الماتىدا باۋم توعايىن كورىكتەندىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعى ءتۇسىندىرىلدى
الماتى قالاسى اكىمدىگى ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن، عىلىمي ۇيىمدارمەن جانە قوعام وكىلدەرىمەن بىرلەسىپ، باۋم توعايىن ساقتاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ جانە كوركەيتۋ بويىنشا كەزەڭ-كەزەڭىمەن جۇمىس جۇرگىزىپ كەلەدى. جوبانىڭ باستى ماقساتى – توعايدىڭ تابيعي كەلبەتىن ساقتاۋ، جاسىل جەلەكتى نىعايتۋ جانە ەكوجۇيەگە بارىنشا از اسەر ەتە وتىرىپ، تۇرعىندارعا ءقاۋىپسىز ءارى جايلى دەمالىسقا جاعداي جاساۋ، - دەپ حابارلايدى Aqshamnews.kz.
بۇل تۋرالى الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن باسپا ءسوز ءماسليحاتىندا ءتيىستى باسقارمالار مەن ۇيىم وكىلدەرى باياندادى.
باۋم توعايى – ەرەكشە قورعالاتىن تابيعي اۋماق. مۇندا مەملەكەتتىك ورمان قورىنا كىرەتىن 104 429 اعاش جانە 5 081 بۇتا وسەدى. بارلىق جۇمىس ەكولوگيالىق تالاپتار مەن عىلىمي ينستيتۋتتاردىڭ ۇسىنىمدارىنا ساي جۇرگىزىلىپ وتىر.
«باۋم توعايىن اباتتاندىرۋ جوباسىنىڭ باستى ماقساتى – ونىڭ مارتەبەسىن، ياعني قالانىڭ باستى تابيعي نىسانى رەتىندەگى ءرولىن قايتا جاڭعىرتۋ. ءبىز تۇرعىنداردىڭ ەكولوگيالىق مادەنيەتىن ارتتىرۋ ءۇشىن تابيعي ورتاعا بارىنشا از ارالاسۋ قاعيداتىن ۇستانامىز. ەڭ الدىمەن، ادامدارعا ءقاۋىپسىز ءارى ىڭعايلى جاعداي جاساۋ كوزدەلگەن. ءقازىر توعاي اۋماعى قاراۋسىز كۇيدە: جارىق تا، بەينەباقىلاۋ دا جوق. مۇنىڭ ءبارى جوبادا قاراستىرىلعان جانە جاقىن ارادا ورناتىلادى. جوبا تولىعىمەن جەكە قاراجات ەسەبىنەن جۇزەگە اسىپ جاتىر، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قاراجات جۇمسالعان جوق»، – دەدى الماتى قالاسى قوعامدىق كەڭىستىكتەردى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى باتىرحان سۇلەيمەنوۆ.
جوبا اياسىندا اعاشتاردى كەسۋ جوسپارلانباعان. تەك اپاتتى، قۋراعان جانە ءقاۋىپتى اعاشتار سانيتارلىق ماقساتتا كەسىلەدى. ول ورمان پاتولوگياسى ماماندارىنىڭ قورىتىندىسى نەگىزىندە ىسكە اسادى. سونىمەن قاتار جاسىل قوردى جاڭارتۋ باعدارلاماسى قولعا الىنعان: 2023 جىلدان بەرى 2 مىڭنان استام كوشەت وتىرعىزىلدى، ال اباتتاندىرۋ اياسىندا تاعى 1000 اعاش ەگۋ جوسپارلانىپ وتىر.
«قازىرگى تاڭدا باۋم توعايىنداعى بارلىق جۇمىس جەر بەدەرىنە جانە اعاشتاردىڭ تامىر جۇيەسىنە زيان كەلتىرمەي جۇرگىزىلىپ جاتىر. ءبىز اعاشتىڭ تامىر جۇيەسىنە وتە مۇقيات قارايمىز. سول سەبەپتى سەمەنت-بەتون ونىمدەرىن، جيەكتاستاردى پايدالانۋدان باس تارتتىق. جوبا اياسىندا بىردە-بىر اعاش كەسىلمەيدى جانە بۇگىنگە دەيىن كەسىلگەن جوق. كەرىسىنشە، تاعى مىڭنان استام اعاش ەگۋ كوزدەلگەن»، – دەدى باتىرحان سۇلەيمەنوۆ.
25-26 قازان ارالىعىنداعى تۇندە «مەدەۋ» ساياباعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى زاڭسىز اعاش كەسۋ فاكتىسىن انىقتادى: 5 اعاش (ۇيەڭكى جانە قاراعان) كەسىلىپ، 11 اعاش (ۇساق جاپىراقتى جوكە) وتالعان. وقيعا ورنىنان ەكى قول اراسى مەن ءبىر بەنزينمەن جۇمىس ىستەيتىن ارا تابىلدى. 24 قازاندا بۇل اعاشتاردا زاقىم بولماعانى تىركەلگەن. كەزەكشى ينسپەكتور ەكولوگيالىق پوليسياعا ارىز ءتۇسىردى.
سونداي-اق، 25 قازاندا ءبىر اعاشتى قاساقانا ورتەۋ فاكتىسى تىركەلدى، ونى «سك بارلاس قۇرىلىس» مەردىگەر كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى دەر كەزىندە ءسوندىردى.
جوبا دەمەۋشىسى مەن مەردىگەر ۇيىم اعاش كەسۋ جۇمىستارىنا قاتىسى جوق ەكەنىن مالىمدەپ، ەكولوگيالىق پوليسياعا جەكە ارىز بەردى. كومپانيا شاعىن ساۋلەتتىك نىسانداردى تەك جاسىل جەلەك جوق جەرلەردە ورناتىپ جاتىر.
بولاشاقتا مۇنداي قۇقىقبۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا توعاي اۋماعىندا پاترۋلدەۋ كۇشەيتىلەدى، قوسىمشا بەينەباقىلاۋ كامەرالارى ورناتىلادى، ال تۇرعىندارمەن ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن ۋچاسكەلىك پوليسيا ينسپەكتورى تارتىلادى.
اباتتاندىرۋ جۇمىستارىنىڭ نەگىزگى ماقساتى – تابيعي ەكوجۇيەنى قالپىنا كەلتىرۋ، قاۋىپسىزدىكتى ارتتىرۋ جانە تۇرعىندارعا جايلى دەمالىس ورتاسىن قۇرۋ. جۇمىستاردىڭ كوپ بولىگى قولمەن، اۋىر تەحنيكا مەن بەتون جابىندارىن قولدانباي، ورمان جاعىندا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر.
اۋماقتا ءقاۋىپسىز ەكوسوقپاقتار، تىنىش دەمالىس ايماقتارى، بالالار الاڭدارى، جارىقتاندىرۋ، بەينەباقىلاۋ جۇيەسى جانە پوليسيا بەكەتتەرى پايدا بولادى. اسىرەسە، تابيعي درەناج جۇيەسىن قالپىنا كەلتىرۋگە باسا نازار اۋدارىلعان: ارىقتار قۇرىلىس ماقساتىندا ەمەس، اعاشتاردىڭ ءدىڭىن سۋ باسۋدان قورعاۋ ءۇشىن پايدالانىلادى.
«78 دانا 360° بۇرىشتا شولۋ جاسايتىن كامەرا ورناتۋ كوزدەلگەن»، – دەدى Bazis-A Corp كومپانياسىنىڭ ۆيسە-پرەزيدەنتى، جوبانىڭ كۋراتورى عالىم تىلەمىسوۆ.
بارلىق شەشىم قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى مەن ورمان عىلىمي-يننوۆاسيالىق ينستيتۋتىنىڭ زەرتتەۋلەرى نەگىزىندە قابىلدانادى. جوبا دەمەۋشىلىك قارجى ەسەبىنەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر، ال اعاش وتىرعىزۋ جۇمىستارى ەرىكتىلەر مەن دەمەۋشىلەردىڭ قولداۋىمەن جۇرگىزىلەدى.
جۇمىس 2025 جىلى كۇزدە باستالىپ، 2026 جىلى مامىردا اياقتالادى. توعايدىڭ جاعدايىن تۇراقتى تۇردە «مەدەۋ» تابيعي ساياباعىنىڭ قىزمەتكەرلەرى باقىلايدى. قالا بيلىگى تۇرعىندارمەن جانە باق-پەن اشىق ديالوگتى جالعاستىرىپ، بارلىق شەشىمنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر.
باۋم توعايى تابيعي اۋماق مارتەبەسىن ساقتاپ قالادى. نەگىزگى باسىمدىق – ونىڭ بىرەگەي ەكوجۇيەسىن قورعاۋ، قاۋىپسىزدىكتى ارتتىرۋ جانە قالا تۇرعىندارى ءۇشىن زاماناۋي، قولايلى ءارى ەكولوگيالىق كەڭىستىك قالىپتاستىرۋ.
«بىزدە تۇراقتى تۇردە 8 ينسپەكتوردان قۇرالعان كەزەكشى توپ جۇمىس ىستەيدى. ولار جۇمىس كۇندەرى ساعات 8:30-دان 18:00-گە دەيىن اۋماقتا بولادى. دەمالىس كۇندەرى دە كەزەكشى ينسپەكتورلار كەزەكشىلىك اتقارادى»، – دەدى «مەدەۋ» مەملەكەتتىك وڭىرلىك تابيعي ساياباعى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، باس ورمانشى ۇزاق مىقىتانوۆ.
الماتى اكىمدىگى قالا تۇرعىندارىن تابيعي اۋماقتاردى ايالاپ ۇستاۋعا شاقىرادى جانە جاسىل جەلەكتى زاقىمداۋ دەرەكتەرى زاڭ اياسىندا قاتاڭ تۇردە قارالاتىنىن حابارلايدى.