ينتەرنەتكە دەگەن ادەتتەگى قىزىعۋشىلىقتىڭ بەلگىلى ءبىر دارەجەدە تاۋەلدىلىككە اينالىپ بارا جاتقانى راس. بۇل شىنىمەن دە ءقاۋىپتى مە الدە بۇكىلالەمدىك عالامتورعا قاتىستى سىني پىكىرلەر اسىرا ايتىلىپ ءجۇر مە؟
بۇل رەتتە، جۇرتتار كەز كەلگەن اقپاراتتى ىزدەۋ، تابۋ تۇرعىسىندا ونىڭ قولدى ايتارلىقتاي ۇزارتىپ وتىرعانىنا مەڭزەپ، «ينتەرنەتسىز مۇمكىن ەمەس» دەيدى. مۇنىڭ سىرتىندا، عالامتوردىڭ دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا تۇگەل شاشىراعان اعايىن-تۋىس، دوس-جاران اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى جەڭىلدەتە تۇسەتىنى دە ناعىز «ىزدەگەنگە – سۇراعان» بولىپ وتىر. سول سياقتى، عالامتور – ەندى بىرەۋلەردىڭ كەڭىنەن تانىلۋىنا نەمەسە جۇمىس تابۋىنا دا سەبەپكەر. وسى ماقساتتا ءبىرقاتار جۇرتتار ءتۇرلى سايتتارعا وزدەرىنىڭ ادەبي شىعارمالارىن، كەسكىندەمەلىك جۇمىستارىن دا ورنالاستىرىپ جاتادى.
قالاي دەگەنمەن دە، تابالدىرىقتان اتتاي سالىسىمەن كومپيۋتەرگە جۇگىرىپ، عالامتوردان كوز ايىرماۋدى ادەتكە اينالدىرعان ادامداردىڭ قىلىعى ويلانۋعا ەرىكسىز ءماجبۇر ەتەدى. بۇل رەتتە، ينتەرنەت-تاۋەلدىلىك الدەكىمنىڭ عالامتورداعى ءومىردى بارىنەن جوعارى قويىپ، ءوزىنىڭ ۆيرتۋالدى «تۇرمىسىن» مۇمكىندىگىنشە بايىتۋعا، جان-جاقتى جاراقتاندىرۋعا جانىن سالا كىرىسۋىنەن كورىنەدى. جانە بۇل ءىس جۇزىندە ادامنىڭ شىنايى ومىردەن باس تارتۋىنا الىپ كەلەدى. ال نەعۇرلىم كوبىرەك جولداس-جورا، تانىس تابۋ نەمەسە ۆيرتۋالدى الەمدى تولتىرۋعا تىرىسۋ جەكە تۇلعانىڭ ورنىن الماستىرۋعا الىپ كەلەدى.
پسيحولوگ مامانداردىڭ پىكىرىنشە، عالامتورعا تاۋەلدىلىكتەن ورگانيزمدە ايتارلىقتاي وزگەرىس بولا قويمايدى، ءبىراق بۇل ادامدى نيەۆروز جاعدايىنا دۋشار ەتۋى ىقتيمال. وندا دا، مىسالى، تاۋەلدىلىكتىڭ ءداستۇرلى تۇرلەرى جىلدار بويى قالىپتاسسا، عالامتورعا تاۋەلدىلىك اياق استىنان جانە قارقىندى تۇردە دامۋى مۇمكىن. ءبىر انىعى، وعان تاۋەلدىلەردىڭ كوپشىلىگى وزگەلەرمەن بايلانىسقا ءتۇسۋ، قارىم-قاتىناس جاساۋ ءۇشىن عالامتور جەلىسىندە «ءومىر سۇرەدى» جانە بۇل دەرتتى «جۇقتىرعاندار» سانى شىنايى ومىردەگى قارىم-قاتىناس پەن ۆيرتۋالدى بايلانىس اراسىنداعى ۇلكەن ايىرماشىلىق ەسەبىنەن ءوسىپ وتىرادى.
ەڭ باستىسى، ۆيرتۋالدى الەمدە كىممەن، قالاي بايلانىس جاساساڭ دا، شىن ءاتى-جونىڭدى كورسەتپەۋىڭە بولادى. مىسالى، ادەتتە، جانىنداعىلارمەن جاقىن سويلەسە المايتىن، ويىن اشىق جەتكىزۋگە قىسىلاتىن ۇيالشاق ادامنىڭ ءوزى عالامتوردا كىممەن بولسىن، كۇنى-تۇنى ەركىن سويلەسىپ، اركىمدەرمەن وي ءبولىسىپ، ءوزىن تاماشا سەزىنە الادى. الايدا ەڭ وكىنىشتىسى، ماڭايىنداعى جاقىن ادامدارىمەن اراسى اشىلعان ۇستىنە اشىلا بەرەدى.
ارينە، ينتەرنەتكە جۇمىس بابىمەن «بايلانعان» ادامنىڭ تىرلىگى – ءبىر باسقا، ال ەگەر بۇل «بايلانۋ» بەلگىلى ءبىر ماقساتتان ادا بولسا، وندا ارنايى مامانداردىڭ كومەگىنە جۇگىنۋگە تۋرا كەلەدى. سەبەبى عالامتورعا تاۋەلدىلىك ءتۇبى جاقسىلىققا اپارمايدى.
ينتەرنەت جالپىعا بىردەي قولجەتىمدى بولا باستاعاننان-اق مەكتەپ جاسىنداعى بالالارى بار اتا-انالار ەرەكشە دابىل قاققان. ويتكەنى، بالالار شىنايى ومىردەن گورى، ۆيرتۋالدى الەمگە ەرەكشە بوي ۇرا تۇسكەن. مۇنى پسيحولوگتار اتا-انالاردىڭ ءوز پەرزەنتتەرىنە جەتكىلىكتى تۇردە كوڭىل بولمەيتىندىگىنىڭ سالدارى رەتىندە تۇسىندىرەدى. سول سەبەپتى دە بالالار بار قىزىقتى عالامتوردان ىزدەيدى. ياعني اتا-اناسى تاراپىنان بوس قالعان كەڭىستىكتى بالا ينتەرنەتتىڭ كومەگىمەن تولتىرۋعا ءماجبۇر بولادى. سوندىقتان جۇمىسى قانشالىقتى قاۋىرت بولسا دا، ەگەر بالاسىنىڭ بولاشاعىن شىنىمەن ويلاسا، ءاربىر اتا-انانىڭ ءوز پەرزەنتىنە كوڭىل بولۋگە ۋاقىت تاپقانى ابزال.