قازاقستاننىڭ فيسكالدىق ساياساتى ءالى دە ەكسپانسيونيستىك سيپاتتا قالىپ وتىر. بۇل تۋرالى دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ (دب) سوڭعى ەكونوميكالىق ەسەبىندە مالىمدەلدى. بۇل تۋرالى Aqshamnews.kz سايتى حابارلايدى.
دب ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنشە، 2025 جىلى قازاقستاننىڭ بيۋدجەت تاپشىلىعى ءجىو-نىڭ 3،1%-ىنا دەيىن ۇلعايىپ، 2026 جىلى 2،7%-عا دەيىن تومەندەيدى دەپ بولجانۋدا. مەملەكەتتىك قارىز دەڭگەيى باقىلاۋدا بولعانىمەن، ىشكى قارىزداردىڭ ءوسۋى مەن ۇلتتىق قوردان قارجىلىق قولداۋ الۋ تاۋەلدىلىگى ەكونوميكالىق تۇراقتىلىققا ءقاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن.
وسى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن ساراپشىلار قازاقستانعا قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ (ققس) مولشەرلەمەسىن ارتتىرۋدى، سونداي-اق سالىقتىق رەفورمالاردى جۇرگىزۋدى ۇسىنادى. رەفورمالارعا كەلەسىلەر كىرەدى:
پروگرەسسيۆتى تابىس سالىعىنا كوشۋ؛
ءتيىمسىز سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى كەزەڭ-كەزەڭىمەن الىپ تاستاۋ؛
ققس رەفورماسى جانە اكسيزدىك سالىقتاردى ەكولوگيالىق ماقساتتارعا بەيىمدەۋ؛
سالىق اكىمشىلەندىرۋدى جەتىلدىرۋ.
ەكونوميكالىق قاۋىپتەر
قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى ساقتالعانىمەن، ەلدىڭ الدىندا ءبىرقاتار سىن-قاتەرلەر تۇر. دۇنيەجۇزىلىك بانك كەلەسى فاكتورلارعا نازار اۋدارادى:
مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋى (2025 جىلى باررەل ءۇشىن $72-عا دەيىن)؛
ۆاليۋتالىق تۇراقسىزدىق (رەسەيلىك ءرۋبلدىڭ السىرەۋى اسەر ەتەدى)؛
مەملەكەتتىك شىعىستاردىڭ ءوسۋى، بۇل ينفلياسيانىڭ كۇشەيۋىنە جانە بيۋدجەت تاپشىلىعىنىڭ ارتۋىنا اكەلۋى مۇمكىن.
ققس رەفورماسىنىڭ قاجەتتىلىگى
2022 جىلى ققس قازاقستان بيۋدجەتىنە ءجىو-نىڭ نەبارى 4%-ىن اكەلگەن، بۇل حالىقارالىق ستاندارتتاردان الدەقايدا تومەن. قازىرگى تاڭدا ققس مولشەرلەمەسى 12% دەڭگەيىندە تۇر، ال ساراپشىلار ونى ارتتىرۋدى ۇسىنۋدا. دۇنيەجۇزىلىك بانك ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنشە، مولشەرلەمەنى 3 پايىزدىق تارماققا ارتتىرۋ بيۋدجەت كىرىستەرىن شامامەن 1%-عا كوبەيتۋى مۇمكىن.
سونىمەن قاتار، ققس-تان بوساتىلعان 47 ساناتتاعى تاۋارلار مەن قىزمەتتەر سالىق بازاسىن شەكتەپ، كىرىستەردى ازايتادى. ساراپشىلار بۇل جەڭىلدىكتەردى وڭتايلاندىرىپ، تىركەۋ شەكتەرىن تومەندەتۋدى ۇسىنادى.
ۇزاق مەرزىمدى رەفورمالار
دۇنيەجۇزىلىك بانك قازاقستانعا:
ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋدى؛
ينۆەستيسيالىق كليماتتى جاقسارتۋدى؛
جەكە سەكتوردى قولداۋدى ۇسىنادى.
بۇل رەفورمالار بيۋدجەت كىرىستەرىن مۇنايعا تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ ارقىلى ارتتىرۋعا جانە ەلدىڭ ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.