دەموگرافتار بولجامى وسىنداي.
بالا تۋۋ كورسەتكىشى بويىنشا ادەتتەگىدەي ەلىمىزدىڭ باتىس جانە وڭتۇستىك وڭىرلەرى الدا تۇر. ال وزگە ايماقتاردا جاعداي ءبىرقالىپتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
24.kz ارناسىنىڭ اقپاراتى بويىنشا، تابيعي ءوسىم بولعانىمەن، مامانداردى ۋربانيزاسيا قارقىنى الاڭداتىپ وتىر. سەبەبى بۇگىندە ەل حالقىنىڭ 60 پايىزدان استامى قالانى مەكەن ەتكەن. سوندىقتان ەلىمىزدە دەموگرافيالىق تەڭگەرىمسىزدىك بەلەڭ الا ما دەپ قورقادى. ەلىمىزدە سوڭعى جىلدارى بالا تۋۋ كورسەتكىشىنىڭ باسەڭدەپ قالعانى بايقالادى. ماسەلەن، بىلتىر تەك ءبىرىنشى توقساندا 93 مىڭ 600 ءسابي دۇنيەگە كەلسە، بيىل جىل باسىنان بەرى 93 مىڭ 500 بالا تۋعان. ماڭعىستاۋ مەن تۇركىستان وبلىستارى كوش باسىندا. ودان كەيىن شىمكەنت قالاسى تۇر.
«كوشى-قون تەرىس اسەرىن تيگىزىپ وتىر. سوندىقتان ءبىز تۋۋدىڭ ارقاسىندا عانا كوبەيىپ وتىرمىز. ەگەر تۋۋ وسى قارقىنمەن كوبەيىپ وتىراتىن بولسا ءبىز وسى جىلى، مىسالى، 1،3 پايىزعا وسەمىز دەسەك، وسى جىلدىڭ اياعىنا دەيىن 20 ملن-عا جەتەمىز»، - دەيدى دەموگراف شىنار تولەشوۆا.
ماماندار حالىق سانىنىڭ باسەڭدەپ قالۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزەتىن تاعى ءبىر ماسەلە بارىن ايتادى. بۇگىندە اۋىل حالقىنىڭ قالاعا ۇدەرە كوشۋ ءۇردىسى بەلەڭ العان. تابيعي ءوسىمنىڭ ءوزى ەلىمىزدىڭ تەك باتىس جانە وڭتۇستىك وڭىرلەرىندە عانا قارقىندى. ال وزگە ايماقتاردا ءبىرقالىپتا تۇر. بۇل بولاشاقتا الەۋمەتتىك تەڭگەرىمسىزدىككە اكەپ سوعۋى مۇمكىن دەيدى.
«حالىقتىڭ ءتىپتى 80 پايىزىنا دەيىن بولاشاقتا قالالىق جەردە تۇرۋى مۇمكىن. استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارىندا 2000 جىلدان بەرى حالىق سانى كۇرت وسكەن. ءبىزدىڭ ءوزىمىز ءقازىر قاراپ تۇرساق، قالا حالقىنىڭ سانى 60 پايىزدان استى»، - دەيدى دەموگراف شىنار تولەشوۆا.
سوڭعى 10 جىلدا قالا تۇرعىندارىنىڭ ۇلەسى 55-تەن 61،7 پايىزعا دەيىن ءوستى. ال ۇلتتىڭ دامۋ جوسپارىندا بۇل كورسەتكىش 2025 جىلعا دەيىن 62،6 پايىزعا جەتەدى دەپ بولجانعان. الايدا قۇجاتتاعى دەڭگەيگە ەرتە جەتكەندىكتەن، ەكونوميكالىق تۇرعىدا دايىندىق قاجەت، دەيدى ماماندار.
«2014 جىلدان 2022 جىلدىڭ باسىنا دەيىن اۋىلدان كوشكەن حالىقتىڭ كەرى كوشى-قون سالدوسى 657 مىڭ ادامدى قۇراپتى. ياعني بۇل ۇلكەن ءبىر قالا حالقىنىڭ سانى بۇل. قالالار بىزدە كوشى-قون لەگىنە دايىن بولۋى كەرەك. بۇعان ۇكىمەت تاراپىنان جاسالىپ جاتقان باعدارلامالار بار. ناقتى توقتالاتىن بولسام، 2025 جىلعا دەيىنگى ەلدىڭ اۋماقتىق دامۋ جوسپارى قۇرىلعان بولاتىن. سوندا وڭىرلەردى يندۋستريالاندىرۋ، جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ، ساپالى ۋربانيزاسيا جاساۋ سياقتى ءىس-شارالار قارالعان بولاتىن»، - دەيدى ەكونوميست نۇربولات قۇرمەت ۇلى.
سونىمەن قاتار ەلدە وتباسىن قۇرىپ، جۇپ بولاتىندار ازايعان. ماسەلەن، 2021 جىلى قازاقستاندا 140 مىڭ 300 جۇپ نەكەسىن قيسا، بىلتىر 128 مىڭ 400 وتباسى تىركەلگەن. ساراپشىلار وسى ماسەلەنىڭ ءبارى قوعامنىڭ دەموگرافيالىق جانە الەۋمەتتىك جاعدايىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىنىن ايتادى.