كەشە وسى فەيسبۋكتەگى دوسىمىز Saule Turkiya "قوزى كورپەش - بايان سۇلۋ" جىرىندا "اراق" ءسوزىن كەزدەستىرگەنىن ايتىپ، جىردىڭ وسىنداي نۇسقاسىنىڭ بار-جوعىن سۇراپ، وسى تاقىرىپتى بىلەتىندەردەن دۇرىس-بۇرىسىن انىقتاپ بەرۋدى ءوتىنىپ، جازبا جاريالادى. بۇگىن ەربولات اينابەكوۆ باۋىرىمىز شاكارىمنىڭ كىتابىندا دا سونداي مىسالداردىڭ ءورىپ جۇرگەنىن جازىپ وتىر. ال مەنىڭ ەسىمە وسىدان 7-8 جىل بۇرىنعى داۋ-جانجالدىڭ تۇسە كەتكەنى. اراق پەن تەمەكى "قامبار باتىر" جىرىنان دا تابىلىپ، فەيسبۋك بەتىندە اجەپتاۋىر اڭگىمە بولعان-دى. مىناۋ - سول كەزدە جازىلعان شاعىن رەپليكا ەدى.
***
جىرداعى قازاق باتىرىن «بوتەلكەگە اشىتىپ» اراق ىشەتىن، سوعىسىپ بولعان سوڭ... «شىلىمىن شەگىپ تۇراتىن» كەيىپتە سيپاتتاعان «مەكتەپ» باسپاسىنىڭ وقۋلىعى تۇزەتىلىپ، قايتا باسىلاتىن بولىپتى.
بۇل ماسەلە تۋرالى، وقىرماننىڭ ەسىندە بولسا، «بۇزىلعان باتىر» دەگەن تاقىرىپپەن ءبىز دە ماقالا جاريالاعان بولاتىنبىز («الماتى اقشامى»، 1 قازان، 2015 جىل). وندا ۇلىقمان اسىلوۆ، توكەن جۇماجانوۆا جانە عاني بەيسەمبايەۆتاردىڭ اۆتورلىعىمەن «مەكتەپ» باسپاسىنان جارىق كورگەن، 9-سىنىپ وقۋشىلارىنا ارنالعان «قازاق ادەبيەتى» حرەستوماتياسىنىڭ 47، 49 جانە 52-بەتتەرىندەگى:
«...قىز نازىم ءمىندى ورمەككە
ءيىسىن جۇپار اڭقىتىپ.
عاشىقتىق ءتۇستى باسىنا
سۇيەگىن جامان جاسىتىپ.
دايارلاپ قويدى شاراعا
قاسىنا قىمىز تاسىتىپ.
قايتقاندا قامبار ءىشسىن دەپ،
اراق پەن شاراپتى
ساندىققا سالىپ ساقتادى
بوتەلكەگە اشىتىپ...»
نەمەسە:
«...قان ساسىتىپ قىرادى.
ءتۇس اۋىپ، بەسىن بولعاندا
ارتىنا مويىن بۇرادى.
قارا قاسقا اتتى قاڭتارىپ،
ماڭدايىن ءسۇرتىپ دەمالىپ،
شىلىمىن شەگىپ تۇرادى...» – دەگەن سياقتى سوزدەردىڭ جۇرگەنى سىنعا الىنعان ەدى.
مۇنداي ماسقارانى العاش اڭعارىپ، جۇرتشىلىق تالقىسىنا سالعان – فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىسىنىڭ بەلسەندى قولدانۋشىسى الماس جۇماعالي بولاتىن. سودان كوپشىلىك جاپپاي نارازىلىق ءبىلدىرىپ، «قامبار باتىردىڭ» ەل ەش كۇتپەگەن «جاڭا نۇسقاسىن» ويلاپ تاپقان وقۋلىقتىڭ مەكتەپتە قولدانىلۋىن توقتاتۋدى تالاپ ەتكەن-دى. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى، «باتىردىڭ اراق ءىشىپ، شىلىم شەككەنى دە تاڭسىق بولىپ پا؟» دەگەندەي، ەلەڭ ەتپەگەن سوڭ، ىسكە دەپۋتاتتار ارالاسقان ەدى.
اقىرى ءماجىلىس دەپۋتاتى ازات پەرۋاشيەۆتىڭ اتىنا باس پروكۋراتۋرادان جاۋاپ كەلىپتى. حاتتا الگى «قازاق ادەبيەتى» حرەستوماتياسىنىڭ قايتا باسىلاتىنى، ونىڭ ىشىندە «قامبار باتىر» جىرىنىڭ ءاۋ باستاعى دۇرىس نۇسقاسى بولاتىنى جونىندە ايتىلىپتى.
ءسويتىپ، باتىرىمىز بۇدان بىلاي «اراق ىشكەنىن»، «شىلىم شەككەنىن» قوياتىن سياقتى. دۇرىس-اق. ءانشى بۇركىتتىڭ ءوزى ايەلى ايشانىڭ ايتۋىمەن تەمەكىنى تاستاپتى عوي. قازاق ءباسپاسوزى مەن وقىرماندارىنىڭ، الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ، جالپى قازاق جۇرتشىلىعىنىڭ ايشا عۇرلى ابىرويى بار شىعار، قامبار دا ءتارتىبىن وڭداپ، «سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا» كوشەر. ەندى ءتيىستى ورىندار ايتەۋىر «رەسيديۆ» بولماۋىن، تۇزەلگەن باتىردىڭ ىشۋ-شەگۋدى قايتا باستاپ كەتپەۋىن، ياعني قايتا باسىلماق وقۋلىقتىڭ شىنىندا دا ويداعىداي دۇرىس شىعۋىن قاداعالاۋى كەرەك-اق...
ساكەن سىبانباي
("الماتى اقشامى"، 2 تامىز، 2016 جىل)
* * *
بۇل وقۋلىق كەيىن تۇزەتىلىپ، قايتا باسىلدى ما - حابارىم جوق. قامباردىڭ "ءىشۋدى قويعانىن" قايتەيىن، مىنا جاقتا ەندى قوزى "باستاپ" كەتىپتى (وعان شاكارىم "قوسىلعان" دەي مە). جارايدى، جىر-داستانداردىڭ بىرنەشە نۇسقاسى بولاتىنى بارىمىزگە دە ءمالىم. دەگەنمەن سولاردىڭ ىشىندە ەڭ كەڭ تارالعانى، نەگىزگى نۇسقا سانالاتىنى بار شىعار؟ مەكتەپ باعدارلاماسىنا دا سول نۇسقانىڭ ەنگەنى ءجون ەمەس پە؟ فولكلورتانۋشى مامانداردان ءادىل تورەلىگىن كۇتەمىز...
