قازىرگى زاماننىڭ ەڭ ۇلكەن ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى – ادامداردىڭ ۇنەمى قاربالاستا ءجۇرۋى. ۋاقىتى جەتپەي، بارىنە ۇلگەرگىسى كەلىپ، ءوزىن دامىتامىن دەپ ءجۇرىپ، ءومىردى «جارىسقا» اينالدىرىپ العانداي. دەگەنمەن، بارلىعىنا ۇلگەرىپ، وتباسىنا دا، جۇمىسىنا دا كوڭىل ءبولىپ، وزىنە دە ۋاقىت تابا وتىرىپ، ءومىرىن ءماندى ەتىپ ءسۇرىپ جاتقاندار دا بار.
وسى جەردە ءبىر شاتاسۋ بار سياقتى: ءومىردى بارىنشا ءسۇرۋ مەن بارىنە ۇلگەرۋ – ەكەۋى ءبىر نارسە ەمەس. Aqshamnews.kz ءتىلشىسى وسى سۇراق توڭىرەگىندە پسيحولوگ ماماننىڭ پىكىرىن ءبىلدى.
«Human Rights Lawyers» قوعامدىق قورىنىڭ، «ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ» پسيحولوگى جەڭىسكۇل حابايەۆا بىلاي دەيدى:
– ءومىردى تولىققاندى ءسۇرۋ – ەڭ الدىمەن ءوز سەزىمدەرىن، قۇندىلىقتارىن، ارتىقشىلىقتارى مەن ءالسىز تۇستارىن قابىلداي ءبىلۋ. ءار ادام «مەن كىممىن؟»، «مەن نە ءۇشىن ءومىر سۇرەمىن؟» دەگەن سۇراقتارعا جاۋاپ تابۋى ءتيىس.
بۇل - كۇيزەلىستى باسقارۋ، وتكەنگە بايلانىپ قالماي، قازىرگى ۋاقىتتى باعالاۋ، بولاشاققا ماقسات قويۋدى بىلدىرەدى. پسيحولوگ ۆيكتور فرانكل ايتقانداي: ادامدى تولىققاندى ەتەتىن نارسە – ءومىردىڭ ماعىناسى. ياعني، ادامدار ءومىردىڭ ءمانىن ىزدەپ، ءوزىن دامىتۋ جولىندا جەتىستىككە جەتىپ، بارىنشا تولىققاندى بولامىن دەپ ءجۇرىپ-اق،
ال پسيحولوگ جەڭىسكۇل حابايەۆا ءومىردى تولىققاندى ءسۇرۋدى «تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋ» دەپ تۇسىندىرەدى. ونىڭ ايتۋىنشا:
• ادام ءوزىن تانۋى ءۇشىن وتكەن ءومىرىن كاسىبي مامانعا ايتىپ، ىشكى الەمىن ءتۇسىنىپ الۋى كەرەك.
• ءوزىن باقىلاۋ ءۇشىن كۇندەلىكتى از ۋاقىتقا تەلەفوندى ءوشىرىپ، تىنىشتىقتا بولۋعا داعدىلانعان ءجون. بۇل ىشكى كۇيزەلىستى ازايتىپ، سابىر بەرەدى. ءسال ويلانۋعا، جان-جاعىن باعامداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
• ءومىردى تەك «ماكسيمالدى» سۇرەمىن دەپ جۇگىرە بەرۋ كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى قاجىتىپ، كۇيزەلىس پەن دەپرەسسياعا اكەلۋى مۇمكىن.
• سوندىقتان جوسپار جاساۋ ماڭىزدى: ءبىر اپتاعا جوسپار قۇرعاندا وزىڭە ارناپ ۋاقىت بەلگىلەۋ (مىسالى، مۋزىكا تەراپياسى) – پسيحيكالىق تۇرعىدان ءومىر ساپاسىن ارتتىرادى.
• كۇن ءتارتىبى مەن وز-وزىنە العىس ايتۋ دا جاقسى كومەك بەرەدى.
پسيحولوگتار «وسى ساتتە ءومىر ءسۇرۋدىڭ» كولەڭكەلى تۇستارى بارىن دا ەسكە سالادى.
جەكە دامۋ كۋرستارى ءجيى ايتاتىن «ءقازىر جانە وسى جەردە ءومىر ءسۇرۋ» قاعيداسى ءبىر قاراعاندا جاقسى سياقتى. ءبىراق ونىڭ دا كەمشىلىكتەرى بار.
قارجىلاي تۇراقسىزدىق
• جيناقتىڭ بولماۋى: كۇتپەگەن جاعدايدا (اۋرۋ، جوندەۋ، كوشۋ) قيىندىق تۋعىزادى.
• ۇزاق مەرزىمدى ماقساتتارعا جەتە الماۋ: جوسپارسىز ءومىر ءىرى جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا كەدەرگى.
دەنساۋلىق پەن اماندىق
• بولاشاقتى ەسكەرمەۋ: سپورت، دۇرىس تاماقتانۋ سەكىلدى ادەتتەرگە ءمان بەرىلمەيدى.
• قايتا-قايتا شارشاۋ: ساتتىك ءلاززات قۋالاۋ اقىرىندا ەموسيونالدى كۇيىپ كەتۋگە اكەلەدى.
مۇمكىندىكتەردەن ايىرىلۋ
• ءبىلىم الۋ، جاڭا داعدىلار ۇيرەنۋ كەيىنگە قالادى.
• مانساپتا وسۋگە كەدەرگى جاسايدى، پەرسپەكتيۆالى جوبالاردان ايىرىلۋعا بولادى.
قورىتا كەلە، ءومىردى تولىققاندى ءسۇرۋ دەگەن – بارىنشا «جۇگىرىپ ۇلگەرۋ» ەمەس. ول تەپە-تەڭدىكتى ساقتاۋ، ءوزىڭدى قابىلداۋ، بولاشاققا جوسپار قۇرۋ جانە قازىرگى ءساتتىڭ ءقادىرىن ءبىلۋ. ياعني، ءومىردى جارىس ەمەس، ساپار رەتىندە قابىلداۋ.