كۇن ىستىق. وسىناۋ اپتاپتا اڭقامىز كەۋىپ، ءشول قىساتىنى زاڭدىلىق. بايقاساڭىز، اسىرەسە ەرلەر جاعى توڭازىتقىشقا كۇنى-تۇنى سۋ قويىپ جاتادى. سالقىنداپ تۇرسىن دەپ. اپتاپ ىستىقتا سىرتتان كىرە سالا ءبىرىنشى سول سۋعا ۇمتىلادى. ءسىمىرىپ سالىپ، «ءشولىمنىڭ قانباي تۇرعانى-اي» دەپ ىدىستى تاعى توڭكەرە ىشەدى. بۇل مۇلدەم دۇرىس ەمەس دەيدى ماماندار.
دارىگەرلەر ىستىق 40°C-قا جەتكەندە وتە سالقىن سۋدى ىشپەۋ كەرەك ەكەنىن ايتادى. ويتكەنى كىشكەنتاي قان تامىرلارىمىز تارىلىپ، جارىلىپ كەتۋى مۇمكىن. سودان ادام ينسۋلت الادى. سىرتتان كەلگەندە بىردەن سۋىق سۋعا جۇگىرمەي، وتىرىپ ءسال تىنىستاپ العان ابزال. سوسىن بارىپ، سۋىق ەمەس، جىلى سۋ ءىشۋ كەرەك. ونىڭ ءوزىن ءسىمىرىپ سالماي، باياۋ ىشكەن دۇرىس ەكەن.
سالقىن سۋ دەنە تەمپەراتۋراسىن ءتۇسىرىپ قانا قويماي، كومەكەي، جۇتقىنشاقتى تىتىركەندىرەدى. سالدارىنان وكپە، تىنىس جولدارىنا سۋىق ءتيىپ، قابىندىرۋى مۇمكىن. كوپ مولشەردەگى سالقىن سۋ اسقازانعا تۇسكەننەن كەيىن اسقازان شىرىشتى قاباتىنداعى قان تامىرلارىن جيىرادى. بۇل اسقازانداعى فەرمەنتتەردىڭ ارەكەتتەسۋىن السىرەتىپ، اس قورىتۋ بارىسىن قيىنداتادى. اسقازاندى وتتەگى مەن قان جەتىسپەۋشىلىگىنە شالدىقتىرىپ، قابىندىرادى.
سىرتتان تەرلەپ-تەپشىپ كەلگەن ادامنىڭ ەنتىگىن دە باسپاستان بىردەن دۋشقا جۇگىرەتىنى نەمەسە اياعىن جۋۋعا ۇمتىلاتىنى بار. جۋىنار الدىندا كەم دەگەندە 30 مينۋت كۇتكەن ابزال.
كۇن ىستىق بولعان سوڭ، كوشەدەن سۋ تولى قۇتى ۇستاعان ادامداردى ءجيى كورەتىنىمىز زاڭدىلىق. ءبىراق تۇرەگەلىپ تۇرىپ، ءجۇرىپ بارا جاتىپ سۋ ءىشۋ دە زيان ەكەندىگى عىلىمي تۇرعىدا دالەدەنگەن. ياعني ءبىزدىڭ وتىرعان نە تۇرعان، بولماسا باسقا ءبىر ارەكەتتەگى قالپىمىزدا اسقازان دا دەنەمەن بىردەي وزگەرىستە بولادى. سوندا اسقازان ادامنىڭ قوزعالىسىنا قاراي جيىرىلىپ، سوزىلىپ تۇرادى دەگەن ءسوز. دەمەك تۇرەگەلىپ تۇرىپ ىشكەن سۋ اسقازاندا قورىتىلماستان توتەلەي ىشەك جولدارىنا وتەدى. ال قورىتىلماعان سۋدان اعزامىز ەش قۇنار الا المايتىنى بەلگىلى. سوندىقتان اسقازاندا ايالداپ، قورىتىلعان، ميكروبتارى جويىلعان سۋ عانا اعزا ءۇشىن پايدالى. ول ءۇشىن سۋدى وتىرىپ ىشۋگە تۋرا كەلەدى.
تىك تۇرىپ سۋ ءىشۋدىڭ تاعى ءبىر تەرىس جاعى – تۇرعان قالىپتا ءبىزدىڭ بۇلشىق ەتتەرىمىز بەن جۇيكە جۇيەمىز وتىرعانداعىداي ەركىن، بوساڭسىعان كۇيدە بولمايدى ەكەن. وسىنداي ساتتە سۋ ءىشۋ (ياعني تۇرىپ تۇرعاندا) بۇلشىق ەتتەرىمىز بەن جۇيكە جۇيەمىز وزىنە قاجەتتى سۋدى تولىققاندى الا المايدى. ونىڭ سالدارى بۋىندار قابىنادى. تۇرىپ تۇرعاندا سۋدى تەز ىشەتىندىگىمىزدەن ول دەنەمىزدىڭ سۇزگىشى – بۇيرەككە دە ارتىق سالماق بولاتىنى تاعى بار.
ادام اشتىققا توزگەنىمەن، شولگە 3 كۇننەن ارتىق شىداي المايدى. جەر شارىنىڭ 70 پايىزىن سۋ الىپ جاتقانى سياقتى، ادام سالماعىنىڭ دا 60-70 پايىزىن سۋ قۇرايدى ەكەن.
جايشىلىقتا ەرەسەكتەردەن كۇنىنە 1،5 ليتر ءزار شىعادى ەكەن. ودان بولەك تەرلەۋ ارقىلى جانە تەرىدەن تىكە شىعاتىن سۋ مولشەرىن قوسساق، شامامەن سىرتقا كۇندەلىكتى 2-3 ليتر سۋ بولەمىز. دەمەك وسى كولەمدەگى سۋ مولشەرىن ۋاقىتىلى تولىقتىرىپ وتىرۋ اسا ماڭىزدى. مامانداردىڭ كۇنىنە كەم دەگەندە 2 ليتر سۋ ءىشۋ كەرەك دەيتىنى سول.
گۇلزات قانات قىزى،
№30 قالالىق ەمحانانىڭ دارىگەرى:
– سۋ – قورەكتىك زاتتاردى، دارۋمەندەر مەن مينەرالداردى دەنە جاسۋشالارىنا تاسىمالداۋعا كومەكتەسەتىن ورتا. ول اعزاداعى توكسيندەر مەن قالدىقتاردى ءزار مەن تەر ارقىلى تازارتۋعا كومەكتەسەدى، بۇل ورگاندار مەن تىندەردى شايۋعا كومەكتەسەدى.سۋ اعزانىڭ بارلىق مەتابوليكالىق پروسەسىنە، سونىڭ ىشىندە تاعامنىڭ ىدىراۋىنا، اقۋىزدار مەن كومىرسۋلاردىڭ سينتەزىنە جانە قانداعى گليۋكوزا دەڭگەيىن رەتتەۋگە قاتىسادى.
تەرىنى ىلعالداندىرۋعا، تاعامدى جۇمسارتۋعا كومەكتەسەدى جانە اس قورىتۋ پروسەسىن جەڭىلدەتەدى، ءىشتىڭ قاتۋىنا جول بەرمەيدى.
ىستىق كۇندە دەنە تەر ارقىلى سۇيىقتىقتى تەز جوعالتۋى مۇمكىن، سوندىقتان جوعالعان ورىندى تولتىرۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى مولشەردە سۋ ءىشۋ ماڭىزدى. كۇنىنە كەم دەگەندە 8 ستاكان سۋ ءىشۋ قاجەت. تەرمەن بىرگە اعزادا ناتريي مەن كاليي سياقتى ەلەكتروليتتەر جوعالادى.
ىستىق كۇندە اعزاڭىزعا مۇقيات بولىڭىز. ەگەر اۋىز قۇرعاپ، بويىڭىزدى السىزدىك بيلەپ، باس اينالىپ، ءزارىڭىز كۇڭگىرت تارتىپ، مولشەرى دە ادەتتەگىدەن ازايعانىن بايقاساڭىز، سۋ ءىشۋدى دەرەۋ ارتتىرىڭىز.
ءار اعزا ءارتۇرلى ەكەنىن ەسكەرگەن ءجون، سوندىقتان بۇل ۇسىنىستار ناقتى جاعدايعا بايلانىستى وزگەرۋى مۇمكىن. ەگەر سىزدە قانداي دا ءبىر مەديسينالىق پروبلەمالار نەمەسە دەنساۋلىق جاعىنان ەرەكشەلىكتەرىڭىز بار بولسا، جەكە ۇسىنىستار الۋ ءۇشىن دارىگەرمەن نەمەسە تاماقتانۋ جونىندەگى مامانمەن كەڭەسۋىڭىز قاجەت.