ەڭبەك ادامى
بۇگىنگى اڭگىمەمىز ۇلتتىق ۇلاننىڭ الماتىداعى «وڭتۇستىك» وڭىرلىك قولباسشىلىعىندا ابىرويلى قىزمەت ەتىپ جۇرگەن كينولوگ-مامان، كىشى سەرجانت (توپ باستىعى)، 5571 اسكەري ءبولىمىنىڭ 1-جەدەل ماقساتتاعى باتالونىنىڭ جاۋىنگەرلىك قامتاماسىز ەتۋ روتاسىنىڭ كينولوگيا قىزمەتى ماماندار توبىنىڭ ءبولىنىس باستىعى الىپبەك قۇرمانبەك جايلى بولماق.
الىپبەك قۇرمانبەك قاراعاندى وبلىسىنىڭ تۋماسى. 2018 جىلدان بەرى الىپ مەگاپوليستە ورنالاسقان 5571 اسكەري بولىمىندە قىزمەت ەتەدى. وتان الدىنداعى بورىشىن وتەي سالىسىمەن، 2011 جىلى كەلىسىم-شارتپەن 6505 اسكەري بولىمىنە قىزمەتكە ورنالاسقان. سودان بەرى ۇلت مۇددەسى ءۇشىن ەڭبەك ەتىپ كەلەدى.
ول اتا-اناسىنان ىزگىلىك، كىشىپەيىلدىلىك، مەيىرىمدىلىك، ادامگەرشىلىك سەكىلدى قاسيەتتەرىن سىڭىرە ءبىلدى. سول كىسىلەردىڭ ارقاسىندا قاناتى قاتايدى، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى ارتتى. جالپى، ومىردە ادامداردىڭ يماندىلىعىن، ۇقىپتىلىعىن باعالايدى.
بۇگىندە قاراماعىندا التى اسكەري قىزمەتشىسى بار كينولوگيا توبىن باسقارىپ وتىر. وسى جولدى تاڭداعانىنا ەشقاشان وكىنگەن ەمەس. ول قىزمەتتىك ءيتى تۋرالى ايتقاندا، ءتىپتى جانىپ سالا بەرەدى.
***
– توعىز جىلدىق قىزمەتىمدە ءوزىم جەكە ۇيرەتكەن ءۇش ءيتىم بولدى. قازىرگى قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ءيتىم – روييا. ول بەلگيالىق وۆچاركالاردىڭ مالينۋا دەگەن تۇرىنە جاتادى. كينولوگ بولۋ – وتە قىزىق كاسىپ. قىزمەت ۋاقىتىمدا وزىمە بەكىتىلگەن ءيتىمدى جاتتىقتىرامىن، سەرۋەندەتەمىن، كۇتىپ-باپتايمىن، تۇرعان ورنىن تازالاپ، ونىڭ دۇرىس تاماقتانۋىنا كوڭىل بولەمىن. دەگەنمەن، يتتەرمەن كۇندەلىكتى جاتتىعۋ جاساپ تۇرۋ قاجەت. ءبىز جاتتىعۋدىڭ كوبىنە ويىن ءادىسىن قولدانامىز. ءتاتتى بەرىپ ەركەلەتەمىز. يت وتە سەزىمتال كەلەدى. ول يەسىنىڭ كوڭىل كۇيىن سەزىپ تۇرادى. يەسىنە وتە ادال. قازىرگى قىزمەتتىك ءيتىم وسىنداي جاتتىعۋلاردىڭ ارقاسىندا ەڭبەگىمدى اقتاپ، ادال قىزمەت ەتۋدە. بىرنەشە رەسپۋبليكالىق جارىستاردان جۇلدەلى ورىنداردى يەلەندىك، – دەيدى كينولوگ-مامان.
***
قىلمىسكەردى ۇستاۋدا، جوعالعان ادامدى ىزدەۋدە نەمەسە ەسىرتكى زاتتارىن تابۋدا ونىڭ دا ءيتى مىقتى ىزكەسۋشى. ماسەلەن، ءبىرىنشى ءيتى بارىس اسكەرگە 8 جىل قىزمەت ەتىپ، «زەينەتكە» شىققان. نەمىس وۆچاركاسى قىزمەت ەتكەن جىلدارى ءتۇرلى قىلمىستاردىڭ اشىلۋىنا اتسالىستى. الماتىعا اۋىسقانعا دەيىن سول يتپەن قىزمەت اتقاردى. جاقسى جاعىنان كوزگە ءتۇسىپ، جارىستاردان ۇنەمى جۇلدەلى ورىندارعا يە بولاتىن. ول قىزمەتتىك يت پاترۋلدىك ىزگە ءتۇسۋشى يت ەدى. قىزمەت بارىسىندا ادام ءولتىرۋ دەرەگى بويىنشا قىلمىستى اشقان. بارىس قىلمىسكەردى سول قىلمىس جاسالعان جەردەن 800 مەتر قاشىقتىقتا تىعىلىپ وتىرعان جەرىنەن تاپتى. يەسى ەكەۋى اسكەر كولەمىندە وتكەن جارىستارعا قاتىسىپ، العىر يت رەتىندە تالاي جۇلدەنى دە جەڭىپ الدى.
ال روييامەن ەكى رەت جارىسقا قاتىستى. ەكى جارىستا دا ءۇشىنشى ورىنعا يە بولدى. ولاردىڭ باعىتى جارىلعىش زاتتاردى ىزدەۋ-تىن. ودان كەيىن روي ەسىمدى يتپەن توپ باستىعى بولعانعا دەيىن جۇمىس ىستەدى.
***
– بۇل يتتەر جارىلعىش زاتتاردى ىزدەيدى. مۇنداي يتتەرمەن ءبىرىنشى جۇمىس ىستەگەن كەزدە ءبىز ءيتتى الدىمەن كۇشىك كەزىنەن باستاپ تاڭدايمىز. دوپقا قىزىعۋشىلىعى بار ما، ءتيپى قانداي، سونى ەسكەرەمىز، ىزدەيمىز. ول حولەريك پە، سانگۆينيك پە، اۋەلى سونى انىقتايمىز. ەكىنشىدەن، ۇيرەتۋ بارىسىندا ءيتتى ويناتۋ ارقىلى جۇمىس ىستەپ، ونى قورقىتىپ الماۋعا تىرىسامىز. ودان كەيىن جايلاپ يىسكە ۇيرەتۋ ادىستەرىن قولدانامىز. يت ءبىر جاسقا تولعاننان كەيىن جارىلعىش زاتتاردىڭ يىسىنە قويىلادى. ماسەلەن، جارىلعاش زاتتاردىڭ ءارتۇرلى ءيىسى بار. ءتورت اياقتى سەنىمدى سەرىك تولىق قىزمەتتىك يت بولىپ سانالۋ ءۇشىن 7-8 ءيىستى تولىق سەزىپ اجىراتا ءبىلۋى كەرەك. ەكى جاستان كەيىن وسىنداي كۇتىپ باپتاۋ ۇيرەتۋلەردىڭ ناتيجەسىندە يت قىزمەتكە دايىن بولادى، – دەيدى الىپبەك قۇرمانبەك.
***
كينولوگ كەيىپكەرىمىز وزىنە ءاردايىم قولداۋ كورسەتىپ جۇرگەن وتباسى تۋرالى دا ماقتانىشپەن ايتىپ ءوتتى. جۇبايى اقبوپە بەگىمبەتوۆا ەكەۋى 2013 جىلى شاڭىراق كوتەردى. ءقازىر ەكەۋى ەكى ۇل، ەكى قىز تاربيەلەپ وتىر. تۇڭعىشى توعىز جاستا بولسا، كىشىسى سەگىز ايلىق. اتا-اناسى دا ءۇيدىڭ ۇيىتقىسى. وتباسىندا وسىنداي بەرەكە-بىرلىك بولعاسىن، تۇزدە جۇرگەندە كوپ الاڭدامايدى. الماتىنىڭ تىنىشتىعىن كۇزەتىپ جۇرگەن كينولوگ پەن ونىڭ ادال دوسى رويياعا ءاردايىم ساتتىلىكتەر سەرىك بولسىن دەيمىز.