«كەلەشەك» جۇيەسى كوپ ماسەلەنى شەشەدى

عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك بالا تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى بولاشاقتا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە تۇسەتىن جۇكتەمەنىڭ ەداۋىر ارتاتىنىن اتاپ ءوتتى. بۇگىنگى تاڭدا مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ تاپسىرىسى مەكتەپ تۇلەكتەرىنىڭ 40%-دان استامىن گرانتتارمەن قامتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا قولدانىستاعى تاسىلدەر ساقتالسا، 2040 جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىش شامامەن 15%-عا دەيىن قىسقارادى. بۇل رەتتە مينيسترلىك 2020 جىلدان باستاپ جىل سايىن گرانتتار سانىن ورتا ەسەپپەن 10%-عا ۇلعايتادى.

وسىعان بايلانىستى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداۋىن ورىنداۋ اياسىندا ازاماتتارعا جوعارى ءبىلىمدى قولجەتىمدى ەتۋدىڭ قوسىمشا تەتىگى رەتىندە قولدانىستاعى قولداۋ شارالارىن بىرىكتىرەتىن «كەلەشەك» ءبىرىڭعاي ەرىكتى جيناقتاۋ جۇيەسىن ازىرلەۋ باستالدى.

اتالعان جۇيە شەڭبەرىندە بالاعا ارنايى شوت اشۋعا بولادى، وعان مەملەكەت 60 اەك مولشەرىندە (5 جاستاعى بالالارعا) ءبىلىم الۋعا باستاپقى كاپيتال سالادى. بۇدان ءارى وعان اتا-انالاردىڭ ەرىكتى جارنالارى، 5-7% مولشەرىندە جىل سايىنعى مەملەكەتتىك سىياقى جانە ينۆەستيسيالىق تابىس ەسەبىنەن قاراجات جيناقتالادى. وسىلايشا، ايىنا 1 اەك (3 450 تەڭگە) مولشەرىندەگى ەڭ تومەنگى جارنا سالىنىپ وتىرسا، بالا 18 جاسقا تولعاندا شوتىندا 3،3 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات جينالماق. تيىسىنشە، اتا-انالاردىڭ ەرىكتى جارنالارى، مىسالى، ايىنا 3 اەك-كە دەيىن كوبەيسە، 7 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات جيناقتاۋ مۇمكىندىگى بولادى.

سونىمەن قاتار حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىن قولداۋدىڭ قوسىمشا شارالارى كوزدەلەدى، اسىرەسە وزگەرىستەر جەتىم بالالار مەن اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان بالالارعا قاتىستى بولادى. سونداي-اق اقشانىڭ قۇنسىزدانۋىنان قورعاۋ قۇرالدارى قاراستىرىلعان.

وعان قوسا مەملەكەت باسشىسىنىڭ «ۇلتتىق قور – بالالارعا» باستاماسى اياسىندا قاراجات جيناقتالاتىن بولادى، بۇل كەيىننەن قاراجاتتى ءبىر جەرگە شوعىرلاندىرۋعا، تاڭداعان جوو-عا وقۋ اقىسىن تولەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

وقۋشىلار ۇبت تاپسىرۋ قورىتىندىسى بويىنشا ۇمىتكەر بولا الاتىن مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ گرانتتارىن بەكىتۋ جۇيەسى ساقتالاتىنى اتاپ ءوتىلدى. «كەلەشەك» جۇيەسى ازاماتتاردى قولداۋدىڭ قوسىمشا تەتىگى بولماق. بۇل رەتتە تالاپكەر گرانتقا تۇسكەن جاعدايدا، شوتىندا جيناقتالعان قاراجاتتى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋعا جۇمساي الادى.

مينيستر جۇيەنى قۇرۋ اياسىندا بارلىق جيناقتاۋ پروسەسىن سيفرلاندىرۋ، تولىعىمەن اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋ جانە ءتيىستى ءمودۋلدى ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردىڭ قوسىمشالارىنا ينتەگراسيالاۋ كوزدەلىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.

جوسپارلانعان ىسكە اسىرۋ تەتىكتەرى تۋرالى «قارجى ورتالىعى» اق باسقارما ءتوراعاسى اسقار يبرايموۆ ايتىپ بەردى. تاقىرىپ بويىنشا ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ ورىنباسارى تامارا دۇيسەنوۆا تۇسىنىكتەمە بەردى.

پرەمەر-مينيستر «كەلەشەك» ەرىكتى جيناقتاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ ماسەلەسى قازاقستاندىق وتباسىلاردىڭ بارلىعىنا قاتىستى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«وندا مەملەكەتتەن بەرىلەتىن باستاپقى كاپيتال، اتا-انالاردىڭ ەرىكتى سالىمدارى، ينۆەستيسيالىق كىرىس جانە مەملەكەتتىك سىياقى قاراستىرىلعان. وسىلايشا، جەڭىلدەتىلگەن ءبىلىم بەرۋ نەسيەلەرىنىڭ ينتەگراسياسىن ەسكەرە وتىرىپ، “كەلەشەك” ءبىرىڭعاي ورتاق جيناقتاۋ جۇيەسىندە مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى شوعىرلاندىرىلاتىن بولادى. وقۋعا تۇسكەنشە جيناقتالعان قاراجات جوعارى ءبىلىمدى نەعۇرلىم قولجەتىمدى ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ. 

ۇكىمەت باسشىسى اتاپ وتكەندەي، ەلدىڭ ءال-اۋقاتى مەن باسەكەگە قابىلەتتىلىگى حالىقتىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ مالىمەتىنشە، ەكونوميكا ءوسىمىنىڭ 16%-ى فيزيكالىق كاپيتالعا، 20%-ى تابيعي كاپيتالعا، قالعان 64%-ى ادامي جانە الەۋمەتتىك كاپيتالعا بايلانىستى.

ۇكىمەت باسشىسى مەملەكەت بۇعان دەيىن دە جاستارعا جوعارى ءبىلىم الۋعا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتكەنىن اتاپ ءوتتى. ماسەلەن، سوڭعى 6 جىلدا ۋنيۆەرسيتەتتەردە وقۋعا ارنالعان گرانتتار سانى ءىس جۇزىندە 2 ەسە ءوستى.

«بيىل 73 مىڭنان استام گرانت (باكالاۆريات) ءبولىندى، 2017 جىلى بولىنگەن گرانتتار سانى 38 مىڭنان استام بولعان. سونداي-اق ءۇش جىل ىشىندە ءبىر ءبىلىم الۋشىعا جۇمسالاتىن قاراجات كولەمى 2019 جىلعى 420 مىڭ تەڭگەدەن 2023 جىلعى ملن تەڭگەگە دەيىن ەكى ەسە ءوستى»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.

سونىمەن قاتار 2019 جىلدان 2022 جىلعا دەيىن تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ ءوسۋىن ەسكەرە وتىرىپ، 2040 جىلعا قاراي 18 جاستاعى قازاقستاندىقتار سانى ايتارلىقتاي وسەدى دەپ كۇتىلۋدە. بۇل رەتتە گرانتتار سانىن ارتتىرۋ ولاردىڭ كوبىن جوعارى بىلىممەن قامتۋعا مۇمكىندىك بەرمەيدى.

«كەلەشەك» وسى ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسۋى كەرەك. ءبىلىم بەرۋدىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن ساپاسى رەسۋرستاردى شوعىرلاندىرۋ جانە مەملەكەت، بيزنەس، وقۋ ورىندارى مەن ازاماتتار اراسىندا جاۋاپكەرشىلىكتى ءبولۋ ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلەتىن بولادى. بۇل ءبىرىنشى ماماندىقتى العانعا دەيىن بالالاردى تولىق قولداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.

پرەمەر-مينيستر «كەلەشەك» جۇيەسىن كەلەسى جىلى ەنگىزۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وسىعان بايلانىستى ۇسىنىلىپ وتىرعان شارالاردى كەڭىنەن تالقىلاپ، جۇيەنىڭ ارەكەت ەتۋ تەتىگىن جان-جاقتى پىسىقتاۋ تالاپ ەتىلەدى.

«بۇل تەك مينيسترلىك ءۇشىن عانا ەمەس، سونداي-اق حالىق پەن بارلىق قاتىسۋشى ءۇشىن قاراپايىم ءارى تۇسىنىكتى بولۋى كەرەك»، — دەپ تۇيىندەدى ۇكىمەت باسشىسى.