قازاقستاندا ستيحيالىق قوقىس ۇيىندىلەرىمەن كۇرەسۋ جانە قالدىقتاردى باسقارۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ بويىنشا ءبىرقاتار جاڭا شارا قابىلدانادى. ءتيىستى ماسەلەلەر ق ر ۇكىمەتىنىڭ كەزەكتى وتىرىسىندا تالقىلاندى، دەپ حابارلايدى almaty-akshamy.kz
ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ەرلان نىسانبايەۆ 15 جەلتوقسانداعى جاعداي بويىنشا انىقتالعان 5 543 ستيحيالىق قوقىس ۇيىندىلەرىنىڭ 4 388ء-ى، ياعني 80%-ى جويىلعانىن مالىمدەدى.
قازاقستاندا قالدىقتاردى باسقارۋ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءتيىستى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل كونتەينەرلىك الاڭداردى ۇيىمداستىرۋ، كونتەينەرلەر مەن قوقىس تاسيتىن كولىكتەردى ساتىپ الۋعا، قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ جانە كومۋ قۋاتىن ارتتىرۋعا قاتىستى. بۇدان باسقا وسى سالاعا بيزنەس سۋبەكتىلەرىن تارتۋ كوزدەلىپ وتىر.
ماسەلەن، حالىقارالىق تاجىريبەنى ەسكەرە وتىرىپ، جەڭىلدىكپەن قارجىلاندىرۋ تەتىگى ازىرلەندى. سىياقى مولشەرلەمەسى 3% دەڭگەيىندە بولادى، قارىز بەرۋ مەرزىمى – «ونەركاسىپتى دامىتۋ قورى» اق ارقىلى 3 جىلدان 15 جىلعا دەيىن. جوبالارعا بولىنەتىن قاراجاتتىڭ جالپى مولشەرى 3 جىلعا شامامەن 200 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. ۇكىمەت قاۋلىسىنىڭ ءتيىستى جوباسى – مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كەلىسۋدىڭ سوڭعى ساتىسىندا.
سونىمەن قاتار 2024 جىلدان باستاپ قالدىقتاردى باسقارۋ جونىندەگى ارنايى كاسىپورىندارعا تولەمدەر قايتا باستالادى.
وعان قوسا مينيستر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسكە بەلگىلەنبەگەن جەرلەرگە قوقىس شىعارعانى ءۇشىن ايىپپۇلداردى كوبەيتۋدى كوزدەيتىن تۇزەتۋلەر ازىرلەنگەنىن ايتتى. مىسالى، جەكە تۇلعالار ءۇشىن – 50 اەك-تەن 100 اەك-كە دەيىن، ال شاعىن كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى نەمەسە كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدار ءۇشىن – 100 اەك-تەن 200 اەك-كە دەيىن.
وڭىرلەردە جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستار تۋرالى ۇلىتاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بەرىك ءابدىعالي ۇلى، ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى نۇرلان نوعايەۆ جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى عاۋەز نۇرمۇحامبەتوۆ بايانداما جاسادى.
پرەمەر-مينيستر ستيحيالىق قوقىس ۇيىندىلەرى مەن قالدىقتاردى رەتتەۋ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ اسا وتكىر تۇرعان ماسەلەلەردىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتتى.
«ءبىز بۇل ماسەلەنى بيىل قىركۇيەك ايىندا ۇكىمەت وتىرىسىندا قارادىق. ءبىرقاتار تاپسىرما بەرىلدى، ونىڭ ىشىندە ستيحيالىق قوقىستاردىڭ سانىن 2 ەسەگە قىسقارتۋ ماسەلەسىن كوتەردىك. جالپى وڭىرلەردە ءتيىستى جۇمىستار ءجۇرىپ جاتىر. الايدا ۇلىتاۋ، الماتى جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارى ەڭ تومەن ناتيجە كورسەتىپ وتىر. اتالعان ءوڭىر اكىمدەرىنە وسى سالاعا جەتەكشىلىك جاسايتىن ورىنباسارلارىنا قاتاڭ سوگىس جاريالاۋدى تاپسىرامىن»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
سونىمەن قاتار ۇكىمەت باسشىسى اۋداندار مەن قالالاردىڭ 75%-ى كوممۋنالدىق قالدىقتاردى رەتتەۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋگە ءالى كىرىسپەگەنىن ايتىپ ءوتتى.
«ال مەرزىم الدەقاشان ءوتىپ كەتتى. مىسالى، باتىس قازاقستان، سولتۇستىك قازاقستان، تۇركىستان وبلىستارىندا جانە تاعى دا سول ماڭعىستاۋ وبلىسىندا بىردە-بىر جوسپار ازىرلەنبەگەن. سوندىقتان اتالعان ءوڭىر اكىمدەرى دە وزدەرىنىڭ وسى سالاعا جەتەكشىلىك ەتەتىن ورىنباسارلارىنا تاپسىرمانى ورىنداماعانى ءۇشىن سوگىس جاريالاسىن»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
وعان قوسا پرەمەر-مينيستر ەگەر جۇمىستار 1 ساۋىرگە دەيىن اياقتالماسا، ءتيىستى تارتىپتىك شارالار قابىلداناتىنىن ايتتى.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ سوزىنشە، ستيحيالىق قوقىستاردى بولدىرماۋ جانە ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ بويىنشا جۇمىستى قايتا قۇرۋ قاجەت.
«حالىقارالىق تاجىريبە كورسەتىپ وتىرعانداي، دامىعان ەلدەر ءبىرىنشى كەزەكتە قالدىقتاردى قايتا وڭدەيتىن ينفراقۇرىلىمدى رەتكە كەلتىرىپ الادى. بۇل جەردە وندىرۋشىلەردىڭ كەڭەيتىلگەن مىندەتتەمەلەرىنىڭ مەحانيزمىن بەلسەندى تۇردە قولدانۋ كەرەك»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
سونىمەن قاتار پرەمەر-مينيستر قالدىقتاردى سۇرىپتاۋ جانە ولاردى كادەگە جاراتۋدىڭ ناقتى جۇيەسىن قۇرعان ءجون ەكەنىن ايتتى.
«مۇنىڭ بارلىعىن حالىق اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن كۇشەيتە وتىرىپ، جۇرگىزۋ قاجەت. سونداي-اق قابىلدانعان ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ مەن تاربيەلەۋ جونىندەگى 2029 جىلعا دەيىنگى ءىس-شارالار جوسپارىنىڭ ۋاقىتىلى جانە ساپالى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋ قاجەت»، — دەدى ۇكىمەت باسشىسى.
ءاليحان سمايىلوۆ 2024 جىلعى 1 ناۋرىزعا دەيىن ناقتى ءىس-شارالار مەن ىسكە اسىرۋ مەحانيزمدەرىن قامتيتىن كوممۋنالدىق قالدىقتاردى رەتتەۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋ جانە بەكىتۋ بويىنشا بارلىق قاجەتتى شارانى قابىلداۋدى تاپسىردى.
«ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگى مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسىپ، كەلەسى جىلعى قاڭتاردىڭ سوڭىنا دەيىن ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى قارجىلاندىرۋ جونىندەگى قاجەتتى نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى قابىلداۋى ءتيىس»، — دەپ تالاپ ەتتى پرەمەر-مينيستر.
ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىكتەرى اكىمشىلىك كودەكسكە رۇقسات ەتىلمەگەن جەرلەردە قالدىقتاردى تاستاعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان تۇزەتۋلەر ەنگىزۋدى تەزدەتۋى ءتيىس.