
«نيەۆادا – سەمەي» جاستار ۇيىمىنىڭ مىندەتتەرى تىزىمىندە يادروسىز تۇراقتى الەمدى قالىپتاستىرۋ، جاستار اراسىندا بىتىمگەرشىلىك باستامالاردى ناسيحاتتاۋ قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.ءا. نازاربايەۆ – اتوم جوباسى مەن «XXI عاسىر: سوعىسسىز الەم» مانيفەسى، سونداي-اق «نيەۆادا-سەمەي» حالىقارالىق انتيادرولىق قوزعالىسىنىڭ ماقساتتارى مەن مىندەتتەرى، عىلىمي جوبالاردى دايىنداۋ، ت.ب. بار.
«ايتا كەتسەك، ءبىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەت رادياسيالىق قاۋىپسىزدىككە قاتىستى ماسەلەلەردى شەشۋدە كوشباسشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ءبىز كوپتەگەن عىلىمي جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ جاتىرمىز. مىسالى، ماري سكلودوۆسكايا كيۋري اتىنداعى رادياسيالىق ەكولوگيا زەرتحاناسى، اتوم يادروسى جانە يادرولىق پروسەستەر زەرتحاناسى جانە قورشاعان ورتا پروبلەمالارى ينستيتۋتى قورشاعان ورتانىڭ راديواكتيۆتى لاستانۋىن، جەردى زەرتتەۋگە بايلانىستى كانديداتتىق جانە كانديداتتىق ديسسەرتاسيالاردى ورىندايدى. دەگراداسيا، رادياسيانىڭ جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر الەمىنە اسەر ەتۋ ەرەكشەلىكتەرىن انىقتايدى»، - دەدى گ. تانابەكوۆا.