ەلدىڭ دامۋى ەكونوميكاعا بايلانىستى. ءبىراق ەكونوميكا جايلى جالاڭ پىكىر ايتۋعا بولمايدى. سەبەبى ونىڭ ارتىندا سان الۋان سالا مەن كۇردەلى قۇرىلىمدار تۇر.
ەكونوميست باۋىرجان ىسقاقتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان ەكونوميكاسىندا ءبىرقاتار سالالاردا وڭ سەرپىن بار جانە دامۋ الەۋەتى ءالى دە جوعارى. الدىمەن قازاقستان ەكونوميكاسىندا وڭ سەرپىن بايقالاتىن سالالار قايسىسى ەكەنىن انىقتادىق.
«مۇنداي سالالار كوپ ەمەس، ءبىراق ەكونوميكاعا ناقتى ۇلەس قوسىپ جاتقان 5-6 باعىتتى اتاپ وتۋگە بولادى. سوڭعى جىلدارى نەگىزگى تابىس كوزدەرىنىڭ ءبىرى – ەنەرگەتيكا، اسىرەسە مۇناي-گاز سەكتورى. تەڭىز، قاراشىعاناق جانە قاشاعان سياقتى ءىرى جوبالار تۇراقتى ەكسپورت كولەمىن قامتاماسىز ەتۋدە. سونىمەن قاتار، كۇن مەن جەل ەنەرگياسىنا سالىناتىن ينۆەستيسيا كولەمى دە ارتىپ كەلەدى»، — دەيدى ەكونوميست باۋىرجان ىسقاق.
ساراپشىنىڭ ايتۋىنشا، تاعى ءبىر سەرپىندى سالا — مەتاللۋرگيا مەن تاۋ-كەن ءوندىرىسى. قازاقستان ۋران، التىن، مىس، فەرروقورىتپا بويىنشا الەمدىك نارىقتا وزىندىك ورنى بار مەملەكەتكە اينالىپ كەلەدى.
اۋىل شارۋاشىلىعى دا قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان سالا. سوڭعى جىلدارى استىق، مايلى داقىلدار جانە ەت ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى ارتتى. مۇندا اگروونەركاسىپتى سيفرلاندىرۋ ۇلكەن ءرول ويناپ وتىر.
باۋىرجان ىسقاقتىڭ ايتۋىنشا، لوگيستيكا مەن ترانزيتتىك الەۋەت تە ارتا تۇسۋدە. ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك ءدالىزى، باتىس ەۋروپا – باتىس جۇڭگو باعىتىنداعى جۇك تاسىمالى، اقتاۋ مەن قۇرىق پورتتارىنىڭ دامۋى — ءبارى وسى سالانىڭ ماڭىزدىلىعىن ايعاقتايدى.
ماماننىڭ سوزىنە قاراعاندا، ەكونوميكالىق وزگەرىستەرگە اسەر ەتكەن سالالاردىڭ ءبىرى – سىرتقى ەكونوميكالىق بايلانىس.
«سىرتقى ەكونوميكالىق بايلانىستاردىڭ كەڭەيۋى، اتاپ ايتقاندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق، جۇڭگو جانە ەۋرووداقپەن ساۋدا-ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستىڭ نىعايۋى — سوڭعى جىلدارداعى باستى جەتىستىكتەردىڭ ءبىرى. سونىمەن قاتار، «جاڭا قازاقستان» رەفورمالارى اياسىندا بيزنەستى قولداۋ، مونوپوليانى شەكتەۋ جانە ءادىل باسەكەلەستىكتى دامىتۋ باعىتىندا ناقتى قادامدار جاسالدى»، — دەيدى باۋىرجان ىسقاق.
ونىڭ ايتۋىنشا، ينۆەستيسيالىق كليماتتىڭ جاقسارۋى مەن استانا حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ دامۋى شەتەلدىك كاپيتالدى تارتۋعا مۇمكىندىك بەرىپ وتىر.
ەل ەكونوميكاسىنا جالپىلاما باعا بەرۋگە بولمايدى دەيدى ساراپشى. ويتكەنى ەلدىڭ ايماقتارىنىڭ دامۋ كورسەتكىشتەرى ءارتۇرلى. ءبىراق ەرەكشە قارقىنمەن العا شىعىپ كەلە جاتقان ءبىرقاتار وڭىرلەر دە بار.
«استانا – ءىت، قارجى، مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە قۇرىلىس سالاسىنىڭ ورتالىعى رەتىندە دامىپ جاتىر. الماتى – ساۋدا، تۋريزم، قارجى جانە ءبىلىم سالاسىندا الدا كەلەدى. اتىراۋ مەن ماڭعىستاۋ وبلىستارى مۇناي-گاز سەكتورى مەن سەرۆيستىك قىزمەتتەرمەن ەرەكشەلەنەدى»، — دەيدى ەكونوميست.
سونداي-ا، شىمكەنت پەن تۇركىستان – اگروونەركاسىپ، جەڭىل ونەركاسىپ جانە تۋريزم؛
اقتوبە مەن قوستاناي – مەتاللۋرگيا مەن اۋىل شارۋاشىلىعى؛
قاراعاندى – كومىر ونەركاسىبى مەن اۋىر مەتاللۋرگيا باعىتتارىندا دامىپ كەلەدى.
ساراپشىنىڭ سوزىنشە، ەكونوميكا ءوسىمىنىڭ ءبىر كورسەتكىشى - حالىق تابىسى مەن ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ باعىتىنداعى وزگەرىستەر.
«حالىقتىڭ تابىسى بىرتىندەپ ءوسىپ كەلەدى. اسىرەسە پەداگوگتار مەن دارىگەرلەردىڭ جالاقىسى ايتارلىقتاي كوتەرىلدى. سونىمەن قاتار، زەينەتاقى قورلارىنىڭ اكتيۆتەرى ۇلعايىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم سالالارىنا قارجى كوپتەپ بولىنۋدە. مەكتەپتەر، بالاباقشالار سالىنىپ، كاسىپتىك قىزمەتتەر دامۋدا»، — دەيدى باۋىرجان ىسقاق.
مەملەكەت تاراپىنان الەۋمەتتىك قولداۋ مەن تۇرعىن ءۇي باعدارلامالارىنىڭ ناتيجەسى دە جامان ەمەس دەيدى ەكونوميست باۋىرجان ىسقاق.
«تۇرعىن ۇيگە قولجەتىمدىلىك ارتتى. «باقىتتى وتباسى»، «7-20-25»، «وتباسى بانك» باعدارلامالارى تۇرعىنداردىڭ باسپانا ماسەلەسىن شەشۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ وتىر. سونىمەن قاتار، يپوتەكالىق مولشەرلەمەنىڭ 25%-دان 20%-عا دەيىن تومەندەۋى – نارىققا جاعىمدى اسەر بەرگەن شەشىم»، — دەيدى ساراپشى.
جالپى قازاقستان ەكونوميكاسىن ىلگەرى جىلجىتۋعا بولادى. قازاقستان كوشباسشىلىق ەتۋگە بولاتىن سالالار دا بار.
«لوگيستيكا سالاسىندا ءبىز ورتالىق ازياداعى ءمۋلتيمودالدى حاب بولۋعا قابىلەتتىمىز. اۋىل شارۋاشىلىعىندا ەكولوگيالىق تازا ونىممەن ەرەكشەلەنۋگە بولادى. ەنەرگەتيكا مەن ءبىلىم بەرۋ سالالارىندا دا وڭىرلىك كوشباسشىلىققا ۇمتىلۋىمىز ابدەن مۇمكىن»، — دەپ قورىتىندىلادى ساراپشى.